خبر‌های بد با روح و روان ما چه می‌کند؟

گاهی ندانستن بهتر است!

چند سالی می‌شود که نحوه دریافت اخبار، متفاوت شده است. سال‌ها از زمانی که مردم تنها اخبار مختلف را از طریق تلویزیون دریافت می‌کردند گذشته و حالا شبکه‌های مختلف مجازی، سایت‌ها و خبرگزاری‌های رسمی و غیر‌رسمی تلاش می‌کنند تا خبر خود را برای ثانیه‌ای هم که شده، زودتر منتشر کنند.

کد خبر: ۱۳۸۶۷۷۵

نویسنده مهرسانا اردشیری - گروه جامعه

اما در این میان ما نیز دست از جست‌وجوی اخبار برنمی‌داریم و انگار یک نیاز درونی ما را به رصد لحظه‌ای اخبار می‌کشاند غافل از این‌که لحن بسیاری از این اخبار احساسی و تکان‌دهنده است و می‌تواند سلامت روان ما را در دراز‌مدت دچار آسیب کند.

اصولا وقتی خبری با تیتر جنجالی‌تر منتشر می‌شود توجه بیشتری را نیز به خود جلب می‌کند و به‌همین‌دلیل اخبار حوادث و اخبار منفی می‌توانند تیتر‌های پرمخاطبی نیز داشته باشند. اما مخاطب غافل از این است که دریافت زیاد این نوع اخبار، چه به‌صورت فعال و چه غیرفعال، می‌تواند بسیار سمی باشد و آنچه می‌شنود بر سلامت روان او تأثیر می‌گذارد.

گاهی ندانستن اخبار از دانستن آن بهتر است

همیشه مرز باریکی بین آگاهی و آسیب‌روانی وجود دارد. این موضوعی است که امیرحسین جلالی، روانپزشک و استادیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران بر آن تاکید دارد. او بر این باور است که حتما ناآگاهی می‌تواند برای فرد زیان‌آور باشد، اما در کنار آن وقتی میل پیدا می‌کنیم که اخبار مختلف را از منابع متفاوت رصد و پیگیری و اخبار منفی را دنبال کنیم، دچار مشکل می‌شویم. دلیل آن هم کاملا مشخص است، زیرا ظرفیت سیستم روانی ما بسیار محدود بوده و تاب این همه بار را نخواهد داشت. او می‌گوید: «به‌طورمثال اگر بار زیادی روی سیستم برقی بیاید دستگاهی که از آن استفاده می‌شود نمی‌تواند این حجم بار را تحمل کند و به‌طور حتم این دستگاه برقی از کار می‌افتد، زیرا این حجم از جریان الکتریسیته را این سیم یا دستگاه نمی‌تواند تحمل کند.»

جلالی تاکید می‌کند که سیستم روانی ما نیز به همین صورت است و بنابراین بی‌تردید می‌توان گفت اخبار منفی و بد، نقش این بار زیاد برای سیستم روانی ما را ایفا می‌کند و می‌توان به‌طور حتم تاثیر مستقیم روی اختلال در این سیستم را بازی و امنیت روانی ما را مخدوش یا دچار آسیب کند.

ترشح هورمون استرس با اخبار بد

این روانپزشک توضیح می‌دهد: «اخبار بد می‌تواند هورمون استرس را در بدن ترشح کند و این هورمون احتمال بیماری‌های قلبی و سکته را در فرد افزایش می‌دهد. از سوی دیگر می‌تواند ذهن را به‌هم‌بریزد و قدرت یادگیری را کاهش دهد.»

تمایل ذاتی به شنیدن اخبار بد

گروهی از روانپزشکان نیز بر این باورند یکی از دلایلی که ما به شنیدن اخبار منفی تمایل داریم این است که این اخبار برای ما ماهیت تکاملی دارند و ما به گمان خودمان بر این تصور هستیم که دانستن این اخبار می‌تواند ما را از آسیب حفظ کند. این ماجرا را ما از اجدادمان به ارث برده‌ایم، زیرا دانستن اخبار آن‌ها را از خطر مصون می‌داشت.

خواندن اخبار محدود شود

جلالی تاکید می‌کند: «برخی چیز‌ها برای ما قابل مدیریت است و برخی از اطلاعات قابل مدیریت نیست، اما نکته‌ای که در اینجا مهم به نظر می‌رسد، این است که باید دریافت اخبار و اطلاعات را به زمان خاصی در روز محدود کرد. به این معنا که باید برای خود زمان بگذاریم و در زمان محدود برخی از اخبار را رصد کنیم. به این روش ما در دریای اخبار متفاوت غرق نمی‌شویم. منابع اطلاعاتی نیز بسیار اهمیت دارد و یکی از راه‌حل‌هایی که می‌توانیم فشار اخبار بد را کاهش دهیم این است که تنها چند خبر و کانالی را که از اخبار منتشرشده در آن اطمینان داریم، رصد کنیم.»

جلالی با اشاره به این‌که در بسیاری از موارد ده‌ها کانال و مرجع خبری در دسترس افراد قرار می‌گیرد، ادامه می‌دهد: «راه درست این است که این کانال‌ها محدود شده و اخبار تنها از چند کانال دنبال شود، زیرا همه اخباری که در کانال‌های متفاوت به چاپ می‌رسند، اخبار درست نیستند و تعدد اخبار سبب می‌شود فرد گاهی توان تشخیص خبر فیک و صحیح را نداشته باشد و این بار فشار روانی را بیشتر می‌کند.»

مفری برای کاهش اضطراب

این روانپزشک به این نکته اشاره می‌کند که این ماجرا از بعد دیگر هم قابل بررسی است و نباید از آن غفلت کرد و در توضیح آن تصریح می‌کند: «از سوی دیگر باید توجه داشت که درواقع در جامعه یک آسیب روانی وجود دارد و من به اخبار به‌عنوان یک راه‌حل نگاه می‌کنم. در حقیقت این رصد اخبار یک علامت است و علت نیست. این ماجرا بسیار اهمیت دارد که خیلی وقت‌ها در تولید راه‌حل نادیده گرفته می‌شود.»

به اعتقاد جلالی، اگر ما از سرقت و ورود دزد به خانه ترس داشته باشیم، مدام درصدد چک‌کردن در خانه برمی‌آییم. اگر این چک‌کردن انجام نشود ترس ما از بین نمی‌رود و درحقیقت اگر فرد نتواند بسته‌بودن در را چک کند ترسش از بین نمی‌رود و از این نکته نباید غفلت کرد. به‌طورمثال در شرایطی که درحال‌حاضر در آن قرار داریم با این رفتار میزانی از استرس و اضطراب را در جست‌وجوی خبر‌ها کم می‌کند و می‌توان گفت این رفتار با وجود آسیب‌زننده بودنش ممکن است تا حدودی مختصری از اضطراب را به‌صورت گذرا و انطباقی نه سازگاری از بین ببرد، اما یک راه‌حل طولانی و مفیدی نخواهد بود و باید در بررسی‌ها به آن توجه کنیم و ساده‌انگارانه تصور نکنیم حذف علامت، علت را از بین می‌برد.

روزنامه جام جم