گنج‌های ادبیات برای سینمای متعهد

همپای صاعقه

حسین بهزاد و گل‌علی بابایی در یک تلاش مشترک چهارساله نخستین کتاب مجموعه پژوهشی ـ تاریخی خود با عنوان کلی حماسه ٢٧ که در برگیرنده شش‌ماهه آغازین سوابق عملیاتی تیپ محمد رسول‌الله(ص) از دی 60 تا بیستم تیر 61 ‏است را در قالب کتابی با عنوان «همپای صاعقه» به رشته تحریر درآوردند.

انتشار این کتاب ضمن تحسین منتقدان، نویسندگان و البته خاطره‌نگاران باعث شد با عنوان کتاب سال دفاع مقدس در رشته پژوهش به عنوان اثر برتر برگزیده ومعرفی شود. رهبر معظم انقلاب نیز درباره همپای صاعقه فرمودند: این کتاب منبع بسیار غنی و ارزشمندی است که از آن می‌توان ده‌ها کتاب و فیلمنامه و زندگینامه استخراج کرد.این کتاب، کارنامه‌ای تاریخی و مستند از شکل‌گیری لشکر 27 محمد رسول‌الله(ص) است. روایتی از یک مقطع زمانی شش‌ماهه از جنگ تحمیلی، از ابتدای دی ماه 1360 تا اواخر تیر ماه گرم سال 1361. موضوع اصلی اثر، شرح مستند مراحل آغازین تاسیس تیپ نظامی محمد رسول الله(ص) است و نقش این تیپ را در عملیات‌های بزرگ فتح‌المبین، بیت‌المقدس و لبنان بیان می‌کند.

لشکر خوبان

«لشکر خوبان» حاصل گفت‌وگوی طولانی فرج قلی‌زاده با مهدی‌قلی ‌رضایی از رزمندگان قدیمی آذربایجان است که بخشی از آن به قلم معصومه سپهری بازنویسی شده و در این کتاب آمده است. خواننده این کتاب می‌تواند در کنار راه‌جستن به ژرفای روابط انسانی به ارزیابی مواجهه مردان رزمنده با خاطرات و حادثه‌ها بپردازد و در کنار آن، بخشی از ناگفته‌های جنگ را از زبان یک نیروی اطلاعاتی مرور کند. مهدی قلی رضایی در روایت خود، جنگ را نه از منظر خاطره، بلکه گاه از چشم یک منتقد نگریسته است و همین شاید بتواند گامی نو در فهم زوایای گوناگون نبرد هشت ساله مردم ایران باشد. در این کتاب برای نخستین بار از وقایع لشکر عاشورا سخن به میان آمده و شخصیت‌پردازی ملموس و موثر نویسنده از قهرمان داستان (مهدی‌قلی ‌رضایی) در مجموع شخصیت نوجوانی را به تصویر می‌کشدکه با جدیت، عزم و همتی ستودنی، سخت‌ترین و خطیرترین لحظات میدان‌های حادثه و حماسه را تجربه کرده و از هر ماموریت و عملیاتی، به یادگار زخمی برداشته که هنوز هم با اوست و هرگز لحظه‌ای از خود جدایشان نمی‌کند.از برجسته‌ترین ویژگی‌های این کتاب می‌توان به ارائه اطلاعاتی جدید درباره لشکر عاشورا و نقش واحدهای اطلاعاتی در جبهه‌های هشت سال دفاع مقدس اشاره کرد.

خاک‌های نرم کوشک

کتاب «خاک‌های نرم کوشک» نوشته سعید عاکف درباره زندگی عبدالحسین برونسی است که خاطرات همسر و دوستان اوستا برونسی را درباره او نقل می‌کند.

گفته می‌شود این کتاب پرفروش‌ترین کتاب در زمینه دفاع مقدس است که حدود 200 بار تجدید چاپ شده و به تیراژ کلی حدود 600 هزار نسخه رسیده‌ است.

رهبر معظم انقلاب درباره این کتاب فرموده‌اند: الان چند سالی است که کتاب‌هایی درباره‌ سرداران و فرماندهان جنگ باب شده و می‌نویسند و بنده هم مشتری این کتاب‌هایم و می‌خوانم. با این‌که بعضی از اینها را من خودم از نزدیک می‌شناختم و آنچه را هم که نوشته، روایت‌های صادقانه است ـ این هم حالا آدم می‌تواند کم و بیش تشخیص دهد که کدام مبالغه‌آمیز است و کدام صادقانه است ـ بسیار تکان‌دهنده است. آدم می‌بیند این شخصیت‌های برجسته، حتی در لباس یک کارگر به میدان جنگ آمده‌اند؛ این اوستا عبدالحسین بُرُنسی، یک جوان مشهدی بنا که قبل از انقلاب یک بنا بود و با بنده هم مرتبط بود، شرح حالش را نوشته‌اند و من توصیه می‌کنم و واقعا دوست می‌دارم شماها بخوانید. کتاب با ارائه یک زندگینامه فشرده و مختصر از شهید برونسی به نقل خاطرات اطرافیان، آشنایان و همرزمان ایشان پرداخته و 70 روایت کوتاه و خواندنی از ابعاد شخصیتی و زندگانی این فرمانده نقل می‌شود. هر خاطره نقل شده در مورد شهید با یک عکس از شهید همراه است.

فرهنگ جبهه

«فرهنگ جبهه» از معدود آثاری است که در حوزه دفاع مقدس به شکل دائره‌المعارف تهیه شده است. در واقع همه جوانب بشری و انسانی حضور رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس در شئون رفتاری، گفتاری و نوشتاری به صورت مستند در این مجموعه آورده شده و مولفان، نویسندگان، فیلمنامه‌نویسان و همه کسانی که بخواهند کاری در حوزه دفاع مقدس انجام دهند، ناگزیرند به آن مراجعه کنند. فرهنگ جبهه یکی از کم‌نظیرترین فرهنگ‌ها در حوزه دفاع مقدس است که با همکاری 12 مولف تدوین شده است. این مجموعه شامل سه عرصه نوشتاری، رفتاری و گفتاری است که هرکدام از این موارد عناوینی را ذیل مجموعه خود دارد. برای نمونه در بخش رفتاری، مواردی نظیر شوخ‌طبعی‌ها در سه جلد و در بخش گفتاری، اطلاعات و تعبیرات یکی از مشهورترین عناوین آن است. منبع اصلی در گردآوری اطلاعات عموما رزمندگان حاضر در جبهه‌های جنگ بوده‌اند. برای گردآوری اطلاعات این مجموعه دو بار سراسر کشور را شهر به شهر و روستا به روستا رفته‌اند تا توانسته‌اند فیش‌کارت‌هایی را مهیا کنند که محققان بر اساس آنها مجموعه فرهنگ جبهه را استخراج کردند. از سال 68 تاکنون، 60 عنوان کتاب فرهنگ جبهه در اختیار مخاطبان قرار گرفته است که در این میان می‌توان به چهار عنوان گزیده فرهنگ جبهه شامل «گزیده نوشتاری فرهنگ جبهه» دربرگیرنده منظومه‌ها، مکاتبات، یادداشت‌های روزانه، یادگارنوشته‌ها و تابلونوشته‌های رزمندگان و «گزیده رفتاری فرهنگ جبهه» دربرگیرنده بازی‌ها و سرگرمی‌ها، اوقات فراغت، شوخ‌طبعی‌ها، خلاقیت‌ها، رویای صادقه، امدادهای غیبی و آداب و رسوم رزمندگان، «گزیده گفتاری فرهنگ جبهه» دربرگیرنده گزیده عناوین شعارها و رجزها، نیایش‌ها، نام‌ها و نشانی‌ها، اصطلاحات و تعبیرات، مکاشفات، قطعات و مقالات و مشاهدات رزمندگان و «گزیده تعلیقات فرهنگ جبهه» در برگیرنده سوانح، جبهه فرهنگ و فرهنگ جبهه، جبهه‌ای نو در فرهنگ شناسی ایران اشاره کرد.