سلامت خانواده از انکار تا واقعیت

بین 50 تا 60 درصد طلاق خانواده ها به علت مشکلات و اختلالات جنسی است که در بیش از 30 درصد از هر دو جنس شایع است ، در حالی که برای حل این مشکل بزرگ اجتماعی هیچ برنامه و دستگاه مسوولی در کشور نداریم . این سخنان تکان دهنده بخشی از گفته های دکتر فروتن رئیس کنگره خانواده و سلامت جنسی است که هفته پیش برگزار شد.بنابر آمار موجود، حدود 30 درصد زنان و 30 درصد مردان به نوعی دچار یکی از اختلالات جنسی هستند. ناتوانی جنسی و انزال زودرس در مردان و بی میلی جنسی در زنان شایع ترین اختلالات جنسی است که متاسفانه بسیاری از خانواده ها از وجود این مشکلات آگاهی ندارند و همین امر موجب مشاجرات و اختلافات خانوادگی و در نهایت به طلاق منجر می شود. متاسفانه برای مشکلی به این گستردگی هیچ برنامه ای در کشور وجود ندارند و هیچ دستگاه یا شورای کشوری برای کنترل آن نداریم ؛ در حالی که برای مساله ای مانند دیابت که حداکثر 7 درصد مردم جامعه را متاثر می کند، این همه برنامه و شورای کشوری داریم . حتی درباره دیابتی ها هم حدود 30 درصدشان به علت همین بیماری دچار ناتوانی و اختلال جنسی می شوند اما در درمان دیابتی ها به همه مسائل توجه می شود جز درمان مسائل و مشکلات جنسی .دکتر فروتن در این خصوص می گوید: راه حل اساسی برای کنترل این معضل بزرگ اجتماعی در مرحله اول تشکیل شورای ملی سلامت خانواده است که بتواند برنامه ریزی های لازم را برای کنترل این اختلالات در سطح کشور انجام دهد، باید آموزش های خانواده ها قبل و حتی پس از ازدواج اجباری شود. فروتن ادامه می دهد: آموزش های جنسی باید از سنین پایین تر در مدارس و با توجه به مسائل و نیازهای هر سن انجام شود تا به انحراف منجر نشود؛ در صورتی که اگر برنامه مدونی برای آموزش مردم درخصوص مسائل جنسی با رعایت اصول فرهنگی و مذهبی داشته باشیم و این موضوع را تمام دستگاه های مسوول درمانی ، فرهنگی و اجتماعی جدی بگیرند می توانیم بسیاری از این مشکلات را در جامعه کم کنیم.

کانون های ازدواج

عباسعلی اختری ، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در خصوص سلامت جنسی خانواده می گوید: بیشتر مشکلات خانواده ها پس از ازدواج ، در صورت آموزش و مشاوره پیش از ازدواج قابل پیشگیری است بنابراین نیازمند این هستیم که کانون های ازدواج را در سراسر کشور درست کنیم تا عاملی برای مشاوره به مجردها و جوانان و دادن آموزش های مختلف به آنان از جمله مسائل جنسی باشد. اختری معتقد است در اسلام خانواده اساس جامعه است و بی توجهی به این بنیان مهم جبران ناپذیر است و این مشکلی است که دنیای غرب با آن درگیر است. امروز در غرب می بینیم که از نظر خانواده به بن بست رسیده است ، پاشیدگی غرب از پاشیدگی خانواده است . وی می افزاید: باید به این موضوع توجه کنیم ، مساله آموزش جنسی به جوانان مساله کم اهمیتی نیست و در معارف اسلامی ما به آن توجه شده است ، باید ببینیم چه مشکلی وجود دارد که موجب از هم پاشیدگی خانواده می شود.

کلینیک های سلامت خانواده سومین کنگره خانواده و سلامت جنسی در حالی به پایان رسید که شرکت کنندگان از وزارت بهداشت خواستار تاسیس کلینیک های سلامت خانواده شدند. در قطعنامه پایانی سومین کنگره خانواده و سلامت جنسی آمده است : به منظور تبیین برنامه و اخذ راهبرد واحد در حیطه های آموزشی و پژوهشی مرتبط با سلامت جنسی در جامعه ، ضروری است این موضوع از جنبه های مختلف فقهی ، حقوقی ، پزشکی ، روان شناسی ، تربیتی و اجتماعی بررسی شود. همچنین لازم است مراکزی با عنوان کلینیک های خانواده و سلامت جنسی زیر نظر وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شود و وظیفه این مراکز در زمینه مشاوره ، پیشگیری و درمان تدوین شود. حساسیت ، اهمیت و ظرافت موضوع از طرفی و ضرورت پژوهش و سازماندهی موضوع سلامت جنسی از سوی دیگر ایجاب می کند که وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، مرکز علمی مجهزی که برخوردار از پژوهشگران و متخصصان مختلف باشد را در یکی از مراکز دانشگاهی ایجاد کنند.البته قسمت بد ماجرا اینجاست که پیشنهاد تاسیس کلینیک های سلامت خانواده از سال 83 به وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ارائه شده است. در آن سال پیشنهادی با عنوان آیین نامه راه اندازی کلینیک های بهداشت جنسی در کشور به وزارت بهداشت ارائه شد. در آن پیشنهاد مطرح شد در هر استان و زیرنظر هر دانشگاه ، علوم پزشکی مجموعه ای از همین افراد و تخصص ها باهم جمع شوند ، با رعایت برخی ضوابط و دستورالعمل ها ، اختصاصا برای پذیرش افرادی که درباره مسائل زناشویی و جنسی مشکل دارند و نیاز به راهنمایی یا درمان دارند اقدام کنند. متاسفانه این آیین نامه هنوز تصویب نشده و به دلایل گوناگون موضوع مسکوت گذاشته شده است.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه می دهد: در کتاب 20جلدی وسایل الشیعه و فقط در یک فصل آن ، 677 روایت از پیامبر درباره مسائل خانواده آمده است که هر کدام از آنها چندین رهنمود درخصوص اخلاق در خانواده و مسائل زناشویی دارد. اختری می گوید: بیان این مسائل به زوجهای جوان نباید با خجالت همراه باشد. نباید کسی که سوال شرعی دارد، از بیان آن خجالت بکشد. اگر جلوی بیان این مسائل را بگیریم ، تاثیر آن در بروز لغزش های اجتماعی و پاشیدگی خانواده ها غیرقابل انکار است . رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس می افزاید: ازجمله نکاتی که در این روایات به آن تاکید شده است ، عبارت است از؛ پرسیدن و عبرت گرفتن از تجارب دیگران ، شناختن زن و مرد از علایق و خواسته های هم ، زمان شناس بودن ، گذشت و بردباری در زندگی زناشویی و قناعت.

خط های قرمز

در جامعه ما کمتر جایی برای مطرح کردن مشکلات و ناتوانی های جنسی زوجین وجود دارد و افراد جامعه چنان که باید برای رفع مشکلات جنسی خود و ایجاد یک زندگی سالم مشترک پس از ازدواج ، آموزش ندیده اند؛ یعنی فرهنگ سازی لازم برای رفع این نیاز و غریزه صورت نگرفته است .در حقیقت همواره از حساسیت های خاص حاکم بر این موضوع چه در سطح خانواده و چه در سطح جامعه سخن گفته شده و این موضوع خط قرمز تلقی شده است . در بیشتر خانواده ها بحث درباره مسائل جنسی گناه شمرده شده می شود ولی دکتر فروتن معتقد است این بحث باید در کشور و در جایگاه های آموزشی مطرح شود زیرا نیاز جنسی یک پدیده ذاتی و غریزی است که چون زوجین خوب آموزش ندیده اند، باعث بروز مشکلاتی چون اختلالات جنسی و حتی طلاق در خانواده شده است.

محلی برای مراجعه

اختلالات جنسی مانند هر مشکل دیگری ممکن است در زندگی فرد رخ دهد و می توان آن را برطرف کرد، اما نکته ای در اینجا وجود دارد و آن این است که اکثر این اختلالات در کشور ما به نوعی حل نشده باقی می مانند. متخصصان می گویند بسیاری از زوجین هنگام بروز مشکلات ، مستقیما از مشکلات جنسی صحبت نمی کنند و به بهانه های دیگر متوسل می شوند ولی پس از بررسی و تحقیق متوجه می شویم که ریشه بسیاری از بیماری ها و اختلافات به همین مشکل برمی گردد. در حقیقت آداب و رسوم از یک سو و نبودن مکانی برای مراجعه برای حل مشکل باعث شده است اصل قضیه نادیده گرفته شود و مشکل تا حدی حاد شود که به طلاق بینجامد.دکتر فروتن در این خصوص می گوید: 50 درصد طلاق ها به علت مشکلات جنسی زوجین صورت می گیرد. ما با بعضی بیمارانی که مشکلات جنسی داشتند ، مواجه بودیم که از طریق دادگاه خانواده ، به پزشک قانونی معرفی می شدند و به آنها اتهاماتی زده می شد اگر این افراد چند ماه پیش از این که دچار مشکل شوند ، مشاوره می گرفتند، قطعا از طلاق آنها جلوگیری می شد.

حرف اول در سخن آخر

امروز در جامعه نیاز به برنامه ریزی برای تربیت جنسی ، براساس آموزه های متعالی اسلامی احساس می شود، اما حتی پزشکانی که محرم اسرار بیماران هستند، نیز در این باره به اندازه کافی آموزش ندیده اند. در حالی که کارشناسان عقیده دارند رسیدگی به اختلالات جنسی خانواده ها فقط کار پزشکان نیست .قطعنامه پایانی سومین کنگره خانواده و سلامت جنسی تا حد زیادی گویا بود، اما شاید سخنان آقای هاشمی رفسنجانی ، ریاست محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام بهتر از هر سخن آخری بتواند وضعیت موجود را تشریح و مسیر آینده را ترسیم کند. ایشان در پیام خود به دومین کنگره خانواده و سلامت جنسی آورده اند: جامعه اسلامی ما به دلایل متعدد و متفاوت ، تاکنون رویکردی عالمانه به این موضوع نداشته است . لازم است با راه اندازی مراکز تخصصی مشاوره و درمان اختلالات و نابسامانی ها، تحت نظارت نهادهای ذی ربط به این مهم اهتمام شایسته داشته باشند و از ارزیابی و کنترل دائم این مراکز غفلت نورزند. انتظار می رود که در یک برنامه ریزی دقیق ، با دوری از لجام گسیختگی های فرهنگ غربی و توجه عالمانه به حوایج طبیعی روانی و جسمانی انسان ، مسیر متعالی تکاملی روحانی اش را هموار کنیم.

علی اخوان بهبهانی