طبق گزارش وزارت دفاع روسیه، ژنرال ایگور کریلوف، فرمانده نیروهای دفاع هستهای، بیولوژیکی و شیمیایی روسیه، مجموعه جدیدی از اسناد مرتبط با برنامههای بیولوژیکی با بودجه آمریکا در اوکراین را در جریان یک کنفرانس خبری ارائه کرد.
کریلوف به صورتجلسه نشست ۲۰ اکتبر ۲۰۲۲ اشاره کرد که در آن نمایندگان شرکت مهندسی «جیکوب/ سی اچ دو ام»، آژانس کاهش تهدیدات دفاعی آمریکا (DTRA) و دیگر مقامات اوکراینی حضور داشتند. موضوع بحث کنفرانس، ازسرگیری تحقیقات بیولوژیکی در اوکراین بود که به واسطه تنشهای بین مسکو و کییف متوقف شد. طبق پروتکلی به زبان اوکراینی: «درحالحاضر این پروژه با تمرکز بر تجدید حمایت قانونی، بازنگری در برنامه آموزشی و همچنین نتیجهگیری و ازسرگیری کار ساختوساز از سر گرفته شده است.»
تحقیقاتی که متوقف شده است!
آمریکا با نفوذ خاص خود در شورای امنیت سازمانملل متحد، اجازه طرح موضوع وجود آزمایشگاههای بیولوژیک در خاک اوکراین را نمیدهد. آزمایشگاههایی که تبعات انسانی و زیستی آن هنوز بر بسیاری از مخاطبان نگران جهانی پوشیده باقی مانده و دبیرکل سازمان ملل متحد نیز به وظیفه ذاتی و مهم خود در پردهبرداری از این مخاطرات بشری عمل نمیکند. پیشتر در اواسط سال گذشته سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه گفته بود که مسکو بهزودی مدارک آزمایشهای بیولوژیک نظامی کشورهای خارجی در اوکراین را ارائه میکند. روسیه در اکتبر گذشته موضوع آزمایشگاههای زیستی را به سازمان ملل برد و درخواست تحقیقات بینالمللی کرد. بااینحال، این پیشنهاد توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد رد شد و آمریکا، بریتانیا و فرانسه به آن رای منفی دادند. همین مسأله نشان میدهد که لندن و پاریس نیز افشاگری در خصوص جنایات صورتگرفته در این آزمایشگاههای بیولوژیک را خط قرمز خود قلمداد میکنند زیرا در این صورت، جایی برای دفاع آنها باقی نخواهد ماند!
توجیه مضحکانه سازمان ملل متحد
نشست شورای امنیت سازمان ملل در پی درخواست روسیه درباره آزمایشگاه های بیولوژیکی اوکراین تشکیل و مسکو خواستار تحقیق در این زمینه شد اما آمریکا، دولت پوتین را متهم به ارائه اطلاعات نادرست کرد و ادعاهایش را ساختگی خواند. نمایندگی روسیه در سازمان ملل در پی اعلام احتمال استفاده اوکراین از بمب کثیف، خواستار نشست شورای امنیت درباره آزمایشگاههای بیولوژیکی در این کشور شد. نمایندگی روسیه در سازمان ملل هشدار داد سازمان ملل باید به آزمایشگاههای بیولوژیکی در اوکراین توجه کرده و نسبت به آنها حساسیت ویژهای داشته باشد. در مقابل، معاون هیات خلعسلاح سازمان ملل مدعی شد هیچ مدرکی مبنی بر صحت ادعاهای وجود سلاح بیولوژیک و آزمایشگاههای بیولوژیکی در اوکراین وجود ندارد.این مقام سازمان ملل درعینحال اذعان داشت هیات خلعسلاح توان انجام بررسی و تحقیق کامل را ندارد. این مقام سازمان ملل اضافه کرد که توافقنامه سلاحهای بیولوژیک نیاز به بازنگری دارد تا اثربخشی آن تضمین شود! به عبارت بهتر، مقامات سازمان ملل متحد اصل موضوع را انکار نکردهاند بلکه میگویند اساسا راهی برای دستیابی به این آزمایشگاههای مخوف و آگاهی نسبت به فعالیتهای صورتگرفته در آن وجود ندارد.
پوششی برای فعالیتهای نظامی
صورتمسأله این است که آزمایشگاههای بیولوژیک غرب در اوکراین برای کنترل بیماریها، پوششی برای فعالیت نظامی بوده و کارکرد دیگری ندارد. حجم و تنوع عوامل بیماریزا در آزمایشگاههای اوکراین نشان میدهد که موارد استفاده از این آزمایشگاه فراتر از امور صرفا پزشکی است. تلاشهایی برای حلوفصل موضوع سلاحهای بیولوژیکی در اوکراین انجام میشود اما اقدامات جامعی برای اصلاح وضعیت موجود به انجام نرسیده است. پنتاگون در چندین منطقه دخالت مستقیمی در این زمینه دارد که یکی از آنها اوکراین است و برنامههای آن، در قالب پروژههای فوقمحرمانه پیش میرود. درهرحال، منابع مطلع تاکید دارند فعالیتهای جنگ بیولوژیکی اوکراین که با کمک واشنگتن انجام میشود، بیسابقه نیست بلکه بخشی از برنامههای تسلیحات بیولوژیک آمریکاست. تسلیحات بیولوژیک نیز در جنگهای بیولوژیک مورد استفاده قرار میگیرد و قطعا تخریب آنها محدود به میدان نبرد نیست! عواقب و تبعات استفاده غرب از سلاحهای بیولوژیک معطوف به زمان جنگ نیست و میتواند چندین نسل را در کشورهای گوناگون تحت تاثیر سوء خود قرار دهد. حضور و فعالیت شرکتهای دارویی آمریکا در این آزمایشگاهها، مسأله دیگری است که نمیتوان آن را کتمان کرد. شرکتهای آمریکایی فایزر و مدرنا در آزمایشهای بیولوژیک پنتاگون مشارکت فعال دارند. این روند در دولت بایدن با سرعت بیشتری دنبال میشود زیرا رهبران حزب دموکرات ایدئولوژیستهای اصلی فعالیتهای نظامی و بیولوژیکی آمریکا در اوکراین محسوب شده و بخشی از بودجه دولتی و سیاست خارجی خود را صرف حمایت از این آزمایشگاهها میکنند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد