تحریم جشنواره موسیقی با دست چپ

به گزارش جام‌جم، داستان از آنجا شروع شد که سال گذشته مدیریت جشنواره فجر به حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی واگذار شد و رویکرد جشنواره موسیقی فجر تا اندازه زیادی تغییر کرد. هر چند پیش از جشنواره برخی هنرمندان از این روند گلایه کردند، اما با برگزاری جشنواره سی‌ویکم، اعتراض‌ها بالا گرفت و انتقادها نسبت به عملکرد جشنواره افزایش یافت.

رقم قرارداد گروه‌ها، نحوه داوری آثار، لغو چند اجرای جشنواره، حذف بخش نسلی دیگر و... از مهم‌ترین مواردی بود که اعتراض برخی از اهالی موسیقی را برانگیخت.

اکنون نزدیک به یک ماه مانده به جشنواره موسیقی فجر، برخی اهالی موسیقی با محفلی خواندن این جشنواره و اداره آن توسط گروهی محدود، این جشنواره را تحریم کرده‌اند. آ‌نها حتی کارزاری در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخته‌اند که نامش را چالش «گواهی دست چپ» گذاشته‌اند و موسیقیدانان و نوازندگان دیگر را به شرکت نکردن در این چالش دعوت کرده‌اند؛ چالشی که نخستین بار از سوی علی قمصری، موسیقیدان و نوازنده کشورمان مطرح شد.

چالش «گواهی دست چپ»

علی قمصری، آهنگساز و نوازنده جوان کشورمان که با راه‌اندازی کارزار گواهی دست چپ، اهالی موسیقی را به تحریم سی‌ودومین دوره جشنواره موسیقی فجر دعوت کرده است، درباره جشنواره سال گذشته عنوان می‌کند: این جشنواره از یک نظر بسیار شفاف عمل کرد؛ به نمایش گذاشتن اشتباهات. یک محفل چندنفره، صاحب اختیارکامل و برداشت‌کننده مزایای مادی و معنوی بودند و برای آراستن پوسته فعالیتشان مشارکتی صوری با دیگر هنرمندان از همه‌جا بی‌خبر برقرار کردند که تنها با هدف افزایش تعداد نام‌ها انجام شده بود.

او معتقد است در چنین شرایطی، شرکت کردن در جشنواره فجر امسال به تشویق مسئولانش به بی‌احترامی و تکرار اشتباه‌ها منجر می‌شود و تائیدی است بر بی‌اعتبار بودن جامعه موسیقی و دادن فرصت دوباره به کسانی که پاسخی به نقدها نداده‌اند.

او با اعلام این پرسش که جشنواره فجر دقیقا چه دستورالعملی دارد که می‌تواند کاملا با سلیقه تنها چند نفر، از اتاق فکر تا روی صحنه در تمامی ارکانش، مهندسی شود، می‌گوید: من پارسال شرکت نکردم چون مسائل برایم قابل پیش‌بینی بود. اما امسال به هر کسی که می‌خواهد شرکت کند توصیه می‌کنم به این موضوع فکر کند: این بار، مسأله، اعتبارو آبروی صنف ماست.

او در پایان عنوان می‌کند: جشنواره فجر امسال را به دلیل محفلی عمل کردن و جفای تیم برگزاری‌اش و پاسخگو نبودن به نقدهای روشن هنرمندان، فاقد اعتبار می‌دانم.

عملکرد ناصواب

کیوان ساکت، از دیگر هنرمندانی است که سی‌و‌دومین جشنواره موسیقی فجر را تحریم کرده، مگر این که حقوق ضایع شده همه هنرمندان در جشنواره سال گذشته جبران شود.

ساکت با اشاره به این که کارزار گواهی دست چپ، شکل زیبایی از اعتراض است که هنرمندان از طریق آن حرف دل خود را می‌زنند، به خبرآنلاین می‌گوید: شاید این کمپین بتواند هنرمندان را دست به دست هم دهد تا به حقوق ضایع شده خود برسند.

او با بیان این که انتظار ما این بود تا سال گذشته پس از مطرح شدن اعتراضات در سلسله‌ نشست‌های گفتمان ضرب اصول و اعتراض‌های مکرر از سوی هنرمندان، دست کم جوابی از یکی از متولیان موسیقی بشنویم، می‌افزاید: متاسفانه تنها پاسخی که شنیدیم بی‌توجهی و سکوت بود.

به گفته او، سکوت و پاسخگونبودن نسبت به اعتراضات نشان‌دهنده این است که اعتراض هنرمندان بحق بوده است و متولیان و مسئولان جشنواره نمی‌توانند پاسخی برای عملکرد ناصواب خود بیابند.

ساکت با اشاره به این که ارکستر وزیری ازجمله ارکسترهایی بود که در جشنواره سی‌و‌یکم حقوقش پایمال شد، عنوان می‌کند: اعضای این ارکستر از بهترین پیشکسوت‌های موسیقی کلاسیک، ارکستر سمفونیک و موسیقی ایرانی بودند. با این حال دستمزدی که به بعضی‌ها داده شد بسیار بیش از آنچه بود که به ارکستر بزرگی مانند وزیری دادند. به یک نفر از آقایان 83میلیون تومان و به گروه وزیری با حضور 50 نوازنده، بسیاری از بزرگان موسیقی معاصر ایران حدود 26 میلیون تومان داده شد.

عملکرد شفاف

با تمام این تفاسیر، حمیدرضا نوربخش، دبیر جشنواره‌های سی‌ویکم و سی‌ودوم موسیقی فجر، انتقادها را وارد نمی‌داند و به جام‌جم می‌گوید: «جشنواره سال گذشته نسبت به جشنواره‌های پیشین در اعلام جزئیات بسیار شفاف عمل کرده است.»

او به عنوان مدیرعامل خانه موسیقی درباره تفاوت دستمزدها به گروه‌های مختلف شرکت‌کننده در جشنواره سی‌ویکم موسیقی می‌گوید: «ملاک جشنواره برای پرداخت دستمزد، بلیت‌‌فروشی بوده و هست. این مسأله اصلا به معنای ارزشگذاری نیست. با وجود این، چون جشنواره در منابع مالی بشدت محدودیت دارد و حتی می‌توان گفت در مقایسه با سال‌های گذشته با اضافه شدن آیین‌نامه پرداخت بیمه این توانایی کمتر هم شد، ما بنای پرداخت دستمزد را بر میزان بلیت‌‌فروشی گروه‌ها گذاشتیم. بنابراین هر گروهی که بلیت‌فروشی بیشتری داشته باشد، دستمزد بیشتری هم دریافت می‌کند.»

اما یکی از مسائلی که مورد اعتراض منتقدان بود، اهدای جایزه باربد به تعدادی از اعضای هیات برگزارکننده و هیات داوران بود. نوربخش در این باره با تأکید بر حضور همه فعالان عرصه موسیقی در داوری جایزه باربد، عنوان می‌کند: وقتی 90 داور در این هیأت حضور دارند، طبیعی است که امکان حذف آنها به عنوان فعالان عرصه موسیقی از رقابت تنها به دلیل حضورشان در هیأت داوران میسر نبود. اما هر داور در مورد کاری که خودش ارائه داده بود حق رأی نداشت.

او با پذیرش این‌که آیین‌نامه داوری، آیین‌نامه کاملی نبود، می‌افزاید: «امسال سعی کرده‌ایم با توجه به نقاط ضعف و قوت آن را کامل‌تر کنیم و امیدواریم امسال کم‌نقص برگزار شود. تعداد داوران هم به گستردگی‌ سال گذشته نیست.»

کمیل انتظاری - فرهنگ و هنر