نسخه غیرقیمتی رفع ناترازی بنزین

 

میزان تولید بنزین حدود ۱۰۵ و مصرف آن ۱۱۷ میلیون لیتر در روز است که هم اکنون باید برای تامین سوخت روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین وارد کنیم. با این‌حال به‌دلیل ناترازی انرژی، سال گذشته حدود چهار میلیارد بنزین و نفت‌گاز وارد کردیم و برای امسال برآورد می‌شود که شش میلیارد دلار بنزین وارد کنیم. ناصر عاشوری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت با اعلام این‌که از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ مصرف بنزین بین ۳۸ تا ۴۰ درصد رشد داشته، گفت: فقط با افزایش تولید و ساخت پالایشگاه، ناترازی‌ها، رفع نخواهد شد و باید الگوی مصرف تغییر کند. کارشناسان برای حل ناترازی بنزین راهکارهای قیمتی را مفید نمی‌دانند و معتقدند با افزایش قیمت، مصرف کنترل نخواهد شد؛ با این حال سه سناریوی ساخت پالایشگاه، واردات بنزین و مدیریت مصرف، پیش‌روی دولت قرار دارد. البته ساخت پالایشگاه نیازمند زمان و سرمایه‌گذاری زیاد است که در کوتاه‌مدت جواب نمی‌دهد. دولت برای واردات بنزین نیز باید ارز زیادی پرداخت کند که با توجه به کسری بودجه به تورم دامن خواهد زد.  کارشناسان بر مدیریت مصرف تاکید دارند که شامل اسقاط خودروهای فرسوده، واردات خودروی باکیفیت، ارتقای پالایشگاه‌ها، توسعه سوخت‌های جایگزین مانند سی‌ان‌جی و جلوگیری از قاچاق بنزین است.

 

امروز بیش از ۳۵ میلیون خودرو در کشور در حال تردد بوده که بیش از ۱۳میلیون یعنی ۳۷ درصد آنها فرسوده است. خودروهای فرسوده در روز ۴۶ میلیون لیتر بنزین و ۱۷.۵میلیون لیتر گازوئیل مصرف می‌کنند و درصورت جایگزینی این خودروها با خودروهای استاندارد حدود ۲۷میلیون لیتر بنزین و ۹ میلیون لیتر گازوئیل در روز صرفه‌جویی خواهد شد. سبد سوختی کشور عمدتا بنزین، سی‌ان‌جی و اندکی نیز ال‌پی‌جی است. ظرفیت استفاده از سی‌ان‌جی کشور حدود ۳۵ میلیون مترمکعب در روز است اما فقط ۲۰ تا ۲۲ میلیون مترمکعب از آن استفاده می‌شود. اگر از این ظرفیت استفاده شود، می‌توان روزانه ۱۳ تا ۱۵ میلیون لیتر مصرف بنزین را کاهش داد که سالانه حدود ۳.۸میلیارد دلار نیز عایدی خواهد داشت.

 

یکی از علل ناترازی بنزین، مصرف سوخت بالای خودروهای تولید کشور است که باید به سمت بهینه‌سازی مصرف سوخت، بهسازی و نوسازی ناوگان عمومی و جاده‌ای حرکت کنیم. اگر خودروها با استاندارد بین‌المللی در کشور تولید می‌شد، مصرف بنزین ۶۰ میلیون لیتر در روز بود و می‌توانستیم ۵۰ میلیون لیتر در روز صادرات داشته باشیم.

از راهکارهای دیگرکه مدنظر است، استفاده از بازار انرژی و اختصاص سهمیه بنزین به هر فرد است. طبق آمار حدود ۵۰ درصد از مردم فاقد خودرو هستند و ازیارانه بنزین منفعتی نمی‌برند. با اختصاص سهمیه بنزین به افراد، همه می‌توانند از سهمیه برخوردار شوند و کسانی که تمایلی به استفاده از بنزین خود ندارند، آن را در بازار انرژی به کسانی که تمایل به خرید دارند، بفروشند.

 

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان باراهکار غیرقیمتی مصرف بنزین را کاهش داد، گفت: نکته نخست ایجاد تنوع در سبد سوخت کشور است که تکلیف برنامه هفتم توسعه نیز هست و ظرفیت بسیار خوبی  هم در کشور برای این موضوع وجود دارد. مالک شریعتی نیاسر در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که عمده فشار تامین سوخت حمل‌و‌نقل سبک کشور بر دوش بنزین است، افزود: توسعه سی‌ان‌جی، خودروهای برقی، به‌ویژه توسعه خودروهای ال‌پی‌جی‌سوز موسوم به اتوگاز، می‌تواند تقاضای بنزین را تا حد زیادی کاهش دهد. وی ادامه داد: امروز تولید گاز ال‌پی‌جی در کشور بیش از نیاز است و مازاد داریم، به‌طوری که در بسیاری از پالایشگاه‌ها این گاز را در مشعل‌ها می‌سوزانند. بر اساس گزارش‌های رسمی مازاد تولید گاز ال‌پی‌جی که توان صادرات ندارد، سوخته می‌شود، در حالی که هر تن ال‌پی‌جی می‌تواند مصرف سوخت یک خودرو در سال را تامین کند.  نماینده مجلس تصریح کرد: همین الان خودروهایی با سوخت گاز مایع دچار مشکل هستند، زیرا قیمت آن را به‌شدت بالا برده‌اند، در حالی که می‌توان در کوتاه‌مدت بخشی از فشار مصرفی بنزین را با استفاده از ال‌پی‌جی کاهش داد و نیاز به واردات بنزین را مرتفع کرد. شریعتی با تاکید بر این‌که سبد سوختی کشور باید متنوع شود، گفت: پالایشگاه‌سازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های فعلی، حذف خودروهای فرسوده، واردات خودروهای کم‌مصرف و برقی درکناراستفاده ازظرفیت ال‌پی‌جی و سی‌ان‌جی راهکارهایی برای کاهش مصرف بنزین است که همه اینها باید با هم اجرایی شود و مجموع این راهکارهای غیرقیمتی می‌تواند حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد نیاز کشور به بنزین را کاهش دهد.