داستان روشنفکری که مهره سوخته شد

ظفر زعفرونی از آن اسم‌ها و شخصیت‌های سینمایی ویژه است که در یاد تماشاگر می‌ماند. این نقش چطور به شما رسید؟

چند وقتی بود که در سینما بازی نکرده بودم تا این‌که آقای قریبیان بزرگ همراه فرزند برومندش درباره این نقش با من صحبت کردند. پس از خواندن فیلمنامه، کار را نو و متفاوت دیدم. ضمن این‌که کارهای قبلی سام را هم به عنوان فیلمنامه‌نویس دیده بودم و او را جوانی آینده‌دار و مشرف به قصه یافتم. نقش ظفر زعفرونی را هم با وجود کوتاه بودن دوست داشتم. نام خاص نقش، گریم این شخصیت که کار خانم مهین نویدی بود و برخی ویژگی‌های این کاراکتر از جمله موارد مورد علاقه من برای بازی در این کار بود. او آدمی است که ابتدا به بیراهه و سراغ اعتیاد و قاچاق مواد مخدر می‌رود، اما وقتی می‌بیند این کار باعث از بین رفتن جوان‌ها می‌شود، به بن بست می‌رسد و کنار می‌کشد. بعد از آن هرگاه از دستش برمی‌آمد سعی می‌کند به جوانانی که وارد این کار می‌شوند، از جمله جاوید – شخصیت اول فیلم با بازی میلاد کی‌مرام- هشدار دهد و آنها را از این کار بازدارد. ولی چون جیک و پیک آدم‌های باند قاچاق را می‌دانست، سیستم او را حذف می‌کند.

در واقع او مهره سوخته‌ای است که باید از بین برود.

بله، با این حال تلاش دارد نسل جوان را از خطرات ورود به این کار آگاه کند.

یکی از ویژگی‌های ظفر عشق سینمابودن اوست؛ جایی که از بازیگران و فیلم‌های قدیمی همچون گاری کوپر و وراکروز حرف می‌زند مصداق این قضیه است.

وقتی به ریشه ظفر نگاه می‌کنیم، او آدمی روشنفکر و اهل کتاب و هنر و به ویژه فیلم و سینماست. حتی شغل فعلی او که در چاپخانه‌ای مشغول به کار است، نشان از این علاقه دارد. دلبستگی او به فیلم‌های کلاسیک به خوبی در دیالوگ‌هایش به چشم می‌خورد.

تاکنون با فرامرز قریبیان در فیلمی همکاری کرده‌اید؟

بله، وقتی در تیم تولید بودم با ایشان در فیلم‌های گمشده و می‌خواهم زنده بمانم افتخار داشتم همکاری کنم. در فیلم «تبعیدی‌ها» (جهانگیر جهانگیری، 1370) هم با آقای قریبیان همبازی بودم.

پس شاید سام را در زمان بچگی همراه پدرش دیده بودید.

فکر کنم یک بار. بعدها هم که رفت خارج و او را دیگر ندیدم تا موقعی که چند سال قبل به ایران برگشت.

در همان یک برخورد فکر می‌کردید سام روزی کارگردان شود و شما در کارش بازی کنید؟!

البته آدم باید همیشه تصور هر اتفاقی را داشته باشد، اما راستش نه. آن برخورد طوری نبود که چنین تلقی را در من به وجود آورد. ولی به خصوص با دیدن گناهکاران، سام را جوانی مستعد، باجنبه و آینده‌ای درخشان دیدم. ضمن این‌که شخصیت خیلی دوست‌داشتنی هم دارد.

به فیلمسازان نسل جدید امیدوارید؟

نمی‌توانیم امیدوار نباشیم. چون جوانان در همه زمینه‌ها آینده‌سازان کشور ما هستند. فکر می‌کنم شرایط این سال‌ها برای جوانان ما بسیار راحت‌تر از زمانی است که ما در دهه‌های گذشته کار می‌کردیم. فقط باید قدر استعداد خودشان را بدانند و همت بیشتری داشته باشند. فکر و ذکرشان باید بها دادن به حرفه‌شان باشد، نه فقط حضور و دستیابی به اسم و رسم.

پخش فیلم 360 درجه هم به عهده رسانه فیلمسازان مولود و شخص شماست. وضعیت اکران چطور است؟

در مجموع با اکران رضایت‌بخشی روبه‌رو هستیم و بیشتر تماشاگران و سینماداران به نیکی از این فیلم یاد می‌کنند. 360 درجه فیلمی نفسگیر است و کمتر تماشاگری حین تماشای فیلم از سالن خارج می‌شود. فقط امیدوارم در ادامه با کمک مطبوعات و به ویژه رسانه ملی، عده بیشتری به دیدن این فیلم بروند. به هرحال فرامرز قریبیان که بر گردن سینمای ایران حق دارد، آمده روی این فیلم سرمایه‌گذاری کرده است. پس اگر دولت از امثال ایشان حمایت نکند، شاهد فیلم‌هایی نو و متفاوت در سینمای ایران نخواهیم بود. ما بیش از پیش نیاز به سرمایه‌گذاری فرهنگی داریم. اخیرا آقای قریبیان نامه‌ای به آقای سرافراز نوشته‌اند و درخواست کرده‌اند، فیلم مستقل 360 درجه مورد حمایت رسانه ملی قرار بگیرد. امیدوارم با سیاست‌ها و نگاه حمایتگرانه تلویزیون به سینما، اتفاقات مثبتی در این زمینه بیفتد.

علی رستگار

فرهنگ و هنر