«دوریت کوچک»؛‌ دختری فقیر با آرزوهای بزرگ

چارلز دیکنز، نویسنده شهیر انگلیسی را شاید کمتر کسی با رمان دوریت کوچک بشناسد، رمانی که سال 1857 نوشته شد و سینما و تلویزیون کمتر به سراغ آن رفتند.

دیکنز، نویسنده بزرگی است که کتاب‌ها و رمان‌های بلندی را نوشته که بسیاری نیز در سینما یا تلویزیون به تصویر کشیده شده‌اند. چیزی که داستان‌های دیکنز را اینچنین موفق کرده است نه داستان بلکه بیشتر شخصیت‌های متعددی است که در داستان‌های او وجود دارند که در فضایی که با هنرمندی نویسنده از اوضاع اجتماعی زمان خود ترسیم کرده است بیننده را به دنیای دیگری می‌برد.

در میان آثار فراوان این نویسنده دو رمان خانه متروک و ‌دوریت کوچک شباهت‌های زیادی دارند. در هر دو داستان دیکنز به صورت استادانه و دقیق، انتقاد از نحوه اداره و اساس دستگاه ویکتوریایی را بسط داده است. در داستان خانه متروک دعوای تمام‌نشدنی دادگاه وزارت دارایی و سلطنتی که زندگی مردم را تباه می‌کند، به نمایش می‌گذارد. دیکنز در داستان دوریت کوچک هم بی‌کفایتی‌ و فساد آشکار دستگاه‌های اداری زمان خود را مورد نقد قرار می‌دهد.

مشکلات بزرگ برای دوریت کوچک

سریال دوریت کوچک که از شبکه چهار در حال پخش است، محصول مشترک شبکه BBCو شبکه PBSاست. شبکه بی‌بی‌سی به دنبال موفقیت سریال‌های خانه متروک و الیور توئیست که هر دو نوشته‌های معروف دیکنز هستند، تصمیم به ساخت دوریت کوچک گرفت. سریال دوریت کوچک سال 2008 بر اساس رمانی به همین نام نوشته چارلز دیکنز در 14 قسمت 30 دقیقه‌ای ساخته شد.

اندرو دیویس، نویسنده فیلمنامه و آدام اسمیت، دیربا والش و دیاموند لورنس، کارگردانان سریال هستند. شخصیت اصلی داستان دختری صبور و پرتلاش به نام امی دوریت است که پدرش به زندان می‌افتد. در ادامه حوادثی اتفاق می‌افتد و دوریت با سختی زیادی روبه‌رو می‌شود. او برای تامین هزینه‌های زندگی گلدوزی و خیاطی می‌کند تا این‌که مردی به نام کلنام باعث آزادی پدر او از زندان شده و ثروت زیادی نصیب خانواده دوریت می‌شود.

در انگلستان زمانی که این سریال پخش شد، همه آن را با سریال خانه متروک که سه سال قبل ساخته شده بود مقایسه می‌کردند. بازی‌ها و متن اقتباسی دیویس بیش از همه مورد نقد قرار گرفت. در کنار آن زمان پخش سریال هم مورد انتقاد قرار گرفت. ظاهرا قسمت اول این سریال در 60 دقیقه و قسمت‌های بعدی در زمان 30 دقیقه‌ای پخش شدند و این ناهماهنگی در زمان کلی پخش به نظر منتقدان، بینندگان سریال را سر در گم کرده بود.

ثروت، بدهی و عشق

اندرو دیویس فیلمنامه‌نویس شناخته‌شده‌ای است که کار اقتباس این داستان و نوشتن فیلمنامه آن را برای تلویزیون بی‌بی‌سی انجام داده است. او معتقد است داستان دوریت کوچک شناخته شده نیست؛ اما تمام ویژگی‌های یک رمان خوب و جذاب را دارد.

دیویس در این باره می‌گوید: تا جایی که یادمان می‌آید، تلویزیون هیچ وقت سراغ این رمان نرفته است، زیرا دست‌اندرکاران این صنعت همیشه به داستان‌های معروف دیکنز مثل «الیور توئیست»، «دیوید کاپرفیلد» و «آرزوهای بزرگ» تمایل نشان داده‌اند. ساخت این سریال فرصت بسیار خوبی بود تا بسیاری از مردمی که این رمان را نخوانده بودند با آن آشنا شوند. این داستان دیکنز بر عکس تصور یک اثر درجه دو یا معمولی نیست.کتاب فوق‌العاده‌ای با محوریت داستانی با مضمون عشق و معماهای عجیب است.

به اعتقاد دیویس، زبان داستان‌های دیکنز زبانی جهانی است که برای همه در سراسر دنیا قابل درک است. او با همان سرزندگی کودکان جهان را می‌بیند. او حتی در سنین بالا نیز این دید را از دست نمی‌دهد و این سرزندگی کاملا در داستان‌هایش مشهود است.

دیویس معتقد است داستان دوریت کوچک آنقدر جذابیت دارد که بیننده را 14 هفته مشتاق برای دنبال کردن داستان پای تلویزیون نگه دارد. او در این باره می‌گوید: مهم‌ترین عامل کشش در داستان رابطه امی و آرتور است که این دو در زندگی چندان خوش‌شانس نبوده‌اند، اما تمام سعی خود را می‌کنند که خوشبختی را پیدا کنند.

نگاهی کوتاه به کارنامه اندرو دیویس میزان تسلط و تبحر او در کارش را نشان می‌دهد. در سال‌های گذشته او نوشتن فیلمنامه‌های اقتباسی ازجمله خانه متروک، میدل مارچ، زنان و دختران، دکتر ژیواگو، اما، حس و حساسیت و غرور و تعصب به چشم می‌خورد. او متولد 1936 است. از سال 1965 کار نویسندگی را برای مجموعه‌های تلویزیونی آغاز کرد. یکی از مشهورترین اقتباس‌های او نوشتن متن سریال خانه پوشالی بر اساس کتابی نوشته مایکل دابز است.

جالب این‌که این اقتباس تلویزیونی و موفقیت آن دابز را در نوشتن ادامه داستانش تشویق کرد و او دو داستان دیگر در دنباله خانه پوشالی نوشت که هر دو با اقتباس‌های دیویس در تلویزیون به تصویر در آمدند. او برای کودکان نیز داستان می‌نویسد. کتاب نبردهای کنراد که در سال 1973 نوشت او را برنده جایزه معتبر گاردین برای کتاب‌های کودک کرد.

جدیدترین کار تلویزیونی او سریال کوتاه آقای سلفریج است که ‌اکنون از شبکه ITVپخش می‌شود. همچنین در فوریه 2013 شبکه بی‌بی‌سی اعلام کرد که قرار است سریال شش قسمتی را بر اساس کتاب معروف «جنگ و صلح» نوشته لئو تولستوی بسازد که نوشتن متن فیلمنامه آن به​عهده اندرو دیویس است. این سریال برای پخش در سال 2015 آماده می‌شود.

بدون تردید پذیرفتم

متیو مک فادین، بازیگر نقش آرتور کلنام است. آرتور طبق وصیت پدرش برای تغییر زندگی دوریت از خارج برمی‌گردد. مک فادین که با بازی در سریال جاسوسان Spooksدر انگلستان شناخته شده است و سابقه بازی در فیلم غرور و تعصب که براساس داستانی نوشته جین آستین ساخته شد دارد به گفته خودش بدون تردید بازی در این نقش را قبول کرد.

مک فادین در مورد چالش‌هایش برای بازی در این نقش می‌گوید: آرتور نقش محوری در داستان دارد و من شک داشتم که این شخصیت بتواند تمام داستان‌ها را به هم مرتبط کند. من نمی‌خواستم صرفا یک نقش خیلی مثبت و کسل‌کننده را بازی کنم، اما کم‌کم متوجه شدم این شخصیت کاملا مخاطب را با خود همراه می‌کند.

او همچنین به بازی در مقابل سر تام کورتنای که نقش پدر دوریت را بازی می‌کند، اشاره می‌کند و همبازی شدن با او را بسیار آموزنده توصیف می‌کند. مک فادین متولد 1975 انگلستان است. از جدیدترین نقش‌آفرینی‌های او می‌توان به بازی در سریال رابین هود در سال 2010 در نقش داروغه ناتینگهام و همچنین بازی در فیلم «آنا کارنینا» ساخته جو رایت در سال 2012 اشاره کرد. وی همچنین سال 2011 برای آخرین بار در سریال جاسوسان جلوی دوربین رفت.

یک فرصت استثنایی

کلر فوی، بازیگر جوانی که تجربه چندانی را در کارنامه بازیگری‌اش نداشت نقش امی دوریت را بازی می‌کند که در طول داستان به دنبال پدر بدهکارش و سایر افراد خانواده‌اش می‌گردد. او بازی در کنار بازیگران شناخته شده سریال از جمله تام کورتنی که نقش پدرش را در سریال بازی می‌کند فرصت استثنایی می‌داند و می‌گوید: او بازیگر فوق‌العاده‌ای است و درک زیادی از نقش خودش دارد و همین موضوع کار من را ساده‌تر می‌کرد. وقتی همکار شما این‌گونه بازی می‌کند شما هم باید برای این‌که خود را به او برسانید تمام سعی خود را بکنید.

کلر فوی متولد 1984 است که از سال 2007 تاکنون در حرفه بازیگری فعالیت می‌کند. وی فوریه 2013 در نقش خانم مکبث در کنار جیمز مکاوی که نقش مکبث را بازی می‌کرد، در تئاتر روی صحنه رفت.

جذابیت شخصیت های حاشیه‌‌ای

تام کورتنی (بازیگر) و اندرو دیویس (نویسنده فیلمنامه) از دوستان قدیمی و دوران دانشگاه هستند که پیش از این نیز سابقه همکاری را با هم داشتند. کورنی همچنین خود یکی از علاقه‌مندان داستان‌ها و آثار دیکنز است که سال 2001 لقب شوالیه را از ملکه انگلستان دریافت کرد. او معتقد است دیکنز یک نابغه است که در داستان‌ها و آثارش حتی شخصیت‌های حاشیه‌ای که حضور کمرنگی دارند، تاثیر گذارند.

کیت هاروود سرپرست بخش سریال‌های بی‌بی‌سی می‌گوید: بسیار خوشحالیم که این داستان دیکنز را با مجموعه‌ای از بهترین بازیگر‌ها همراه با فیلمنامه جذاب، تاثیرگذار و فریبنده اندرو دیویس به تصویر کشیده‌ایم.

سریال دوریت کوچک موفق به کسب هفت جایزه از مجموع جوایز امی از جمله برای بهترین سریال کوتاه تلویزیونی و بهترین فیلمنامه اقتباسی برای اندرو دیویس شد.

این سریال در فهرست ده اثر برتر سینمایی و تلویزیونی اقتباسی از آثار چالز دیکنز قرار گرفته است.

تاکنون پنج اقتباس تصویری از داستان دوریت کوچک صورت گرفته است. در سال‌های 1913، 1920 و 1934 سه فیلم سینمایی بر اساس این رمان ساخته شد. فیلمی که در سال 1934 ساخته شد به زبان آلمانی بود. در سال 1988 نیز فیلمی در انگلستان با این نام روی پرده رفت که الک گینس و درک جیکوبی در کنار بیش از 300 بازیگر انگلیسی به کارگردانی کریستین ادزارد جلوی دوربین رفتند. پنجمین اقتباس نیز سریالی است که اکنون شاهد پخش آن هستیم.

لادن بهبودی / جام‌جم