خوردن یا نخوردن در خانه دوم

هر سال با آغاز مهر ، حرف و حدیث هایی درباره وضعیت بهداشت مدارس در سازمان های مختلف متولی این امر آغاز می شود.
کد خبر: ۱۴۶۳۳۴

وزارت بهداشت براساس وظیفه ذاتی خود بر بهداشت مدارس نظارت دارد اما اجرای برنامه ها با وزارت آموزش و پرورش است و بودجه نیز در اختیار این وزارتخانه قرار می گیرد بنابراین وزارت بهداشت عملا اختیار زیادی در این حوزه ندارد.
با توجه به مشکلات گوناگونی که در بوفه مدارس وجود دارد ، امسال رسیدگی به وضعیت بوفه مدارس و توجه به عرضه مواد غذایی در آنها اولویت اصلی وزارت بهداشت نامیده شده است.


سالهایی که کودک در مدارس ابتدایی می گذراند، از نظر تغذیه دوره مهمی است زیرا رشد کودک در این سنین ادامه دارد اگرچه سرعت رشد آنها کمتر از سالهای اول زندگی است ولی باید توجه داشت که هر مرحله از رشد متکی بر روند مرحله قبل بوده و مرحله بعد را تحت تاثیر قرار می دهد. اصولا دانش آموزان به 3 وعده غذای اصلی و 2 میان وعده در طول روز نیاز دارند و باید از کلیه گروههای غذایی شامل شیر ، لبنیات ، گوشت و حبوبات ، سبزیجات و میوه جات و گروه نان و غلات مصرف نمایند و تنوع غذایی در این سنین توجه شود. وعده غذایی صبحانه ، نقش بسیار موثری در سلامت جسمی و فکری دانش آموزان دارد. به دنبال ناشتا بودن در طول شب ، اگر دانش آموز صبحانه نخورد ، به دلیل پایین افتادن قند خون ، توانایی و شرایط لازم را برای یادگیری در مدرسه نخواهد داشت . دانش آموزانی که صبحانه کافی نمی خورند ، کم دقت ، خسته و بی حوصله اند و نمی توانند کمبود انرژی ، ویتامین ها و املاح معدنی را با خوردن وعده های دیگر جبران کنند بنابراین مادران باید وظیفه خود بدانند که هر روز صبح ، صبحانه کودک خود را قبل از این که به مدرسه برود آماده کنند. میان وعده های مناسب و مغذی نیز بسیار اهمیت دارد زیرا در ساعات نزدیک ظهر کودکان ممکن است گرسنه شوند و این گرسنگی نشستن سر کلاس را برای آنان غیرقابل تحمل می سازد. تمام این موارد ضرورت توجه به تغذیه صحیح در مدارس را بیش از پیش نمایان می سازد.

بوفه های سالم

بهداشت بوفه مدارس ، فروشندگان بوفه و مواد غذایی موجود در آن موضوعی است که در سلامت دانش آموزان که در واقع مشتریان بوفه ها هستند ، تاثیر زیادی دارد و توجه به آن در واقع توجه به سلامت نسل جوان و آینده کشور است . خصوصیات یک بوفه استاندارد چیست؛ نوع خوراکی هایی که در آن عرضه می شود باید دارای چه ویژگی هایی باشد؛ این سوالاتی است که شاید هیچ یک از والدین کودکان به فکر آن نباشند. بوفه قسمتی از تشکیلات یک مدرسه است پس نظارت مدیر مدرسه روی این بخش ضروری است.

پایگاه های تغذیه سالم مدارس

پایگاه های تغذیه سالم مدارس طرح جایگزینی برای بوفه های سنتی مدارس بود که از سال 1384 شروع به کار کردند. اگرچه این پایگاه ها هنوز عمومیت نیافته است ولی امید است با همه گیر شدن آن وضع تغذیه دانش آموزان بهبود یابد. شیر و فرآورده های آن ، خشکبار ، ساندویچ ها شامل نان و پنیر و گردو، نان و پنیر و خیار و گوجه ، نان و مرغ آب پز ، تخم مرغ آب پز و نان و کره و مربا ، آشها شامل آش ، لوبیا ، عدسی ، حلیم ، شله زرد ، سمنو ، فرنی و شیربرنج ، بیسکویت های ساده و سبوس دار بدون کرم و دارای آرم استاندارد ، کلوچه های سنتی بسته بندی شده با ماشین ، خرمای بسته بندی شده ، میوه ها شامل سیب ، گلابی ، نارنگی ، پرتقال و موز و آبمیوه های مجاز استاندارد، تنها مواد غذایی مجازی هستند که در پایگاه های تغذیه سالم مدارس عرضه می شوند. کلیه مواد غذایی عرضه شده در این پایگاه ها باید دارای بسته بندی بهداشتی ، مورد تایید وزارت بهداشت ، دارای تاریخ تولید و انقضا و علامت استاندارد باشند و تهیه و طبخ مواد غذایی در منزل سرایدار و مکانهای خارج از مدرسه اکیدا ممنوع است و میوه ها نیز باید در بسته بندی مناسب ، بدون دخالت دست ، عرضه شوند. ماجرای توزیع شیر در مدارس هم داستان خود را دارد. شاید به خاطر داشته باشید در برخی موارد گزارش شد به جای شیر در پاکتها آب وجود داشت و این آب در مدارس توزیع شد. در سال تحصیلی گذشته نظارت بر نحوه توزیع شیر در مدارس به آموزش و پرورش سپرده شده بود. در این سال 113میلیارد و 700میلیون تومان اعتبار برای ارائه شیر به دانش آموزان کشور صرف شد و 12میلیون و 300هزار دانش آموز به طور میانگین 67 بار با شیر تغذیه شدند. محمدرضا محدث خراسانی ، معاون برنامه ریزی و توسعه مدیریت وزارت آموزش و پرورش ، با موافق خواندن طرح توزیع شیر مدارس در سال گذشته می گوید: آموزش و پرورش تمایل داشت در جریان توزیع شیر مدارس ، نقش نظارتی داشته باشد. او می افزاید: به علت عملکرد خوب و موفقیت آمیز وزارت آموزش و پرورش امسال نیز مسوولیت توزیع شیر مدارس به وزارت آموزش و پرورش واگذار شد.

تنقلات مضر

افراط در مصرف شکلات و شیرینی ، به این دلیل که موجب بی اشتهایی و سیری کاذب در کودکان می شود و آنها را از مصرف غذاهای اصلی بازمی دارد، موجب اختلال رشد آنها خواهد شد. بهتر است ، در منزل از نگهداشتن شکلات و شیرینی خودداری کنید و به این ترتیب ، دسترسی دائمی کودکان به این نوع مواد کاهش می یابد. از دادن شکلات و شیرینی به عنوان جایزه یا تغذیه به کودکان خودداری کنید.مصرف بی رویه تنقلات غذایی کم ارزش ، یکی دیگر از مشکلات دانش آموزان است . متاسفانه برخی از تنقلات تجارتی مثل انواع پفک به طور بی رویه توسط کودکان و دانش آموزان مصرف می شود. نتایج بررسی کشوری سال 1377 توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نشان داده است که حدود 50درصد کودکان 12 6ماهه و در حدود 90درصد کودکان یک تا 2ساله هر روز پفک مصرف می کنند. مصرف پفک بخصوص قبل از وعده های غذایی به دلیل ایجاد سیری کاذب ، کودکان را از خودرن غذاهای اصلی که مواد مغذی مورد نیاز رشد کودک است بازمی دارد. از سوی دیگر نمک آن ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می دهد. میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه ای ، به لحاظ تفاوت در اندازه بدن ، میزان تحرک و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژی مورد نیاز کودکان از طریق کربوهیدرات و چربی تامین نشود ، پروتئینی که باید صرف رشد و ترمیم بافتهای بدن شود برای تامین انرژی به مصرف می رسد.شایع ترین کمبودهای ویتامینی در این دوران ، کمبود ویتامین A و D و شایع ترین کمبودهای املاح ، کمبود ید ، آهن و کلسیم است . هویج منبع ارزانی از ویتامین A است و والدین می توانند از آن در برنامه غذایی روزانه کودکشان استفاده کنند. بهترین نوع آهن قابل جذب ، در موارد حیوانی نظیر گوشت ، مرغ و جگر است . دریافت مقادیر کافی کلسیم از برنامه غذایی روزانه در سنین مدرسه و بلوغ برای حفظ تراکم طبیعی استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان در بزرگسالی حائزاهمیت است . بستنی و شیر پاستوریزه منبع خوبی از کلسیم هستند و مصرف آنان در میان وعده کودکان در تامین بخشی از کلسیم مورد نیاز کودکان موثر است . نان و پنیر میان وعده مناسب دیگری برای تامین کلسیم است که به همراه سبزی ، گوجه فرنگی ، خیار یا گردو ، یک میان وعده سالم و مغذی برای دانش آموزان به شمار می رود.

همکاری والدین

دانش آموزان مقطع متوسطه زمان بیشتری را در مدرسه می مانند حتی گاهی برای انجام فعالیت های فوق برنامه مجبور هستند تا ساعات طولانی تری در مدرسه باقی بمانند بنابراین نیازمند صرف یک وعده غذایی کامل به عنوان ناهار هستند. معمولا از آنجا که شرایط نگهداری سالم غذا در مدرسه برای دانش آموزان وجود ندارد ، دانش آموزان از آوردن غذای گرم به مدرسه امتناع و به سوی غذاهای سرد نظیر ساندویچ روی می آورند.بحث چگونگی تهیه و توزیع غذاهای گرم در مدارس همواره مطرح بوده است در برخی مناطق و استان ها والدین دانش آموزان این مسوولیت را پذیرفته و اقدام به تهیه غذاهای گرمی نظیر آش ، لوبیا پخته ، عدسی ، ساندویچ تخم مرغ ، خیار و گوجه یا ساندویچ کوکو در فصل زمستان کرده اند که مشارکت انجمن اولیا و مربیان در این زمینه نقش بسیار چشمگیری دارد. در این طرح غذاهایی با ارزش غذایی بالا در نزدیکی مدرسه پخته شده و هنگام ظهر به مدرسه آورده می شود؛ این طرح در برخی استان ها توسط رابطین بهداشتی انجام شده که خود نوعی اشتغالزایی نیز به همراه داشته است حتی برخی والدین بازنشسته نیز با راه اندازی تعاونی اقدام به برخی فعالیت های مشارکتی کرده اند.

الگوی صحیح از منزل

با تغذیه دانش آموزان چه باید کرد؛ آیا دانش آموزان باید تنها از طریق مدرسه تغذیه خود را تهیه کنند یا حتما باید خوراکی های خاصی را از خانه با خود بیاورند؛ آیا تمام بوفه های مدرسه مناسب ترین تغذیه را در اختیار بچه ها قرار می دهند؛ آیا تمام خوراکی های خانگی خوب و مغذی هستند؛ با دوره گردهای خیابانی چه باید کرد؛آنچه مسلم است در تغذیه دانش آموز از هر جا که تهیه شود، نوع و کیفیت مهم است . این کیفیت تنها مربوط به مدرسه نیست . تغذیه چه در خانه ، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه باید مورد توجه قرار گیرد و این امر تنها از طریق آموزش صحیح خانواده ها امکان پذیر است . توجه به تغذیه فرزندان از مهمترین وظایف والدین است زیرا فرهنگ و عادات غذایی در خانه شکل می گیرد و در مدرسه تثبیت می شود. نمی توان کودکان را از خرید مواد خوراکی در راه مدرسه منع کرد، ولی می توان آنها را متقاعد کرد تا از مصرف مواد مضر برای بدنشان خودداری کنند که این امر می تواند با عرضه غذاهای مناسب بر سر سفره در خانواده آغاز و در مدرسه ادامه یابد.

علی اخوان بهبهانی
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها