تمرین پاسخگویی

در مناظره‌ روز جمعه، تلویزیون بسیار فعالانه ظاهر شد و از نقش یک برگزارکننده و انعکاس دهنده صرف، فاصله گرفت. گرچه می‌توان درباره نحوه حضور نامزدها در اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری انتقادهایی را مطرح کرد و درباره نوع روبه‌رویی و تقابل نامزدها با هم در این برنامه به کاستی‌هایی اشاره کرد، اما در مجموع نمی‌توان نگاه تازه تلویزیون را به نامزدها و دانش و تخصص آنها نادیده گرفت.

در شیوه‌های مرسوم، مناظره‌کننده‌ها روبه‌روی هم می‌نشینند و دیدگاهشان را درباره موضوعات مشترک طرح می‌کنند. مخالفت‌ها و موافقت‌های آنها به شرح برنامه‌هایشان منجر می‌شود و مردم نیز فرصت مقایسه را در اختیار خواهند داشت تا با توجه به نکاتی که هر نامزد مطرح می‌کند، فرد اصلح را با توجه به برداشت‌ها و دانش خود، شناسایی و انتخاب کنند. گرچه این شیوه در طرح دیدگاه‌ها و برنامه‌های نامزدها بسیار مفید است، اما شرایطی ایجاد می‌کند که هر نامزد صرفا نکات از قبل آماده شده را مطرح کند و به توضیح مسائلی بپردازد که درباره‌شان اطلاعات و آگاهی کافی دارد. در این شیوه دانش و تجربه نامزدها محک نمی‌خورد و آنها مجبور نیستند درباره مسائلی اظهارنظر کنند که پیشتر برای صحبت درباره‌اش آماده نشده‌اند.

شاید عنوان مناظره برای شیوه‌ای که تلویزیون در این دوره پیاده کرده مناسب نباشد، اما طرح پرسش‌هایی که کارشناسان مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... برای پرسیدن از رئیس‌جمهور آینده کشور آماده کرده‌اند، فرصت مناسبی است برای آشنایی مردم با میزان اطلاعات هر نامزد درباره قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود در کشور و آخرین رویدادها در جهان.

بی‌شک در شیوه مرسوم و همیشگی یک مناظره تلویزیونی، هرگز این فرصت فراهم نمی‌شد که اطلاعات و دانش نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری درباره مسائل مرتبط با اداره کشور، مورد سنجش قرار بگیرد؛ نحوه برگزاری مناظره دهم خرداد و پرسش‌هایی که تلویزیون برای این مناظره طراحی کرده بود، گرچه تازه، بی‌سابقه و همراه با آزمون و خطاست، اما فرصتی فراهم کرده که برای اولین بار، رئیس‌جمهور آینده کشور پیش از به عهده گرفتن مسئولیت در معرض پرسش قرار بگیرد و نشان دهد که چقدر اطلاعات و آگاهی‌اش نسبت به مسائل زیاد است و ذهنش نیز آماده پاسخگویی به هر پرسش غیرمنتظره است. به نظر می‌رسد شیوه جدید تلویزیون به شیوه‌ای مناسب برای معرفی و قضاوت نامزدهای ریاست جمهوری بدل شود و برای تحقق این امر نیازی هم نیست که این شیوه در جایی از دنیا سابقه داشته باشد!

آذر مهاجر

گروه رادیو و تلویزیون