سفر «نانوک» به قطب شمال

کد خبر: ۶۴۸۱۶۳

دوستداران آثار هنری با شنیدن نام «نانوک» بلافاصله به یاد شاهکار مستند کلاسیک رابرت فلاهرتی می‌افتند. ولی مجموعه نانوک که این روزها از شبکه پویا پخش می‌شود یک مجموعه انیمیشنی برای کودکان و نوجوانان است. این مجموعه که در 26 اپیزود پخش می‌شود، محصول مشترک فرانسه و کاناداست. در بسیاری از کشورهای جهان این مجموعه با نام کامل «شکار بزرگ نانوک» پخش شده است. این محصول مشترک، نام چند نفر از تهیه‌کنندگان و برنامه‌سازان سرشناس دو کشور کانادا و فرانسه را با خود به همراه دارد.

خالق نانوک، سرگئی رازنزویگ است که سرمایه‌گذار اصلی آن هم بوده است. فرانک بورگرون، ماره پرت و استفان روکس، سه کارگردانی هستند که قسمت‌های مختلف این مجموعه را کارگردانی کردند. بجز سرگئی رازنزویگ (که شخصیت‌ها و طرح کلی قصه‌های 26 اپیزود مجموعه را داد)‌، فرانسیس چارپات و سوفی رکروست هم در کار نگارش فیلمنامه اپیزودهای نانوک همکاری و مشارکت داشتند. این مجموعه پس از آماده شدن اولین بار از تلویزیون کشور فرانسه پخش شد (سپتامبر 1997)‌ دو ماه پس از شروع پخش نانوک در این کشور اروپایی، تلویزیون کانادا هم پخش آن را (به زبان فرانسه و برای مردم فرانسوی زبان این کشور)‌ آغاز کرد. در کنار 26 اپیزود مجموعه، یک برنامه ویژه هم ساخته شد که حکم یک فیلم سینمایی 70 دقیقه‌ای را داشت. این اپیزود ویژه را ژرارد فلوری کارگردانی کرد.

خط اصلی قصه نانوک درباره سفر یک پسربچه از دنیای کودکی به دنیای بزرگسالان است. او که در جستجوی پدر گمشده خویش است، با حوادث و ماجراجویی‌های متعددی روبه‌رو می‌شود و با گذشت زمان، تجربیات بیشتری پیدا می‌کند. قصه این مجموعه درام و ماجراجویانه در چشم‌اندازهای سخت و خشن قطب شمال در کانادا اتفاق می‌افتد. با این حال، این قصه حال و هوایی فانتزی و حماسی دارد. نانوک شخصیت اصلی قصه که نوجوانی دوازده ساله است، در دل دنیای کوچک و نوجوانانه خود، طعم خوش بزرگ شدن را می‌چشد.

او با میل و رغبت سفری اودیسه‌وار را در پیش می‌گیرد که براساس یک هدف بزرگ است، اما پیدا کردن پدر گمشده، بهانه‌ای به دست سازندگان مجموعه می‌دهد تا به جاهای مختلف و ماجراجویی‌های متفاوت سر بزنند و شخصیت محوری قصه خود را وارد دنیایی تازه و کشف نشده کنند. مبارزه سختی که نانوک در طول راه خود با آن روبه‌روست، چالش‌هایی را پیش پای وی قرار می‌دهد که پیش‌برنده درام ماجراست. یکی از این چالش‌ها، مبارزه با خرس اسطوره‌ای قصه و افسانه‌ای قطب و غلبه بر اوست.

استفن روکس، کارگردان اصلی مجموعه که با واحد انیمیشن کمپانی والت دیزنی هم همکاری دارد، معروف‌ترین چهره نانوک است. او که به‌عنوان صداپیشه هم با محصولات انیمیشنی تلویزیونی و سینمایی همکاری دارد، کار هنری خود را از سال 1989 و با «والمونت» شروع کرد که یک درام سیاسی و اجتماعی به کارگردانی میلوش فورمن، فیلمساز اسکار گرفته سینماست.

نانوک، ششمین کار هنری او به حساب می‌آید. او که دستیار کارگردان فیلم‌های زنده مطرحی مثل «سیرانو دوبرژاک» (1990)‌ هم بود، خیلی زود متوجه شد علاقه‌اش به ژانر انیمیشن بیشتر از سینمای زنده است. به همین دلیل از سال 1995 با مجموعه انیمیشنی «ضربه‌زننده‌های فضا» (که اقتباسی از «20 هزار فرسنگ زیر دریا» ژول‌ورن بود)‌ فعالیت تلویزیونی و انیمیشنی خود را آغاز کرد. او در فیلم «آرتور و غیردیدنی‌ها»ی لوک بسون در سال 2006 هم به‌عنوان صداپیشه و دستیار کارگردان همکاری کرد و در انیمیشن معروف «راتاتویی» (2007)‌ کمپانی والت‌دیزنی که قصه‌اش در یک رستوران فرانسوی می‌گذشت، به‌عنوان راوی ماجرا کار کرد. روکس درباره مجموعه نانوک می‌گوید: «تفاوت اصلی این مجموعه با دیگر کارهای انیمیشنی تلویزیون در لحن روایتی آن است. شخصیت اصلی مجموعه شباهت زیادی به شخصیت‌های متداول انیمیشن‌های تلویزیونی ندارد و یکجورهایی یک آدم تازه با خصوصیات منحصر به فرد است. همین نکته، جذابیت کارگردانی آن را چند برابر می‌کرد. برای من که هم با صنعت سینما همکاری کرده‌ام و هم در واحد انیمیشن کمپانی والت‌دیزنی بوده‌ام، کار با مجموعه نانوک یک افتخار بزرگ بود. تماشاگران سینما و تلویزیون، کمتر فرصت آن را پیدا می‌کنند که قصه‌ای با این مضمون و شخصیت‌ها را روی پرده سینما و با صفحه کوچک تلویزیون ببینند. آنها معمولا داستان‌هایی خیالپردازانه و رویایی را با حضور شخصیت‌هایی کلیشه‌ای و کاملا آشنا در محصولات انیمیشنی می‌بینند، اما تهیه‌کنندگان نانوک در یک اقدام جسورانه و قابل ذکر، سراغ داستان و شخصیت‌هایی رفتند که تا آن زمان کمتر کسی جرات نزدیک شدن به آن را داشت. حتی پس از تولید نانوک هم در کمتر مجموعه یا فیلمی چنین حال و هوایی دیده شد.»

برخی منتقدان تلویزیونی می‌گویند خط اصلی قصه نانوک برگرفته از زندگی و دوران نوجوانی خالق آن سرگئی رازنزویگ است، اما این موضوع هیچ وقت تائید و تصدیق نشد و این برنامه‌ساز تلویزیون، در هیچ‌یک از گفت‌وگوهای خود در این‌باره صحبت نکرد.

وی در یک مصاحبه خود به بحث کلی درباره حال و هوای مجموعه پرداخت و از جمله گفت: «این داستان می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد و یک اتفاق معمول و همگانی است. ما در رسانه تلویزیون به این اتفاقات و حوادث پر و بال می‌دهیم و با دراماتیک کردن آنها کاری می‌کنیم که برای تماشاچی جذابیت لازم را داشته باشد. به صورت طبیعی، اگر داستان و شخصیتی ذهن مرا درگیر خود نکند سراغ نگارش فیلمنامه آن نمی‌روم و تولید آن را شروع نمی‌کنم. واقعیت این است که هریک از ما (از خالق و تولیدکننده گرفته تا تماشاگران معمولی)‌ همیشه و هنگام تماشای یک فیلم یا مجموعه، بخشی از خودمان را در آن می‌بینیم و با آن همذات‌پنداری می‌کنیم. به هر حال فکر می‌کنم هر نوجوانی دوست داشته باشد ماجراجویی‌های نانوک قصه ما را خودش و به صورت شخصی تجربه کند.