کنوانسیون وین برای حفاظت از لایه ازن

نظارت بر اجرای تعهدات کشورهای عضو کنوانسیون برای حفاظت از لایه ازن،هماهنگی و اتخاذ تدابیر و سیاست‌های مناسب برای تقلیل پخش و نشر موادی که بر لایه ازن اثر سوء دارند و تعیین چهارچوب فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی و مشاهدات نظام‌مند برای پایش پیوسته وضعیت لایه ازن، از اهداف این کنوانسیون است. همچنین کشورهای عضو این معاهده نیز تعهداتی دارند، آنها متعهد شده‌اند که همکاری‌های پژوهشی و مبادله منظم اطلاعات برای ارزیابی اثرگذاری فعالیت‌های انسان بر لایه ازن و تاثیر تغییرات لایه ازن بر سلامت انسان و محیط زیست را داشته باشند. همکاری‌های لازم در زمینه‌های حقوقی، علمی و فنی برای حفاظت از لایه ازن، همکاری در انتقال اطلاعات دانش فنی میان کشورهای عضو و همکاری با نهادهای صاحب صلاحیت بین‌المللی برای اجرای مؤثر معاهده و پروتکل‌های وابسته به آن از دیگر تعهدات کشورهای عضو کنوانسیون وین است. پروتکل مونترال، به عنوان یک معاهده مستقل ولی متمم و مکمل پیوست کنوانسیون وین در زمینه مواد مخرب لایه ازن، در سال 1987 امضا و 2 سال بعد لازم الاجرا شد. پروتکل مونترال را می‌توان نمونه‌ای از موفق‌ترین همکاری‌های زیست محیطی بین‌المللی دانست. کشورهای عضو این پروتکل، سلسله قواعدی را وضع کرده اند که در پرتو آخرین اطلاعات علمی و فنی،‌ مرتب اصلاح و بازنگری می‌شود و تاکنون 96 ماده از‌آن تصویب شده است.

جمهوری اسلامی ایران در سال 1990 به کنوانسیون وین و پروتکل مونترال پیوست. دفتر حفاظت از لایه ازن در سال 1993 (1372) با همکاری سازمان حفاظت از محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد (UNDP )(به نمایندگی از جانب صندوق چند جانبه پروتکل مونترال) در تهران تاسیس شد که هدف از تشکیل این دفتر، در درجه نخست ارتقای قابلیت و ظرفیت‌های دولت ایران برای اجرای موفق مفاد پروتکل مونترال و تسهیل روند اجرایی آن بوده است.از این‌رو هماهنگی، هدایت و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های کاهش تدریجی مواد مخرب لایه ازن و حذف واردات و مصرف این مواد (مطابق با جدول زمانبندی پروتکل) و در قالب برنامه کشوری، از وظایف دفتر حفاظت لایه ازن است.

مسعود ابوال‌شیخی