کارکردن با اعمال شاقه در معادن زغال سنگ

کار کردن در اعماق چندصد متری معادن زغال سنگ در دل کوه‌های منطقه زغال خیز پابدانا در شهرستان‌های زرند و کوهبنان تنها محل اشتغال و منبع درآمد چندین هزار نفر از مردم این دو شهرستان و مناطق اطراف در شمال استان کرمان است که به‌دلیل ‌خشکسالی و کمبود برای کشاورزی و نبود زمینه اشتغال و بیکاری طی چند دهه اخیر سختی کار در معادن زغال سنگ را به جان خریده‌اند؛ معادنی که طی این مدت عامل اصلی اشتغال مردم و رونق اقتصادی این منطقه بوده است. با این حال این معادن اگر چه نانی را بر سر سفره این مردم زحمتکش آورده، اما در نقطه مقابل به قاتل جان آنها نیز تبدیل گشته و ده‌ها خانوار به دلیل کار کردن سرپرستشان در معادن زغال سنگ و کشته‌شدن او بر اثر‌حوادث مختلف، بی‌سرپرست شده‌اند.

البته طی چند سال اخیربر لزوم رعایت نکات ایمنی در این معادن تاکید شده است. استفاده از کلاه ایمنی، به‌کار بردن دستگاه‌های هشداردهنده گاز متان و استفاده از ماسک و تجهیزات ایمنی دیگر از اساسی‌ترین نکاتی است که باید در معادن زغال‌سنگ به‌کار گرفته شود.

اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان نیز طی این مدت با بررسی‌های فراوان سعی کرده فعالیت این معادن را زیر نظر بگیرد.

حسن رحمانی، فرماندار سابق شهرستان زرند و مدیرکل جدید اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان با اشاره به این‌که وقوع حوادث در معادن زیرزمینی زغال‌سنگ اجتناب‌ناپذیر است، می‌گوید: آنچه دستگاه‌های نظارتی، مدیران و مجموعه دست‌اندرکاران اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی دنبال می‌کنند، به صفر رساندن میزان این‌گونه حوادث است. تجهیز کارگاه‌های معادن زغال‌سنگ و تجهیزات ایمنی و ارائه آموزش‌های ایمنی و حفاظتی به کارگران از جمله اقداماتی است که برای بالا بردن ایمنی در معادن زغال‌سنگ صورت گرفته است.

وی با بیان این‌که بخشی از حوادث منجر به فوت در معادن زغال‌سنگ ناشی از رفتار‌های غیرماهرانه کارگران است، تصریح می‌کند: خوشبختانه با جلساتی که با مسئولان ایمنی معادن برگزار شده، طی ده سال اخیر وقوع حوادث منجر به فوت در این معادن بشدت کاهش یافته است.

رئیس دادگستری شهرستان کوهبنان نیز با اشاره به کاهش آمار تلفات انسانی معادن زغال سنگ طی دو سال اخیر می‌گوید: پس از وقوع چندین حادثه منجر به فوت طی سال‌های 88 و 89 جلسات متعددی برگزار و تذکرهای لازم به مسئولان شرکت زغال سنگ داده شد. همچنین دو معدن شماره‌های 12 و 14 شرکت زغال سنگ پلمب ‌و شرکت زغال سنگ مجاب شد که هزینه زیادی را برای بالا بردن ایمنی در معادن انجام دهد.

وی تصریح می‌کند: این اقدامات باعث شد از فروردین سال 89 تاکنون فقط دو حادثه منجر به فوت در این معادن داشته باشیم که یکی از آنها بر اثر سهل‌انگاری خود کارگر بود و حادثه معدنی محسوب نمی‌شود.

اکبر مختاری با بیان این‌که همه ساله در اسفندماه آمار حوادث منجر به جرح در معادن زغال‌سنگ افزایش می‌یابد، می‌افزاید: به دلیل این‌که پیمانکاران در پایان سال می‌خواهند آمار تولیدشان را بالا ببرند و در کنار آنها کارگران نیز می‌خواهند با اضافه کاری حقوق و مزایایشان بالا برود نکات ایمنی را کمتر رعایت می‌کنند که به بروز حوادث منجر می‌شود.

نماینده مردم شهرستان‌های زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان این‌که دولت باید نظارتش را بر پیمانکاران بخش خصوصی معادن زغال سنگ بیشتر کند، می‌گوید: وزارت صنایع و معادن به عنوان کارفرمای این معادن در کنار اداره کار باید بر رعایت نکات ایمنی بر این معادن نظارت کند.

حسن امیری با بیان این‌که در همه دنیا برای حوادث معادن زغال سنگ استانداردهایی در نظر گرفته شده، می‌افزاید: اکنون سالانه حدود 500هزار تن زغال‌سنگ تولید می‌شود که تلفات انسانی آن بیشتر از استانداردهای جهانی است.

از سوی دیگر در حالی طی یک دهه اخیر حدود 30 نفر کارگر در معادن زغال‌سنگ استان کرمان بر اثر وقوع حوادث مختلف جان خود را از دست داده اند که خانواده قربانیان حادثه انفجار معدن باب نیزو که در سال 82 رخ داد و به مرگ 9 معدنچی منجر شد، پس از گذشت سال‌ها هنوز نتوانسته‌اند دیه سرپرستانشان را از پیمانکار معدن دریافت کنند.

پیمانکار این معدن در آن سال پس از مقصر شناخته شدن توسط دستگاه قضایی با دریافت رضایت نامه رسمی از خانواده کارگران کشته شده، چک‌هایی را بابت دیه به آنها پرداخت کرد که پس از گذشت چند سال نه تنها چک‌ها پاس نشده، بلکه خود پیمانکار نیز متواری و تحت تعقیب دستگاه قضایی است.

علی میرزا بیگی ، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان زرند با اشاره به این‌که این چک‌ها ضمانت اجرایی خود را دارند، می‌گوید: پس از شکایت خانواده قربانیان حادثه باب نیزو پیمانکار وی تحت تعقیب دستگاه قضایی قرار گرفته است.

وی می‌افزاید: با وجود اقدامات دستگاه قضایی برای پرداخت این دیه از محل شناسایی اموال این فرد متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم اموالی به نام این فرد شناسایی کنیم.

حکمت قاسم خانی / جام‌جم کرمان