ازدواج مهمترین دغدغه جوانان

حالا پس از 2 سال از آغاز به کار مدیریت جدید سازمان ملی جوانان ، لازم بود که از مجموع اقدامات و عملکرد سازمانی که نام جمعیت 35 درصدی کشور را یدک می کشد، با خبر شویم.

کد خبر: ۱۴۴۳۸۸

محمدجواد حاج علی اکبری از اقدامات انجام شده و برنامه های آینده می گوید و آنجا که از عملی نشدن برخی برنامه ها مثل قانون تسهیل ازدواج جوانان گله می کنیم ، ما را به امیدواری دعوت می کند. رئیس سازمان ملی جوانان معتقد است اتفاقات خوبی برای اشتغال ، ازدواج و مسکن جوانان انجام شده و می شود و تاکیدش بر تغییر فرهنگ و توقعات است ؛ البته بدون عینک خوشبینی و امیدواری ، شاید نتوان روی اقدامات گفته شده حساب باز کرد، اما دست کم می توان حساب و کتاب وعده و وعیدها را نگه داشت.

آقای حاج علی اکبری ، چه خبر؛ 2 سال از مدیریت شما در سازمان ملی جوانان می گذرد و ما خبرنگاران از اقدامات انجام شده در این مدت بی خبر هستیم.
خبرها که زیاد است ، بخصوص در این فصل که محور عمده برنامه های سازمان به مسائل اوقات فراغت جوانان مربوط است. خوشبختانه امسال هم برنامه ریزی خوبی نسبت به سال گذشته درخصوص مقدمات و هماهنگی دستگاه ها، انتخاب اولویت ها و تحلیل برنامه ها داشته ایم که از سوی دستگاه ها در حال اجراست و امیدواریم بازدهی مناسب تری نسبت به سال گذشته داشته باشیم. بتازگی هم در جلسات ستاد ساماندهی ، موضوع ازدواج جوانان در دستورکار قرار گرفت که طی جلسات متعدد مجموعه ای از اولویت های برنامه ازدواج جوانان به تصویب شورای عالی جوانان رسید.

با توجه به کارهای پژوهشی ، تحلیلی و آماری که در سازمان شما انجام می شود، مهمترین چالشها و مشکلات جوانان ما در چه حوزه ها و زمینه هایی است؛
برای پاسخ به این پرسش باید یک تقسیم بندی انجام دهیم ، به این ترتیب که در رده سنی 14 تا حدود 22 سال مهمترین دغدغه های جوانان ما مسائل هویت یابی و اوقات فراغت است ، اما از این دوره سنی به بعد، بیشتر مسائل موجود در زندگی ، جدی می شود که شامل اشتغال ، ازدواج و مسکن است ؛ البته معمولا در تقسیم بندی ها به طور کلی از مشکلات همه جوانان می گوییم ، در حالی که دغدغه ها و مسائل این دو گروه از جوانان بسیار متفاوت است.

درخصوص بحران هویت کمی بیشتر توضیح دهید.
رای همه جوانان این دو گروه سنی ، یعنی از 14 تا 22 و از 22 تا 29 سالگی بحث هویت مطرح است. مشکل بحران هویت شامل هویت دینی و هویت ملی به صورت کلان و هویت شغلی یا جنسی به صورت خرد مطرح می شود. یعنی در کنار مشکلات گروه اول جوانی مانند مشکلات آموزشی یا اوقات فراغت و مشکلات گروه دوم جوانی شامل اشتغال ، ازدواج و مسکن ، حلقه اتصال همین بحث هویت یابی است.

به بحران هویت جنسی اشاره کردید، در 2 جنس پسر و دختر، به طور مجزا ابعاد مشکلات در جامعه چگونه و چقدر متفاوت است؛
در حال حاضر تفاوت نوع مشکلات در دخترها و پسرها خیلی کم شده است. پیش از این دغدغه های آنها خیلی متفاوت بود، ولی الان دخترها حضور فعال تری در جامعه دارند. در سالهای اخیر در زمینه تحصیلات و ایفای نقش اجتماعی ، حضور دخترها بیشتر شده و مساله اشتغال دغدغه آنهاست ؛ اما در گذشته این مساله اصلا جدی نبود که این نشان می دهد مدل و نوع نیازها تغییر یافته و به تبع آن باید در سیاستگذاری ها نیز تغییرات لازم اعمال شود.
البته بحث مسکن همچنان اولویت اصلی آقایان است و خانمها در این خصوص دغدغه کمتری دارند.
ازدواج هم دغدغه مشترک است که در خانمها به طور طبیعی زودتر آغاز می شود.
با توجه به همین تفاوت ها همه نهادها موظف هستند با آموزش های لازم در مقاطع خاص جوانان را برای ایفای نقشهای مردانگی و زنانگی آماده کنند. اگر این پاسخ به نیازها به شکل مناسب انجام نشود به هویت جنسی جوانان لطمه می زند و در مواردی نقشها گم می شود چه بسا شاهد هستیم پسرها به دنبال نقشهای زنانه هستند و برعکس.

اتفاقا در خصوص افزایش حضور دختران در مراکز آموزش عالی اختلاف نظرهای زیاد و جود دارد تا حدی که مساله پذیرش جنسیتی در برخی رشته ها هم مطرح شد. نظر شما چیست؛
استقبال از تحصیلات عالی در واقع علامت و نشانه خوبی است وقتی هم که این استقبال از طرف خانمها باشد. با توجه به نقش مادری آنها باز هم شاخص و نشانه خوبی محسوب می شود و رشد عمومی جامعه را نوید می دهد، اما به لحاظ میدان عمل چون تحصیلات به نوعی وسیله اشتغال محسوب می شود و دغدغه معاش و هزینه های زندگی نیز از طرفی معمولا به عهده آقایان است ، این مساله موجبات اختلاف نظر را پیش آورده است.

سهم حاکمیت در خصوص حل مشکل ازدواج

دولت نهم در اولین جلسه خود که در کنار حرم امام رضا تشکیل داد. اولین دستورالعمل خود را بر محور تشکیل صندوق مهر رضا قرار داد و این صندوق بناست بر همین محورها یعنی ازدواج ، مسکن و اشتغال حرکت کند.

البته این صندوق در حال حاضر متولی وام ازدواج است. وامی که قبلا از سوی بانکها داده می شد.
نه ، این طور نیست. کارهای زیادی به عهده این صندوق است که می توانید از دوستان مسوول در صندوق پیگیری کنید؛ مثلا درخصوص همین وام صندوق ، تسهیل کننده پرداخت این وام شده است. در حالی که قبلا در بانکها دریافت وام روند طولانی و مشکلی داشت. از طرفی صندوق مبلغ وام را افزایش داد. درخصوص مسکن نیز ایده حذف قیمت زمین ازجمله برنامه های اول دولت بوده و تصمیم دولت برای اجاره زمین های 99 ساله بر همین اساس بوده است. درباره اشتغال هم بحث بنگاه های زودبازده هم از ابتکارات این دولت بوده و نتایج خوبی خواهد داشت.

ببینید این برنامه ها، برنامه های خوبی هستند، اما نیازمند زمان و هزینه هایی است که در حال حاضر پاسخگو نیستند و نمی توان خیلی به این برنامه ها امیدوار بود.
اتفاقا این طور نیست. ما از لحاظ تورم جمعیتی ، در شرایط خاصی هستیم ، یعنی هر چقدر که دولت تلاش می کند. باز هم نیازهای جدیدی به وجود می آید و نیازها بیشتر از توان و عرضه آن است ؛ البته در کل این جمعیت جوان یک فرصت است که الزاماتی دارد و دولت و مردم باید کمک کنند. دولت درخصوص این نیازهای اصلی عاشقانه عمل می کند. جای امیدواری بسیار زیاد است و ناامیدی لشکر شیطان است. باید مواظف باشیم که وارد لشکر شیطان نشویم. علامت دادن ، هشدار دادن و نقد منصفانه خوب است ، اما نباید با سیاه نمایی همراه شود. نباید بر طبل ناامیدی بکوبید. این یعنی همراهی با لشکر شیطان.

اتفاقا همین لشکر شیطان در بین ما هم وجود دارد. تقریبا همه همکاران من برای تمدید اجاره مسکن خودشان با مبالغ 2 برابر اجاره یا رهن مواجه بودند و با وام و قرض توانستند، قرارداد اجاره مسکن شان را تمدید کنند.
البته شما لشکر رحمان هستید و امیدوارم لشکر شیطان نتواند به شما لطمه بزند. این مساله ای که شما اشاره می کنید خارج از بحثی است که صحبت می کردیم و پرسشی که اینجا مطرح می شود این است که آیا مسائلی که جوانان امروز با آن مواجه هستند. جوانان سالهای قبل با آن مواجه نبوده اند؛ جوانان دوره اول انقلاب وقتی چشم باز کردند بلافاصله مسکن داشتند؛ آن زمان همان ازدواج های ساده هم با وام انجام می شد. من از همان جوانان هستم . من 6 سال پس از ازدواج باز هم قسط وام پرداخت می کردم.
نباید این گونه القائ کنیم جوانی که می خواهد ازدواج کند، همه چیز برایش مهیا باشد. در واقع این یک گره فرهنگی است که به فرهنگ سازی نیاز دارد. از طرفی آمار و مطالعات انجام شده به ما می گوید که در بحث ازدواج جوانان شرایط غیرعادی نداریم

در واقع در بازار کار نیز در بعضی زمینه ها و رشته ها جذب پسران در بازار کار بیشتر است و برای خانمها در بازار کار پاسخ مناسبی وجود ندارد و این مساله موجب شده در برخی رشته ها مداخلاتی در پذیرش ها صورت بگیرد تا خانمهای تحصیلکرده پاسخ منطقی از بازار کار داشته باشند و دچار سرخوردگی نشوند؛ بنابراین باید حاکمیت ، تدبیری برای این مساله داشته باشد و ملاحظاتی در این خصوص دیده شود.
با این تفاسیر، اصل قضیه پذیرش جنسیتی مشکلی ندارد، اما باید به صورت قانونمند و کارشناسی انجام شود.

برسیم به مساله ازدواج ، از مصوبه مجلس به نام قانون تسهیل ازدواج جوانان شروع می کنیم تا همین خبری که اعلام کردید و اولویت های برنامه ازدواج جوانان تصویب شد. پس بالاخره در چه زمانی این برنامه ها به مرحله عمل می رسد؛
اگر بخواهیم رتبه بندی کنیم ، مساله ازدواج جزو مسائل درجه یک جوانان محسوب می شود. برای حاکمیت هم همین طور، چرا که از لحاظ دینی و شرعی بسیار با اهمیت و سفارش شده است. از بافت جمعیتی کشور هم چون کشور جوانی محسوب می شویم و ازدواج هم موضوعی جوانانه محسوب می شود.
پس جزو اولویت هاست. از طرفی در حال حاضر ارکان خانواده نیز در دنیای جدید در معرض آسیب است که ما باید با توجه به مسائل دینی و فرهنگی خود، بحث ازدواج و خانواده را مورد توجه قرار دهیم ؛ اما مساله این است که بحث ازدواج در دولت متولی خاصی ندارد، مثلا یک وزارتخانه ای با عنوانی خاص در یک حوزه فعالیت می کند و هم تمرکزش روی همان حوزه است ، اما موضوع ازدواج به عهده مردم و خود خانواده هاست و یک سامانه پاسخگو، متولی یا مسوول مشخص ندارد.
خیلی از مجموعه ها از جمله آموزش و پرورش ، آموزش عالی ، وزارت بهداشت ، رفاه ، صدا و سیما و... همه به نوعی با آن مواجه هستند؛ یعنی کاری که به همه سپرده می شود، همه می توانند به نوعی از زیر بار مسوولیت شانه خالی کنند و در نهایت کسی پاسخگو نباشد. مگر این که نهادی مسوول شود.

سازمان شما نمی تواند متولی این کار شود؛
چرا، تقریبا جمع بندی ما همین است و مصوبه ای در دولت داریم که این برنامه ریزی ، نقشه عمل و طراحی ، توزیع و هماهنگی وظایف را به عهده ما گذاشته است.
در واقع یکی از محورهای اصلی که باید از سوی شورای عالی جوانان دنبال شود، همین موضوع است ما هم که دبیرخانه این شورا هستیم وظیفه مطالعه ، بررسی و تحقیق درباره این مساله را به عهده داریم و تنظیم اولویت ها، سیاستگذاری ، پیگیری و نظارت نیز به عهده ماست. بتازگی هم احساس می کنیم که نسبت به این موضوع باید سرمایه گذاری جدی تری داشته باشیم.

اما طی 2 سالی که از مدیریت شما در این سازمان گذشته ، بیشتر در حد مصوبه به نتایجی رسیده اید. می توان امیدوار بود که در 2 سال باقیمانده به مرحله عمل برسیم؛
بله. به لحاظ مطالعاتی و پیگیری وارد سبکهای نوینی شده ایم که باید این روشها به نتیجه برسد. یک واقعیتی هم وجود دارد و آن این است که هیچکدام از دستگاه ها در این ارتباط، احساس ، مسوولیت جدی نمی کنند علی رغم این که روی ازدواج جوانان تاکید دارند. ما باید هم از لحاظ برنامه ای و هم قدرت تاثیرگذاری بر دستگاه ها بسیار قوی باشیم ؛ مثلا باید برای وزارتخانه ای هم برنامه و بودجه تعریف کرده ، هم پیگیری و نظارت کنیم که کار آسانی نیست ، البته اصل و قاعده ای هم این وسط وجود دارد که تاکید دارد، بنا نیست ما ازدواج را به یک بحث دولتی تبدیل کنیم. این مساله کاملا مربوط به خانواده هاست و این اشتباه است که در کنار سیاست کاهش تصدیگری دولت ، ما مساله ازدواج را دولتی کنیم.
ما باید ببینیم که آیا دولت ، مجلس ، نهادها و... سهم و وظیفه خود را در بحث ازدواج و در چارچوبی که تعریف شده ، انجام داده اند یا خیر.

و پاسخ این پرسش را گرفته اید؛
ما معتقدیم در بسیاری از موارد حاکمیت این سهم خود را کامل و درست انجام نداده است و ما می خواهیم این سهم احیا شود.

آقای حاج علی اکبری! شما هر روز برای آمدن به محل کارتان از خیابان جردن می گذرید؛ خیابانی که جوانانش نه فقط با جوانان شهرهای کوچک و بزرگ کشور که حتی با جوانان دیگر نقاط شهر تهران هم تفاوت هایی دارند. نظرتان درباره این جوانان چیست؛
از نظر من به عنوان رئیس سازمان ملی جوانان میان جوانان هیچ تفاوتی وجود ندارد. چه آن جوانی که در مراسم اعتکاف شرکت می کند چه آن جوانی که با ظاهری متفاوت به خیابان می آید و خدا این توفیق را به من داده که به لحاظ قلبی احساس مشترکی به همه آنها داشته باشم. از طرفی هم معتقدم ظاهر یک جوان ایرانی باید از فرهنگ خودش باشد نه این که از کسی قرض بگیرد؛ ظاهری که با بافت فرهنگی و دینی اش هماهنگ باشد، البته این مساله باعث نمی شود که من از پشت صحنه این ظواهر غافل باشم. پشت این ظواهر جوانهایی وجود دارند که ایران را دوست دارند، اهل بیت را دوست دارند و به این خاک افتخار می کنند.