درس بزرگ مناظره سینمایی دیروز

علیرضا حیدری، مجری برنامه هم گفت این دو کارشناس به دلایلی که برای خودشان حتما محترم بود برنامه را ترک کردند.

این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که برخی این انتقاد را به رسانه ملی وارد می‌دانند که فرصت و زمان لازم را برای ارائه نظرات در اختیار آنها قرار نمی‌دهد وگرنه آنها راهکار و مباحث بسیار مهمی برای طرح مباحث گوناگون بخصوص در حوزه‌های فرهنگی دارند.

روز گذشته که تلویزیون برنامه پرمخاطب خود یعنی مناظره را به یکی از موضوعات مهم فرهنگی اختصاص داد و سعی کرد از جریان‌های مختلف سینمای ایران نمایندگانی در آن حضور داشته باشند و در پیشگاه مردم به طرح و دفاع از نقطه نظرات خود بپردازند؛ همان طور که محمد صادق کوشکی، استاد دانشگاه و کارشناس فرهنگی هم در ابتدای سخنان خود در این مناظره، بدرستی به آن اشاره کرد و گفت: این برنامه اگر هیچ فایده‌ای نداشته باشد این فایده را دارد که بدانیم برخی تحمل نظر مخالف را ندارند. پز‌دموکراسی و آزادیخواهی دادن، فایده ندارد. خیلی‌ها باید تمرین کنند تا تحمل شنیدن صداهای مخالف را داشته باشند.

پرویز شیخ طادی کارگردان سینما گفت: برای تعریف سینمای مردمی باید از تعریف مردم شروع کرد. فیلمی که بخواهد همه آحاد مردم را متقاعد کند فیلمی عوامفریب است. فیلم مردمی فیلمی است که برای مردم مفید است نه این‌که صرفا همه از آن خوششان بیاید. ممکن است مردم از فیلم جنایی خوششان بیاید، اما آیا باید برای آنها فیلم جنایی بسازیم؟

سیداحمد میرعلایی، مدیر سابق بنیاد فارابی نیز دیگر مهمان این برنامه بود که در سخنانی گفت: سینما این ابر رسانه، یک کار جمعی است و جماعتی برای آن باید دست به دست هم بدهند. اکنون به طور متوسط یک فیلم 1.5 میلیارد خرج دارد. مگر چند فیلم فروش چهار میلیاردی دارد؟

میرعلایی بار دیگر در سخنانی و با تاکید بر این که از اهالی سینما عذرخواهی می‌کند که می‌خواهد بدون تعارف مسائل را طرح کند، گفت: اکنون بیلان کاری و گردش مالی صنف کله‌پزی از سینمای ایران بیشتر است و متاسفانه کشوری که همه سینماهایش را دولت بسازد، سینما ندارد.

یاد بگیریم برای سینما پول بدهیم. مثلا الان فیلم «شیار 143» را که فیلم خوبی است همه جا نمایش می‌دهند اما یک ریال هم بابت نمایش آن پول نمی‌دهند.

کوشکی نیز در قسمت دیگری از صحبت‌هایش گفت: رئیس‌جمهور می‌گوید سینما باید امید را تقویت کند. امسال بجز چند فیلم در حوزه دفاع مقدس که کارهای خوبی بود و چند فیلم خنثی، همه فیلم‌های جشنواره فجر ترویج ناامیدی بود. این فیلم‌ها بدترین تصویر را از کشور ارائه می‌دهد. بعد دولت به همه این فیلم‌های ناامید جایزه می‌دهد. رئیس‌جمهور می‌گوید سینمای امید، از آن طرف آقای جنتی و آقای ایوبی سینمای ناامید را حلوا حلوا می‌کنند. در دولت قبلی هفت میلیارد برای فیلم «لاله» هزینه شد که نقطه مقابل سبک زندگی دینی بود یا فیلم «استرداد» را به اسم فیلم فاخر کار می‌کنند و من به مردمی که این فیلم را ندیدند، احسنت می‌گویم. مردم با ندیدن این فیلم هوششان را نشان دادند. آقای ایوبی می‌گوید سینما دانشگاه است، اما ما شاهد نمایش فیلم‌هایی هستیم که در آنها فحش رکیک داده می‌شود.

این اظهارات واکنش میرعلایی را در پی داشت و مسیر برنامه را به سمت یک مناظره دو نفره میان کوشکی و میرعلایی برد. میرعلایی خطاب به کوشکی گفت: شما با این حرف‌ها افرادی را که به سینما نرفتند، تشویق می‌کنید. کسانی که استرداد را ندیدند، تشویق می‌کنید. هنرمندان فیلم‌های بد و خوب دارند. در سال انواع و اقسام فیلم‌ها نمایش داده می‌شود. تمام کسانی که فیلم ندیده را قضاوت می‌کنند، از نظر دینی، عرفی و شرعی کار غلطی مرتکب می‌شوند. فیلم مشخصات زیادی دارد که هر کس از منظر مختلفی آن را می‌بیند. به هر حال معیار اکران فیلم‌ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این گفته‌های میرعلایی مخالفت کوشکی را در پی داشت، زیرا او معتقد بود مردم باید معیار تشخیص صلاحیت فیلم‌ها باشند و مردم نمی‌توانند به امید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بنشینند. کوشکی در توضیحات خود چند بار داستان فیلم‌هایی را که به زعم او مستهجن بود روایت کرد و در این میان از فیلم‌های «من مادر هستم» به کارگردانی فریدون جیرانی و «عصر جمعه» به کارگردانی مونا زندی یاد کرد.

در قسمت بعدی ، حاضران در برنامه به طرح سوالات خود پرداختند. در این میان بیشتر سوالات متوجه میرعلایی و کوشکی بود. نظرسنجی مناظره دیروز هم این بود که برای اصلاح وضع موجود سینمای ایران اولویت با کدام راه حل است. در پایان 52 درصد از مردم به گزینه توجه به تولید فیلمنامه و نوآوری در سوژه‌ها رأی دادند. کنترل تولید فیلم سطحی و مبتذل 25 درصد رأی آورد، 14 درصد مردم هم حمایت از فیلم‌های فرهنگی را انتخاب کردند و در نهایت مدیریت اکران 7 درصد آرا را به خود اختصاص داد.