اسناد و منابع فرهنگی دیجیتالی می‌شود

به گزارش جام‌جم، نخستین همایش بین‌المللی اسناد ایرانی و چهارمین جشنواره هفته پژوهش روز گذشته با حضور مسئولانی چون علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسحاق سلاحی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، محمد رجبی رئیس موزه، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و سفرا، رایزنان فرهنگی و رؤسای آرشیو و کتابخانه‌های ملی 25 کشور جهان در سالن همایش‌های کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

در این مراسم جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی تاریخ هر کشوری را مجموعه‌ای گرانسنگ از تلاش مردم آن کشور دانست که مستندسازی آن می‌تواند گنجینه‌ای عظیم از کردار و منش گذشتگان را فراهم آورد.

او ادامه داد: ایرانیان از گذشته در حفظ و نگهداری اسناد از تجربه خوبی برخوردار بودند؛ حتی وقتی تاریخ را مرور می‌کنیم، درمی‌یابیم که از دوره مادها و هخامنشیان تا عصر کنونی که ما صاحب آرشیو ملی هستیم، به مساله حفظ و نگهداری اسناد اهتمام داشته‌اند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: با راه‌اندازی نهضت دیجیتال‌سازی اسناد، شرایط سند در کشور به ترتیبی پیش خواهد رفت که همه آحاد مردم و بویژه پژوهشگران بتوانند به سهولت به این اسناد دسترسی داشته باشند.

جنتی ادامه داد: معتقدم دیجیتال کردن منابع و بویژه اسناد ملی می‌تواند باعث شناخته شدن فرهنگ و تاریخ کشور در دیگر کشورهای جهان شود، به‌گونه‌ای که این مهم می‌تواند دستاوردها و گذشته درخشان ما را به جهانیان معرفی کند.

وی گفت: وجود میلیون‌ها برگ سند و منابع اطلاعاتی در سازمان اسناد و کتابخانه ایران مایه مباهات کشور است و برگزاری نخستین همایش بین‌المللی اسناد ایرانی در ابعاد بین‌المللی امری ضروری و بسیار مهم است، چرا که برگزاری این همایش در سطح بین‌المللی فرصت مناسبی برای پژوهشگران و محققان خواهد بود که با اسناد گذشته کشورشان به خوبی آشنا شوند.

جنتی با بیان این‌که مبادله فرهنگی و اسنادی یکی از کارهای مهمی است که کتابخانه ملی باید به آن توجه بسیار داشته باشد، افزود: معتقدم اسناد ملی را باید از غربت درآوریم و جامعه را با اهمیت بنیادی‌ آن آشنا کنیم. حتی اکنون جای خالی رشته سندشناسی در دانشگاه‌های کشور نیز مشاهده می‌شود. او ادامه داد:‌ سندپژوهی باید رو به جلو سوق داده شود و پویا و بالنده باشد. همچنین احیای اسناد ملی و بیرون کشیدن اسناد از قفسه‌ها، راهکار مناسبی برای تقویت جنبش نرم‌افزاری است.

در ادامه این مراسم اسحاق صلاحی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز در سخنانی بیان کرد: کتابخانه ملی ایران در تلاش است تا به سبک مطالبات مقام معظم رهبری و فرهنگ گذشته ایرانیان دست‌یابد.

وی گفت: این کتابخانه افتخار دارد که صدور فیپای خود را از دو هفته به یک تا چهار روز کاهش دهد که این مهم در هیچ یک از کتابخانه‌های دنیا مشاهده نمی‌شود. حتی در گذشته عضویت الکترونیکی ناشران رقمی معادل 3000 بود، اما اکنون این عضویت شامل 8200 ناشر فعال شده است.رئیس کتابخانه ملی گفت: این کتابخانه تلاش دارد همه منابع و اسناد خود را به‌صورت دیجیتالی در اختیار پژوهشگران و محققان قرار دهد.

صلاحی در سخنانش به ‌ای‌بوک در کشور هم اشاره کرد و گفت: برای این‌که بتوانیم مشکلات حوزه نشر و کتاب را مرتفع کنیم باید به سمت ای‌بوک برویم. محمد رجبی، رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی هم در این مراسم بیان کرد: کتابخانه ملی ایران به عنوان کتابخانه مادر و مرکزی کشور، علاوه بر موضوع کتاب به آرشیو ملی کشور نیز ورود یافته و باید تمام اسناد در این مجموعه را گردآوری کند، اما به دلایل مختلف بخشی از اسناد کشور که متعلق به کل ملت است در برخی از کتابخانه‌ها نظیر کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود.

او ادامه داد: اسناد مختلفی به صورت اهدایی در مراکز آرشیوی وجود دارد که می‌تواند بعد از اسکن شدن در اختیار کتابخانه ملی قرار گیرد. کتابخانه ملی برخی اسناد را به دلیل این‌که توسط برخی از خاندان‌های صاحب سند به آنها اهدا می‌شود، در اختیار ندارد. از جمله آن می‌توان به 70 هزار سند اهدایی از خانواده متین‌دفتری و 30 هزار سند از خانواده فرمانفرما به کتابخانه مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.

به گفته این مقام مسئول، غیر از کتابخانه مجلس شورای اسلامی، آستان قدس رضوی نیز دارای اسنادی از دوران صفویه تا به امروز است که بسیاری از آنها نفیس بوده که باید آنها نیز در اختیار کتابخانه ملی و پژوهشگران قرار گیرد.

وی اضافه کرد: کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، آرشیو صدا و سیما و فیلم‌خانه ایران می‌تواند در تجمیع اسناد در کانون مهم آرشیوی کشور مشارکت کند.

رجبی گفت: در کتابخانه مجلس شورای اسلامی علاوه بر اسناد اهدایی نزدیک به 300 هزار سند وجود دارد که در این باره نیز 16میلیون سند از خود مجلس است. این اسناد عبارتند از: مشروح مذاکرات مجلس از روز نخست تأسیس تا آخرین روز رژیم پهلوی، مجلس سنا، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام که همه این اسناد در کتابخانه مجلس شورای اسلامی موجود است.

وی افزود: اسنادی در رابطه با سازمان ملل متحد و از مجموعه‌های آن نظیر یونسکو و بخشی از اسناد و گزارش‌های دولتی نیز در مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود که در آینده نزدیک مشروح اسناد مذاکرات شورای ملی از دوره محمدعلیشاه تا آخرین روز پهلوی دیجیتالی خواهد شد تا محققان، پژوهشگران و همه عموم مردم به صورت یک کلیدواژه بتوانند آنها را جستجو و بازیابی کنند.

رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی گفت:‌ تاکنون نزدیک به 40 عنوان کتاب از سوی کتابخانه منتشر شده است که قریب 15 عنوان کتاب در دوره ریاست بنده منتشر شده است، همچنین در این کتابخانه بخش تاریخ شفاهی به عنوان مکمل اسناد را ایجاد کرده‌ایم که سرعت خوبی داشته است و تلاش داریم رجال اهل قلم را نیز در تاریخ معاصر ایران معرفی کنیم که این کار را از مجلس شروع کرده‌ایم.در نخستین همایش بین‌المللی اسناد ایرانی 130 چکیده مقاله ارسال شد که یکصد مقاله پذیرفته شد و از ده کشور نیز مقالاتی به دبیرخانه این همایش رسید.