طرح‌های کاغذی، تبرهای واقعی

طرح مدیریت پایدار جنگل به گفته پورمقدم، براساس اصول مدیریت پایدار جنگل نوشته و با در نظر گرفتن جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک این عرصه‌ها تدوین می‌شود و به مرحله اجرا در می‌آید. برنامه‌ای که پورمقدم می‌گوید شرح خدمات و دستورالعمل‌های اجرایی‌اش آماده و تصویب شده و از ابتدای سال آینده، مطالعات اجرایی‌اش آغاز می‌شود.
رئیس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها تاکید می‌کند: این طرح بیشتر رویکرد حفاظتی و اکولوژیکی دارد و مبتنی بر مشارکت مردمی است و به همین دلیل تفاوت‌های اساسی‌ای با طرح‌های جنگلداری ای که در گذشته اجرا می‌شدند، دارد. تفاوت‌هایی که به گفته او، به مدیریت منابع طبیعی در جنگل برمی‌گردد، به این‌که طرح‌های قبلی فقط در قالب بهره‌برداری چوبی از جنگل بودند اما طرح جدید صرفا به بهره‌برداری چوبی برنمی‌گردد و رویکرد حفاظتی دارد.
طرح تنفس همان مدیریت پایدار جنگل است
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران اما نگاه متفاوتی به این قضیه دارد. به عقیده او، طرح مدیریت پایداری که رئیس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها وعده اجرایش را از سال آینده می‌دهد همان طرح تنفس جنگل است.
هادی کیادلیری با اشاره به این موضوع به ما می‌گوید: طرح تنفس در واقع همان مدیریت پایدار جنگل بود که براساس شاخص‌ها و معیارهای پایداری اکوسیستم‌ها اجرایی می‌شد، پس فرقی بین مدیریت پایدار و طرح تنفس نداریم؛ حالا این وسط یا دوستان اشتباه متوجه شده‌اند یا برداشت اشتباهی از این طرح داشته‌اند.
کیادلیری در توضیح بیشتر می‌گوید: در طرح تنفس قرار نبود اتفاق خاصی بیفتد، بلکه قرار بود این نگاه اقتصادی که دوستان به جنگل‌ها دارند، تبدیل شود به نگاه اکولوژیکی و اکوسیستمی.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: از سال 92 که هیات وزیران مصوب کرد بهره‌برداری بهینه اتفاق بیفتد، براساس شاخص‌ها و معیارهای پایداری این طرح مطرح شد اما اجرایی نشد و معاونان، مدیران و روسای سازمان از اجرای این طرح سرپیچی کردند، تا سال 96 که اجبارا بحث ممنوعیت بهره‌برداری به صورت دستوری ابلاغ شد.
به گفته کیادلیری طرح تنفس به معنی این بود که طرح‌هایی که تهیه می‌شوند نباید صرفا براساس بهره‌برداری چوب باشند چراکه در هیچ جای دنیا هم این اتفاق نیمی‌افتد و باید تمامی طرح ها، براساس شاخص‌ها و معیارهایی طراحی شوند که در نهایت کمک کنند تا اکوسیستم موجود در این منطقه پایدارتر شود.
کیادلیری با توجه به همین توضیح می‌گوید: به نظر من این اتفاق قرار‌بوده در طرح تنفس رخ دهد و شاید دوستان تا الان طرح تنفس را درست متوجه نشده بودند و هیچ فرقی بین طرح تنفس و طرح مدیریت پایدار نیست، اما این‌که ما بیاییم با کلمات بازی و کلمه‌ها را جابه جا کنیم یک بحث دیگر است و من طرح جدیدی را آماده اجرا نمی‌بینم و بحث همان است که بود و باید اجرا می‌شد.
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران انتقاد دیگری هم به طرح جدید مطرح شده از سوی سازمان جنگل‌ها دارد و در توضیح این انتقاد می‌گوید: مشارکت مردم در شمال کشور برای اجرای طرح‌های اینچنینی اصلا امکان پذیر نیست.
من اصلا متوجه نمی‌شوم که تفسیر مشارکت مردم در جنگل‌های شمال یعنی چه؟! یعنی کجای جنگل را بدهیم دست مردم؟ شاید این اتفاق در زاگرس بیفتد چون در قسمت زاگرس جنگل حالت معیشتی هم دارد و مردم وابسته اند به جنگل و خیلی از اراضی در دست مردم است، درنتیجه می‌توان آرام آرام با دست مردم این مشارکت را عملی کرد ولی در شمال کشور مشارکت مردم زیاد معنادار نیست و حتما باید خود دولت به این قضیه رسیدگی و از جنگل محافظت کند.
طرح تنفس جنگل طرحی با اما و اگر‌های زیاد
طرح تنفس جنگل با این‌که عمر زیادی ندارد اما در همین مدت کوتاه هم کم‌حاشیه نداشته، حاشیه‌هایی که یک عده را مخالف اجرایش کرده‌اند و عده‌ای راهم موافقش. داد مخالفت‌ها اما روی بحث افزایش قاچاق چوب بلند است. آنها می‌گویند مجلس شورای اسلامی برای حفظ و صیانت از جنگل‌ها قانونی را در برنامه ششم توسعه با عنوان تنفس جنگل‌ها تصویب کرد. تا در این مدت هر نوع بهره‌برداری از جنگل‌ها ممنوع شو‌د.
اما اجرای این طرح در بسیاری از مناطق باعث تشدید قاچاق چوب شده است و این یعنی تخریب بیشتر جنگل‌ها. شمس‌ا... شریعت‌نژاد عضو کمیسیون کشاورزی و نماینده مردم تنکابن، رامسر و عباس‌آباد در مجلس شورای اسلامی یکی از همین منتقدان است؛ نماینده‌ای که معتقد است طرح تنفس جنگل‌های شمال آینده‌ای غم‌انگیز برای جنگل رقم خواهد زد.
او یکی از منتقدانی است که می‌گوید اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال نیازمند بازنگری است و سبب فشار از جمله قاچاق چوب در جنگل‌ها شده است و اگر مردم کشور تاکنون نگران درختان جنگل بودند از این پس باید نگران اراضی جنگلی باشند.
این انتقاد را البته رئیس شورای‌عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها قبول ندارد. پورمقدم به ما می‌گوید: قاچاق چوب معضلی است که از گذشته وجود داشته و این‌که بگوییم با طرح تنفس، قاچاق افزایش پیدا کرده درست نیست، اما مسلما وقتی برداشت چوب از جنگل‌های شمال متوقف شد، قیمت چوب افزایش پیدا کرد و چوب‌آلات باغی هم که در برخی مناطق با قیمت کمتری برداشت می‌شد و برای کارخانجات صنایع چوب فروش می‌رفت افزایش قیمت داشت، طبیعی است با بالارفتن قیمت چوب انگیزه برای قاچاقچیان بیشتر بشود.

مینا مولایی
جامعه