طرح‌های‌ جذاب‌ برای ‌‌افزایش‌ ‌‌نفوذ ‌‌‌‌رادیو

در این میان، ما دنبال بهانه‌ای بودیم تا بتوانیم با صوفی به گفتگو بنشینیم و صحبت‌های او را درباره اقداماتش در رادیو بشنویم. اعلام تدوین برنامه 5 ساله دوم رادیو، این فرصت را برایمان به وجود آورد.

تعریف شما از رادیو چیست؟

رادیو یک رسانه گرم، پویا و سهل‌الوصول است که در جمهوری اسلامی ایران جایگاه بالا و والایی دارد. بنابراین وظیفه رادیو به عنوان رسانه‌ای پرتحرک، آگاهی‌بخشی، اطلاع‌رسانی و آموزش عمومی است.

شما در گذشته با رادیو به این شکل آشنا نبودید، با چه دیدگاهی وارد رادیو شدید و این مسوولیت را پذیرفتید؟

روزی که من وارد رادیو شدم، گفتم رادیو باید به یک رسانه سرآمد و متشخص تبدیل شود. برای این‌که این اتفاق بیفتد، رسانه باید تاثیرگذار و جذاب باشد و برای رسیدن به این هدف باید به صورت مستمر برای ارتقای کیفیت رادیو اقدام کنیم. در راه رسیدن به این مهم، باید برنامه‌ریزی میان‌مدت، کوتاه‌مدت و درازمدتی داشته باشیم. بنابراین طبق سیاست‌های کلان سازمان اقدام به برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت کردیم و در چند ماهی که در رادیو بودم، با همکاری مدیران رادیو برنامه‌های 5 ساله دوم رادیو را تدوین کردیم.

8 ماهی است که شما مدیریت رادیو را عهده‌دار شده‌اید. در این مدت چه کارهایی را به سرانجام رسانده‌اید؟

هر مدیر جدیدی که وارد یک سازمان می‌شود، باید براساس اهداف آن سازمان ساز و کار لازم را برای اجرای برنامه‌هایش فراهم آورد. یکی از این ساز و کارها تدوین برنامه‌ها و انتخاب و چیدمان عوامل، ایجاد هماهنگی بیشتر بین عوامل، تامین امکانات و تجهیزات و اعتبارات مورد نیاز است. در این مدت سعی کردیم هماهنگی‌ها را افزایش دهیم. تلاش شد مدیرانی انتخاب شوند که توان اجرایی این برنامه‌ها را داشته باشند و از همه مهم‌تر، اجرای این برنامه‌ها در باور‌شان باشد. در این مدت ما به وضع باثباتی در رادیو رسیدیم. بیشتر جابه‌جایی‌ها انجام شده‌اند و به یک روال طبیعی رسیده‌ایم. از سوی دیگر، من هر‌آنچه قول داده بودم، در حد بضاعت رادیو و بضاعت سازمان برای ارتقای کیفیت، سازماندهی موسیقی، کاهش نقاط ضعف و کم کردن اشتباهات انجام داده‌ام که در این زمینه گزارش‌های نظارت و ارزشیابی سازمان نشان می‌دهد که خیلی از نقایص رادیو کاهش پیدا کرده است.

درباره ساماندهی موسیقی در رادیو چه کرده‌اید؟

به جرات می‌گویم که موسیقی رادیو در این مدت سامان پیدا کرده است. ممکن است با حد مطلوب فاصله داشته باشیم، اما اشتباهات و خطایمان کاهش پیدا کرده است. مهم‌ترین آنها این است که دیگر از رادیو موسیقی‌ که مجوز پخش ندارد، شنیده نمی‌شود اما این محدودیت باعث نشده که تنوع و میزان موسیقی پخش شده از شبکه‌های مختلف رادیویی کاسته شود. در این میان ما به کیفیت موسیقی‌ها نیز توجه نشان داده و آنها را ارتقا داده‌ایم و در کنار این فعالیت‌ها تالیف و ساخت موسیقی را نیز در دستورکار قرار داده‌ایم.

در برنامه 5 ساله رادیو، تاسیس شبکه‌های رادیویی جدید نیز در دستورکار قرار گرفته است؟

ابتدا قرار است شبکه‌ها را تخصصی‌تر کنیم و به دنبال ایجاد شبکه‌های عمومی نخواهیم رفت. مثل شبکه خانواده‌، نمایش، بورس، پلیس و ... این مجموعه رادیوهای تخصصی که در برنامه 5 ساله دوم جای گرفته، در صورت تصویب و بنا به بضاعت سازمان و شرایط فنی، مالی و مسائل دیگر به مرحله اجرا خواهد رسید.

آیا مناطقی وجود دارند که هنوز هم امواج رادیو را دریافت نکنند؟

شرایط شبکه‌های مختلف متفاوت است. مثلا بنا به اولویت، شبکه‌های عمومی همچون شبکه ایران و جوان، پوشش بیشتری دارند و در این میان رادیو ایران مقام اول را دارد، بعد رادیو جوان، فرهنگ و شبکه‌های دیگر. تصمیم ما این است که در 5 ساله دوم شبکه‌هایی مثل ایران و جوان جزو آن دسته از شبکه‌هایی باشند که پوشش جمعیتی و جغرافیایی آنها صددرصد باشد. باقی شبکه‌ها همچون رادیو گفتگو که در حال حاضر فقط در تهران قابل دریافت است، در 5 ساله دوم استان‌های همجوار را هم زیر پوشش قرار می‌دهد. دنبال وسعت امواج رادیوهای دیگر هم هستیم؛ مثل رادیو تجارت که در سال‌‌های آینده قرار است کل استان‌ها را زیر پوشش امواج خود قرار دهد، یا رادیو سلامت که قرار است استان‌های مرزی را هم در محدوده پوشش خود داشته باشد. البته افزایش سطح پوشش جغرافیایی و جمعیتی رادیو به واحدهای دیگر مثل واحدهای فنی و مالی بستگی دارد.

مدتی است که رادیو از سیستم RDS برای پخش امواج خود استفاده می‌کند. درباره این سیستم بگویید.

سیستم RDS در حال حاضر فقط مختص شبکه جوان است و شنوندگانی را در بر می‌گیرد که در اتومبیل خود این سیستم را داشته باشند.

در آن شرایط وقتی که در تهران سوار خودرو شوند و فرکانس رادیو جوان را تنظیم کنند، اگر به طرف آذربایجان یا شمال و اصفهان و خراسان حرکت کنند، نیازی به تغییر فرکانس نیست و با همان موج صدای این شبکه را در طول مسیر دریافت می‌کنند. البته این سیستم به طور آزمایشی فعلا در این محدوده قابل دریافت است و برای عمومی شدن آن به همکاری رادیو و تلویزیون و صنف خودروسازان نیاز است که نسبت به تجهیز اتومبیل‌ها به این وسیله و اصلاح رادیوها اقدام کنند تا مردم بتوانند براحتی صدای رادیو را دریافت کنند.

آقای صوفی، با توجه به مشکلاتی که برای تنظیم امواج رادیویی وجود دارد، همچنین کیفیت فنی نامناسب برخی رادیوها مثل رادیو معارف، وضعیت دیجیتال شدن سیستم رادیویی به کجا رسیده است؟

دیجیتال شدن رادیو 3 قسمت دارد؛ دیجیتال شدن تولید، پخش، ارسال و دریافت سیگنال. اکنون دیجیتال شدن تولید به پایان رسیده و خوشبختانه کل آثار رادیو به صورت دیجیتال تولید می‌شوند.حداکثر در طول یکی دو ماه آینده، همه رادیوها از سیستم نوار و ریل خارج می‌شوند.

قدم بعدی پخش دیجیتال است؛ این که آثار تولیدشده به شکل دیجیتال پخش شوند و مردم هم با کیفیت مناسب آن را دریافت کنند. این کار هم حداکثر ظرف 3 ماه آینده با افتتاح ساختمان پخش جدید با سیستم دیجیتال انجام می‌شود. در آخر ارسال سیگنال دیجیتال است که نیاز به اعتبار قابل‌توجهی دارد. یکی دو سالی است که طرح دیجیتال شدن سیستم رادیو و تلویزیون به مجلس ارسال شده، منتظریم در صورت تصویب، بخش پایانی این کار هم انجام شود. در این صورت راحت می‌توانیم تعداد شبکه را بیشتر کنیم و کیفیت دریافت هم بهتر می‌شود.

در مدتی که معاونت رادیو را عهده‌دار شده‌اید شاهد جابه‌جایی و تغییر مدیران بودیم. آیا بازتاب مثبت و موثری در این زمینه دیده‌اید؟

وقتی جابه‌جایی صورت می‌گیرد، خود به خود منشأ تحولات است. فکر نو، ایده نو، ابتکارات نو و رفتار نو وارد می‌شود و این امر مدیران گروه‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نتیجه سعی می‌شود تحولات در گروه‌ها ایجاد شود و ناخودآگاه خون تازه‌ای تزریق می‌شود که تحرکات رادیو را افزایش می‌دهد. همین تلاش است که منجر به شکوفایی می‌شود.

شما به افتتاح شبکه‌های تخصصی اشاره کردید و منابع مالی و تجهیزات فنی که نیاز است. برای منابع انسانی که مهم‌ترین نیاز یک شبکه است چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟ آیا از پیشکسوتان برای تربیت نیروی جوان رادیو کمک خواهید گرفت؟

تا آنجا که من می‌دانم، تعامل بین رادیو و پیشکسوتان زیاد است. اما شاید گله‌ای درخصوص این که چرا از پیشکسوتان کمتر استفاده می‌شود وجود داشته باشد که در این زمینه، باید به این نکته توجه داشت که ما در جامعه‌ای متکثر با توقعات مختلف، نگرش‌های متفاوت و تفکرات متنوع زندگی می‌کنیم که به انواع صداها، گویش‌ها و جنس صداها نیاز دارد. بنابراین زمانی که رقابت رسانه‌‌ای و تنوع رسانه‌ای را مطرح می‌کنیم، یکی از بحث‌های رقابت، جنس صداها و نام آدم‌هاست. در عین حال، برای این‌که از پیشکسوتان هم در این راه محروم نباشیم، به روش‌های مختلف سعی کرده‌ایم از تجربیات آنها استفاده کنیم. مثلا خیلی از پیشکسوت‌ها در برنامه‌ها حضور دارند و به عنوان مدرس و استاد از آنها در کلاس‌های آموزشی استفاده می‌شود. در این راستا، شیوه جدیدی برای آموزش طراحی شده به نام استاد، شاگردی؛ و تعدادی از جوان‌ها و نوجوان‌ها زیر پوشش قرار می‌گیرند و یک نوع شیوه حرفه‌‌ای آموزش داده می‌شود تا پیشکسوتان تمام خصوصیات،‌ ویژگی‌ها و رفتار حرفه‌‌ای‌شان را به جوان‌ها آموزش دهند. همچنین در بیشتر همایش‌ها و نشست‌ها و گردهمایی‌ها، پیشکسوتان هم حضور دارند و در بخش‌های ویژه از آنها قدردانی می‌شود.

آیا راه‌اندازی باشگاه رادیویی جوان و باشگاه رادیویی نمایش می‌توانند به نوعی در تامین نیروی انسانی جوان در رادیو به شما کمک کنند؟

ما در برنامه 5 ساله دوم ارتباط با مخاطب را یکی از اصول مهم در نظر گرفته‌ایم. برای این ارتباط برنامه‌های مختلفی را تدارک دیده‌ایم که یکی از آنها حضور اقشار مختلف مردم در برنامه‌های رادیویی به عنوان مهمان یا کارشناس است.

قرار است برخی از برنامه‌ها از استودیوهای سنتی خارج شده و در فضای باز یا در فضای دانشگاه‌ها، فرهنگسراها، پارک‌ها و... تولید و پخش شوند. قدم بعدی تقویت و تکمیل باشگاه‌هایی مانند باشگاه جوان و نمایش است. البته شبکه‌های دیگر هم می‌توانند باشگاه مخاطبان راه‌اندازی کنند که در بخشی از وظایف این باشگاه، تربیت نیروی انسانی و آموزش و تعامل با مخاطب تعریف شده است. بخش دیگر استفاده از فضای وب و سایبر است که تمام شبکه‌های رادیویی از طریق آن می‌توانند با مردم ارتباط برقرار کنند. بنابراین رویکرد آینده ما در برنامه 5 ساله دوم، تعامل بیشتر با مخاطبان است.

شما در چند ماه گذشته در مراسم اتحادیه ABU (رادیو و تلویزیون‌های کشورهای آسیایی و اقیانوسیه) شرکت کردید. با دیدن وضعیت رادیویی کشورهای مختلف آسیایی، ایران را جزو کشورهای مطرح در این زمینه می‌بینید یا خیر؟

با توجه به این که تمام کشورهای آسیا و اقیانوسیه جزو این اتحادیه هستند و تعداد قابل توجهی از کشورهای پیشرفته‌ همچون ژاپن، چین و هند جزو کشورهای مطرح در زمینه رادیو و تلویزیون هستند، در مجموع وضعیت رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران در شرایط خوبی است. بنابراین یکی از محورهای این نوع همایش‌ها صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است.

زینت پستادست