جراحی دقیق‌تر با بازوی منعطف

مسافر خورجستان می‌افزاید: این موضوع باعث شد تا با مسوولان بیمارستان لبافی‌نژاد و دکتر سیم‌فروش ـ جراح اورولوژی و لاپاروسکوپی ـ صحبت کنم و در نهایت به فکر طراحی ابزار جراحی جدید با قابلیت انجام لاپاروسکوپی با حداقل تهاجم بیفتم.

حاصل کار ابزاری است که به صورت کلی در تمام جراحی‌های لاپاروسکوپی بخصوص کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پس از تعریف پروژه ساخت ابزار منعطف برای جراحی لاپاروسکوپی، طراحی و فاز مطالعاتی این طرح آغاز شد و در مقایسه‌ای که با نمونه‌های مشابه خارجی صورت گرفت، انعطاف‌پذیر بودن این ابزار جدید به اثبات رسید. این انعطاف با استفاده از یکسری موتور و با کنترل جراح سبب می‌شود تا مشکلات عدم تطابق ارگونومی ابزار با جراح و سختی استفاده از آن از بین برود.

در حال حاضر طرح اولیه ابزار جدید لاپاروسکوپی ساخته شده و در حال تکمیل است. به گفته مجری طرح آزمایشات کلینیکی از مواردی است که برای صحت عملکرد این ابزار مطرح می‌شود.

بنابراین با توجه به این‌که این بازوی منعطف در جراحی کاربرد دارد، ابتدا می‌بایست بر روی مدل حیوانی و سپس انسانی تست شود، لذا با هماهنگی‌هایی که با مرکز تحقیقات بیمارستان لبافی‌نژاد انجام شده تست حیوانی آن بزودی انجام می‌شود.

مجری طرح درباره ویژگی انعطاف‌پذیر بودن این ابزار می‌گوید: ویژگی انعطاف‌پذیر بودن بدان معناست که به‌عنوان مثال سر ابزار اگر قرار است بافتی را بگیرد، این بخش از عناصری تشکیل شده که به یکدیگر وصل هستند و از طریق یکسری کابل‌هایی که به این عناصر متصل است و توسط موتورهایی که حرکت را کنترل می‌کنند، می‌توان سر ابزار را در جهات مختلف حرکت داد. به این ترتیب جراح بدون این که بخواهد خود را درگیر این کار کند و ابزار را از بیرون تکان دهد، تنها سر ابزار را تکان می‌دهد.

ویژگی این موضوع بخصوص در بخیه زدن بسیار حائز اهمیت می‌باشد، چراکه در طول لاپاروسکوپی، دست جراح به طور فیزیکی با ادواتی که وارد پورت می‌شوند، تماس پیدا می‌کند و دامنه حرکت ادوات هم محدود است.

در ضمن از آنجا که دوربین لاپاروسکوپی که در داخل بدن برای دید جراح تعبیه شده و به یک صفحه نمایش وصل می‌شود، دارای دید دو بعدی است، به همین علت جراح در تشخیص عمق جراحی با مشکل مواجه می‌شود.

وجود ابزاری که همچون بازویی منعطف برای جراح محسوب ‌شود، باعث می‌شود بتوان از قابلیت‌های آن در جراحی روباتیک هم استفاده کرد. این موضوع از آنجا اهمیت می‌یابد که در دنیای امروزی که هر روز امکانات بیشتری در بخش‌های مختلف از جمله بخش پزشکی ظهور می‌کند، جراحی روباتیک جایگاه خاصی پیدا کرده است. به کمک این نوع از جراحی کافی است جراح که قبلا دستش با اندام بیمار یا با وسایل جراحی تماس پیدا می‌کرد، پشت میز کار خود بنشیند و از جایی به غیر از اتاق جراحی که حتی ممکن است فرسنگ‌ها از محل عمل جراحی فاصله داشته باشد تمام روند کار را ببیند و کنترل کند.

گستره جراحی‌های از راه دور به کمک علم روباتیک باعث شده تا به گفته مسافر خورجستان در فرآیند مطالعاتی پروژه بازوی منعطف هم با ورود به فاز جراحی روباتیک مورد توجه قرار گیرد. زیرا از موانع رسیدن به جراحی روباتیک، ساخت این نوع ابزارهاست که می‌تواند امکانات خوبی را در اختیار جراح قرار دهد.

وی می‌افزاید: درواقع کاری که در جراحی روباتیک از راه دور انجام می‌شود، این است که به عنوان نمونه جراح و بیمار هر کدام در کشوری قرار دارند و این جراحی قرار است که انجام شود در نتیجه به یکسری بازوها و ابزارهایی که به صورت روباتیک کنترل‌پذیر باشند نیاز داریم تا جراح بتواند این کار را انجام دهد و درواقع رسیدن به توانایی انجام جراحی توسط روبات گام بعدی این پروژه است.

ویژگی مهم این ابزار که در قالب پروژه کارشناسی ارشد در دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به راهنمایی دکتر سیامک نجاریان و مشاوره دکتر ناصر سیم‌فروش و با حمایت مالی بیمارستان لبافی‌نژاد انجام شده، این است که تمام مکانیزم‌های مکانیکی و الکترونیکی روی آن قرار دارد و به کمک چند موتور عملکرد کابل‌ها کنترل می‌شود.

در ضمن در این وسیله که قطری در حدود 8 میلیمتر دارد سعی شده وزن ابزار طوری طراحی شود که جراح را خسته نکند و این امکان را فراهم می‌کند که در جراحی‌ها به راحتی مورداستفاده قرار گیرد.

مزیت دیگر این ابزار این که جنس ابزار از نوع استیل بوده و قابلیت استریلیزه شدن دارد و از این نظر نیز هیچ مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. در ضمن این ابزار با توجه به تکنولوژی بالایی که داراست می‌تواند توسعه یافته و در صنعت نیز به کار رود.

مسافر خورجستان در پایان درباره وضعیت فعلی این طرح می‌گوید: در حال حاضر آمادگی استفاده از این ابزار برای انجام جراحی روی حیوانات در فاز آزمایشگاهی وجود دارد، اما تست بر روی بدن انسان نیاز به مجوز وزارت بهداشت دارد که آن هم مستلزم رعایت یکسری استاندارد‌ها و تاییدیه‌هاست.