قرار کفالت به جای‌‌ حکم‌‌ جلب؟

نحله یا اجرت‌المثل؟

3 سال پیش همسرم قصد داشت مرا طلاق دهد. پس از طرح دادخواست طلاق، به دلیل پایین بودن میزان مهریه قاضی اعلام کرد باید به من نحله پرداخت کند و 7میلیون تومان نحله تعیین شد. همسرم هم برای نپرداختن این مبلغ دادخواست خود را پس گرفت، اما سال گذشته همسرم دوباره دادخواست طلاق داد. در این پرونده قاضی دستور داد تا تعیین اجرت‌المثل من به کارشناسی ارسال شود و دیگر برای من نحله تعیین نشد. مبلغ تعیین شده برای اجرت‌المثل هم 800 هزار تومان است. در پاسخ به اعتراض من هم عنوان شده که یا نحله تعیین می‌شود یا اجرت‌المثل. می‌خواستم بدانم چه راهی برای دریافت نحله وجود دارد؟

مهناز - ر (شیراز)

متاسفانه شما در این پرونده راهی برای دریافت نحله ندارید. اصولا روال کار دادگاه‌های خانواده این گونه است که برای زنان در مرحله طلاق اجرت‌المثل تعیین می‌کنند که با توجه به کارکردها و فعالیت‌های زن در خانه همسر متفاوت است. در زمینه اجرت‌المثل نیز دادگاه راحت‌تر می‌تواند تصمیم بگیرد و رای صادر کند و به همین دلیل با توجه به تعیین اجرت‌المثل برای شما دیگر امکان تعیین و پرداخت نحله وجود ندارد.

ازدواج بدون اجازه پدر و مادر

مدتی قبل با پسری در دانشگاه آشنا شدم و تصمیم گرفتیم با هم ازدواج کنیم. خانواده‌ام با این تصمیم مخالف هستند و گفته‌اند به هیچ وجه اجازه ازدواج به ما نخواهند داد. من و همکلاسی‌ام برای ازدواج تصمیم جدی داریم و هر دو دلایل قابل‌قبولی برای این مساله داریم. آیا ما می‌توانیم ابتدا به شکل موقت ازدواج و سپس پس از رابطه زناشویی آن را تبدیل به ازدواج دائم کنیم؟ چه راه حلی برای این مساله وجود دارد؟ آیا می‌توانم مدعی شوم که باکره نیستم و پس از ازدواج با همسرم این موضوع را عنوان کنم؟

نازنین - م (تهران)

طبق قانون، دختر باکره برای ازدواج حتما نیاز به اجازه پدر خود دارد و بدون این اجازه نمی‌تواند چه به طور موقت و چه به طور دائم به عقد فردی درآید و اگر چنین کاری انجام شود، پدر دختر می‌تواند به اتهام رابطه نامشروع از مردی که با دخترش ازدواج کرده شکایت کند. از طرفی اگر شما عنوان کنید که باکره نیستید و با مرد مورد علاقه خود ازدواج کنید، باز هم این مساله برای همسر شما عواقبی خواهد داشت و به عبارت ساده‌تر جهل به قانون رافع مسوولیت نیست؛ اما شما می‌توانید با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده مبنی بر اجازه ازدواج، این موضوع را از دادگاه بخواهید. در چنین شرایطی، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت خانواده، با بررسی حرف‌های شما اقدام به صدور رای مبنی بر اجازه ازدواج مجدد می‌کند و نماینده‌ای از سوی دادگاه به همراه شما و همسرتان به محضر مراجعه می‌کند و عقد ازدواج انجام می‌شود.

آیا نیمی از اموال زندگی مشترک را می‌شود گرفت؟

مدتی است با همسرم دچار مشکلات شدید شده‌ام. من با همسرم 20 سال زندگی مشترک داشته‌ام و در این مدت وضعیت مالی همسرم بسیار خوب شده و درآمد خوبی کسب کرده است. در حال حاضر همسرم مرا تحت فشار گذاشته و خرجی خانه را نمی‌دهد. بنا به دلایلی قصد ندارم مهریه‌ام را به اجرا بگذارم و قصد ندارم تا نفقه گذشته خود را به اجرا بگذارم. آیا می‌توانم برای دریافت نیمی از اموالی که در طول دوران زندگی مشترک توسط همسرم کسب شده به دادگاه دادخواست بدهم؟

ژیلا - ا (شهرکرد)

پرداخت نیمی از دارایی مشترک تنها زمانی صورت می‌گیرد که مرد بخواهد همسرش را طلاق بدهد. در این صورت است که نصف اموال و دارایی به زن می‌رسد، اما شما نمی‌توانید در غیر از این موقعیت چنین دادخواستی به دادگاه بدهید و در حال حاضر تنها می‌توانید نفقه گذشته، نفقه حال و مهریه خود را مطالبه کنید.

وقت نظارت چیست؟

در برخی پرونده‌های دادگاه وقت‌هایی مانند وقت نظارت، وقت احتیاطی و... برای پرونده تعیین می‌شود. تعیین این وقت‌ها چه زمانی و با چه هدفی صورت می‌گیرد و تفاوت آن با وقت رسیدگی چیست؟ آیا ممکن است در وقت‌های احتیاطی و نظارت دادگاه اقدام به صدور رای کند؟

منصوره - الف (سقز)

گاهی اوقات و درباره برخی پرونده‌ها لازم است دادگاه اقدام به استعلام از مراجع ذی‌صلاح، اداره‌ها، سازمان‌ها و... کند. در چنین مواقعی دادگاه وقت نظارت تعیین می‌کند و در موعد مقرر، اسناد و مدارکی را که به پرونده اضافه می‌شود، بررسی می‌کند و به محض وصول این اسناد و استعلام‌ها اقدام به صدور رای می‌کند.

اعاده دادرسی چیست؟

مفهوم اعاده دادرسی به چه معنی است و در چه پرونده‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

سیف‌الله - ب (بابل)

اعاده دادرسی در مواردی رخ می‌دهد که پس از صدور رای، مدارک جدیدی که می‌تواند در تصمیم دادگاه موثر باشد از سوی یکی از طرفین به دادگاه ارائه می‌شود. در چنین شرایطی هر یک از طرفین می‌توانند تقاضای اعاده دادرسی به دادگاه ارائه کنند. مطابق قانون، هر رایی که از سوی دادگاه صادر شود و خلاف بینه و شرع باشد، به استناد ماده 18 قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب، قابل بررسی مجدد است که این بررسی با عنوان اعاده دادرسی مورد توجه قرار می‌گیرد. این دادخواست از سوی دفتر نظارت و پیگیری قوه قضاییه و رئیس کل دادگستری استان هم قابل پیگیری است.

جواهرات دوران عقد، مهریه محسوب می‌شود؟

آیا طلا و جواهری که در زمان ازدواج برای عروس خریداری می‌شود جزو مهریه او محسوب می‌شود؟ آیا می‌توان چنین شرطی را در عقدنامه قرار داد که بخشی از مهریه شامل این خرید شود؟

فریده - ف (نیشابور)

هر نوع قراردادی می‌تواند در عقدنامه ذکر شود. در این مورد نیز طرفین می‌توانند شرط کنند که مثلا از مهریه 300 سکه‌ای، 100 سکه آن در قالب طلا و جواهراتی که در زمان عقد خریداری شده پرداخت می‌گردد، اما اگر این مساله در عقدنامه ذکر نشود و تنها به شکل شفاهی بیان شود، ارزشی نخواهد داشت.

اخراج فرزند از خانه

پدری 60 ساله هستم. 4 فرزند دارم که 2 نفر آنها ازدواج کرده و زندگی مستقلی را تشکیل داده‌اند؛ اما 2 فرزند دیگرم که یکی دختر و دیگری پسر است همچنان در خانه من ساکن هستند. این دو فرزند هر دو صاحب شغل و خانه هستند که آن را اجاره داده‌اند. حضور آنها در خانه من مشکلات و سختی‌هایی برای من دارد و آنها با رفتارهای ناشایست خود من و همسرم را آزار و اذیت می‌کنند. سوال من این است که آیا به عنوان یک پدر می‌توانم این دو فرزندم را از خانه اخراج کنم؟

علی - ک (همدان)

متاسفانه در این زمینه قانون راه‌حلی برای شما ندارد و هیچ اشاره‌ای به این مساله در قانون نشده است.

عمل نکردن همسر به وظایف زناشویی

مدتی است با همسرم مشکل دارم و او به وظایف زناشویی خود عمل نمی‌کند و نسبت به من تمایلی ندارد. همسرم مخفیانه ازدواج کرده و اعلام کرده در صورتی که از حقوق قانونی‌ام صرف‌نظر کنم، حاضر به طلاق من است؛ اما من به خاطر فرزندانم تمایل به جدایی ندارم. چگونه می‌توانم به این مساله اعتراض کنم؟ آیا این موضوع قابلیت پیگیری دارد؟ در صورت پیگیری چگونه می‌توان آن را اثبات کرد؟

آزاده - آ

اگر چنین پرسشی از سوی همسر شما مطرح می‌شد، پاسخ آن این بود که مرد بابت سرپیچی همسر از عمل به وظایف زناشویی می‌تواند تقاضای تمکین کند؛ اما عمل نکردن مرد به وظایف زناشویی نمی‌تواند به دادخواستی منجر شود و تنها می‌تواند دستاویزی برای طلاق باشد. در صورت تمایل به طلاق می‌توانید با مراجعه به دادگاه و طرح این موضوع، درخواست کنید تا به پزشکی قانونی معرفی شوید و بعد از گواهی پزشکی قانونی در زمینه عدم وجود رابطه زناشویی و امتناع همسرتان درخواست طلاق شما مورد پذیرش واقع خواهد شد، اما طبق تجربه معمولا مردها در زمانی که همسرشان بخواهد از آنها طلاق بگیرد، راه دیگری را در پیش می‌گیرند.

علیرضا حسینی، وکیل پایه یک دادگستری و استاد دانشگاه