خاموشی بانوی سرزمین مادری

مهرماه بود که خالق حمید هامون ناباورانه به یارش خسرو شکیبایی پیوست و دیروز ضلع دیگر این مثلث خاطره‌انگیز از دنیای مادی به معنا رهسپار شد. بیتا فرهی که دربازیگری همچون نامش نقش‌های بی‌‎همتا و باشکوه بسیاری را به‌جا گذاشت، در‌باره زندگی و مرگ، این دو حقیقت گریزناپذیر گفته بود: «زندگی خیلی کوتاه است. باید قدرش را دانست واز هر لحظه‌اش استفاده کرد. اگر مرگ را درکنار زندگی ببینیم، می‌توانیم انسان باشیم و از هر لحظه آن بهره ببریم. چون زندگی همآن‌قدر که زیباست، کوتاه و ناپایدار است.»
سال‌هایی ابتدایی رشد و سپس ورودش به دنیای هنر از زبان او این‌گونه رقم خورده است: «من در خانواده‌ای با‌فرهنگ رشد کردم. بستگانم همگی اهل کتاب وشعر بوده واز طبع لطیفی برخوردار بودند. به همین دلیل وقتی برای تحصیل به آمریکا رفتم با علاقه شخصی خودم در رشته هنر یک مرکز معتبر تحصیل کردم تا سال۱۳۶۱ که مجددا به ایران برگشتم و با مادروتنها دخترم زندگی کردم.»
او از دهه۶۰ با ایفای نقش مهشید در فیلم سینمایی هامون به کارگردانی زنده‌یاد داریوش مهرجویی سنگ‌بنای محکمی را برای کارنامه هنری‌اش گذاشت. سپس با نقش مریم بانو در فیلم بانو، اثر دیگر همین کارگردان دیده شد و سپس به نقش به‌یادماندنی دکتر شکوه در سریال کیمیا جان بخشید. هتل کارتن، زندگی، اعتراض، میکس، خانه‌ای روی آب، خون‌بازی، خاک آشنا، برادرم خسرو و... تنها نام چند اثر از این بازیگر است که در آنها با بسیاری از بزرگان همکاری داشت.  بیتا فرهی که طی چند هفته گذشته به دلیل عارضه ریه و قلبی در بیمارستان دی بستری بود، ظهر چهارم آذر‌ماه ۱۴۰۲ در ۶۵ سالگی از دنیا رفت. او در سال ۱۳۷۹ با حضور در سریال تلویزیونی ولایت عشق به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده، نقش آذردخت را بازی کرد و وارد صحنه تلویزیون شد. سپس در سال ۱۳۸۱ در سریال پدر خاک و در سال ۱۳۸۳ در مجموعه طلسم‌شدگان نیز نقش‌آفرینی کرد.مدتی است سریال سرزمین مادری به کارگردانی کمال تبریزی با بازی این بازیگر در حال پخش از شبکه سه سیماست. او در این سریال نقش اقدس‌الملوک بهادری را داشت که در این قصه نیز به‌تازگی درگذشت. این شخصیت زنی مقتدر و متمول بود که فرهی به خوبی از پس ایفای آن برآمد. با درگذشت فرهی ستاره‌ای دیگر ازعالم سینما و تلویزیون خاموش شد که در نقش‌آفرینی با صدایی خاص و توانمندی‌ بی‌بدیل شهره بود و به دشواری می‌توان جایزیگزینی برای او و هم‌نسلانش که یکی یکی از آسمان هنر کم می‌شوند، یافت. در پی فوت او روابط عمومی معاونت سیما درگذشت این هنرمند پیشکسوت را به خانواده محترم، دوستان و جامعه هنری تسلیت گفت. ما نیز با تعدادی از همکاران وی از جمله احمدرضا درویش، فرهاد قائمیان، پژمان بازغی، رسول نجفیان، اتابک نادری و مهران مهام گفت‌وگو کردیم. 
     
سکانس ماندگار
احمدرضا درویش، کارگردان سینما که یکی از ماندگارترین آثار فرهی در فیلم او با عنوان کیمیا رقم خورده است در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به این فیلم می‌گوید:بهترین سکانس زنده‌یاد فرهی در این فیلم را زمانی می‌دانم که از آب رود به لب‌های نوزاد می‌زندتا تشنگی او را برطرف کند.
     
از دست دادن بانویی عزیز
فرهاد قائمیان، بازیگر تلویزیون و سینما، از جمله بازیگرانی است که در کنار مرحوم بیتا فرهی یک سریال ماندگار را به تصویر کشیده است. او در این مجموعه با همان حال و هوای مقتدری که دارد، نقش سرهنگ بهادری را به تصویر کشانده و برهه‌ای تاریخی و حساس در دوران معاصر را روایت کرده است. قائمیان در خصوص زنده‌یاد بیتا فرهی به جام‌جم بیان می‌کند: خانم فرهی از هنرمندان حرفه‌ای بودند که بازی‌های ماندگاری را از خودشان به جا گذاشتند. مگر می‌شود از این بانو گفت و مخاطب به یاد آثارش همچون هامون، بانو، خون بازی و ... نیفتد. بدون تردید ما یکی از بهترین‌ها را در دنیای سینما و تلویزیون از دست دادیم. تک‌تک سکانس‌هایی که با این هنرمند در سریال تلویزیونی سرزمین مادری را داشتم به یاد دارم که سعی می‌کرد به زیبایی نقش‌شان را ایفا کنند و چه حیف این هنرمند عزیز را از دست دادیم، چرا که جزو بانوان هنرمند به معنای واقعی در عالم هنر بودند. یکی از ویژگی‌های شادروان این بود که بانوی مقتدری بود و همیشه سعی می‌کرد نقش‌هایش را به گونه‌ای بازی کند که مخاطب همذات‌پنداری کند. روحش شاد.
     
او را با هامون شناختم
پژمان بازغی بازیگر تلویزیون و سینما که در سریال سرزمین مادری با این هنرمند همکاری داشته است، در خصوص درگذشت مرحوم بیتا فرهی به جام‌جم می‌گوید: من خانم فرهی را در جوانی و با فیلم هامون شناختم. آن زمان فیلم هامون را حدود ۱۶ بار در سینما سپیدرود رشت دیدم. خیلی متاسفم که ایشان دیگر بین ما نیستند. واقعا حیف شد که به رحمت خدا رفتند. وی در بیان خاطره‌هایی که از او در سریال سرزمین مادری داشته هم این‌طور بیان می‌کند: من با ایشان در سرزمین مادری همکاری داشتم. البته همان زمان هم حال ایشان خیلی مساعد نبود و با بیماری دست و پنجه نرم می‌کردند. بسیار بازیگر درجه یکی بودند. امیدوارم بتوانیم مراسمی در شأن ایشان برگزار کنیم. بازغی عنوان می‌کند: خانم فرهی در زمان بازی در سرزمین مادری حال و روز مساعدی نداشتند اما عشق به سینما بود که باعث می‌شد سر صحنه بیاید. در گوشه‌ای می‌نشست و تلاش می‌شد به او فشار نیاورند. البته خود ایشان با وجود ناتوانی جسمی، تلاش می‌کرد ایفای نقش داشته باشد.
     
می‌گفت برایم مولانا بخوان
رسول نجفیان بازیگر تلویزیون و سینماست که در چند کار تلویزیونی با مرحوم بیتا فرهی همکاری مشترک داشته است. او در این خصوص به جام‌جم می‌گوید: خانم فرهی یک عزیز مهربان بود. ما چند کار با هم همکاری داشتیم. گاهی می‌نشستند، درددل می‌کردیم و حرف می‌زدیم. دوست داشتند شعرهایی برایشان بخوانم، مولانا بخوانم. البته مثل خیلی از دوستان، شعر عجب رسمیه رو خیلی دوست داشتند. روح‌شان شاد باشد!
     
گریه مرحوم فرهی برای مرگ یک نقش
اتابک نادری در آثاری همچون طلسم شدگان و ولایت عشق با مرحوم فرهی همکاری داشته است. او در خصوص این مرحوم به جام‌جم تاکید می‌کند: من در سریال «ولایت عشق» افتخار همکاری با ایشان را داشتم. وقتی خبر درگذشت ایشان را خواندم، خاطراتش‌ به یادم آمد. فرد منظم و سختکوشی بود و روی دیالوگ وسواس زیادی داشت که درست آن را بیان کنند. زن بسیار متینی بود. وی در بیان خاطره‌ای که از مرحوم فرهی داشته عنوان می‌کند: در سریال ولایت عشق، صحنه‌ای را ضبط می‌کردیم که من کشته می‌شدم و خبر مرگم به خانواده می‌رسید و باید گریه می‌کردند. خانم فرهی مرا دید و گفت می‌دانی چقدر در این صحنه گریه کردم؟ به شوخی گفتم خیلی ممنون. ایشان گفت وقتی چهره‌ات را به خاطر می‌آوردم بیشتر دلم می‌سوخت. به این حرف خندیدیم. الان این خاطره به ذهنم آمد. روحش شاد و تسلیت می‌گویم به خانواده تلویزیون و سینمای ایران.
     
مهربان و حرفه‌ای
مهران مهام، تهیه‌کننده تلویزیون است که در حال حاضر نگارش فیلمنامه «کوه مرا صدا زد» را برای مرکز سیمافیلم در دست دارد. او در خصوص شخصیت مرحوم بیتا فرهی به جام‌جم می‌گوید: زنده یاد فرهی فردی بسیار متعهد و حرفه‌ای بود. در انتخاب فیلمنامه هم خیلی دقت داشت. به همین علت هم کارهایش، بسیار خوب و جذاب از کار در می‌آمد. به طور کلی شخصیت حرفه‌ای و مهربانی‌داشت.

زنده‌یاد فرهی برای آثار سینمایی و تلویزیونی‌اش چند بار نامزد دریافت جایزه شده بود که از میان‌شان چهار بار برنده شد. 
۱۳۶۸  دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره فیلم فجر
۱۳۸۳  بهترین بازیگر نقش اول سریال‌های تلویزیونی برای طلسم‌شدگان در جشنواره دنیای تصویر 
۱۳۸۵ بهترین بازیگر نقش اول زن برای خون بازی در جشنواره‌های پیونگ‌یانگ و کراچی