گرد و خاک در شهر شلوغ

این وضعیت هنوز هم کم و بیش وجود دارد و انتخاب یک بازیگر که بیشتر در تئاتر فعالیت می کند، در پروژه ای سینمایی با اکراه و مقاومت صورت می گیرد و یا حضور بازیگری که چهره ای سینمایی به حساب می آید، در تئاتر و یا در تلویزیون باعث تعجب و حتی واکنش‌های منفی می شود و از طرفی دیگر هم اگر یک بازیگر که او را بیشتر در تلویزیون می‌بینیم، را در فیلمی سینمایی ببینیم، متعجب می شویم و به غلط بگوییم که چرا فلان بازیگر تلویزیونی باید در سینما بازی کند.
با چنین پیشینه ای و با اشاره و تاکید به این نکته که قائل به تفکیک هنرهای نمایشی دست کم به لحاظ بازیگری نیستیم و بازیگران مجاز هستند که در هر مدیومی البته به درستی و به شکلی باورپذیر نقش آفرینی کنند، سراغ این موضوع رفته ایم که در این چند وقت اخیر برخی بازیگرانی که چهره‌های مشهوری در سینما هستند، به مدیوم تلویزیون- اینجا و در این گزارش، منظور شبکه نمایش خانگی است- گرایش پیدا کرده اند و برای حضور در سریال‌های این رسانه، اشتیاق نشان می‌دهند. این درحالی است که طبق رسمی نانوشته در سینمای ایران، برخی بازیگران در سال‌های دور، به هیچ وجه حاضر نبودند، از برج عاج سینما پایین بیایند و در مدیوم دیگری حاضر شوند، اما برخی از آنها این اواخر تغییر رویکرد داده اند و در سریال‌ها هم حاضر می شوند. ببینیم قضیه از چه قرار است و چرا برخی ستاره‌ها و بازیگران سینما، در چرخشی کم سابقه یا حتی بی سابقه، به سلام تلویزیون و سریال و شبکه نمایش خانگی، علیک گفته‌اند و سر از مدیومی به جز سینما درآورده اند.
بحث شیرین مالی
یک فیلم سینمایی معمولا یکی دو ماه وقت بازیگران را می گیرد، بنابراین دستمزدی هم که بازیگران برای کار در پروژه‌های سینمایی دریافت می کنند، معادل همان زمانی است که مشغول کار در آن هستند. اما بازیگران برای بازی در یک سریال شبکه نمایش خانگی، دست کم چند ماه زمان می گذارند که بطور طبیعی تاثیر مهمی بر میزان دستمزد آنها خواهد داشت و دستمزدشان بطور ماهیانه محاسبه خواهد شد. اگر بحث مالی مطرح باشد و کیفیت فیلمنامه و نقش هم مدنظر قرار بگیرد، معمولا یک بازیگر ترجیح می‌دهد، در مقایسه با یک پیشنهاد سینمایی سطح متوسط، به پیشنهاد بازی در سریال شبکه نمایش خانگی جواب مثبت دهد.
بحث شیرین بیشتر دیده شدن
یکی از مهمترین فاکتورهای حضور ستاره‌ها و بازیگران سینما در سریال‌های شبکه نمایش خانگی، میزان بیشتر دیده شدن است. در طول سال کمتر برای بازیگران، امکان حضور در فیلم فیلمسازان شاخص و معتبر پیش می آید و اوضاع سینما هم کم و بیش، مناسب نیست و بیشتر فیلم‌ها به درستی اکران و دیده نمی شود، بنابراین اگر پیشنهاد بازی در سریال شبکه نمایش خانگی، مطرح شود، معمولا بازیگران دوست دارند برای بیشتر دیده شدن و بازتاب‌های خوب پخش منظم و هفتگی سریال‌های شبکه نمایش خانگی، آن را با آغوش باز بپذیرند. با توجه به گسترش و تاثیرگذاری فضای مجازی و دیده شدن چند باره برخی از این آثار، بازیگران و ستاره‌های این سریال‌ها بیشتر از حضورهای سینمایی‌شان در فیلم‌هایی فراموش شدنی و تاریخ مصرف دار، موردتوجه قرار می گیرند. نظرات مردم درباره این آثار و نقش آفرینی‌ها هم بطور دائم و هفتگی و در طول چندماهه و گاه یکساله پخش سریال ادامه دارد و باعث می شود بازیگران در این مدت نسبتا طولانی، به اصطلاح روی بورس و در کانون توجه باشند، کاری که کمتر فیلم سینمایی می تواند باعث آن شود.
خط قرمز کمرنگ
درباره این مساله باید با احتیاط و با کارشناسی بیشتری صحبت کرد، اما آنچه بصورت اجمالی و در مقایسه با سریال‌های شبکه نمایش خانگی تا اینجا و برخی فیلم‌های سینمایی اکران شده در این چند سال قابل مشاهده و اشاره است، فضای بازتر سریال‌های شبکه نمایش خانگی است و به نظر می رسد به نسبت سینما، محدودیت‌ها و اما و اگرهای کمتری وجود دارد. همین ملاحظات کمتر که البته موردانتقاد برخی خانواده‌ها و کارشناسان هم است، احتمالا می تواند یکی از دلایل برخی بازیگران برای حضور در سریال‌های شبکه نمایش خانگی باشد. به عبارتی ممکن است، این فضای نسبتا بازتر و با خطوط قرمز کمرن‌گتر هم نقشی در این رویکرد اخیر بازیگران به شبکه نمایش خانگی داشته باشد.

دوره گذار
تهیه کننده سریال شبکه نمایش خانگی ساخت ایران که ستاره‌هایی چون محمدرضا گلزار و امین حیایی در آن بازی می کردند، درباره رویکرد تازه برخی ستاره‌ها و بازیگران سینما در توجه به سریال‌های شبکه نمایش خانگی به نسبت فیلم‌های سینمایی و بازی در این آثار، به جام جم گفت: اول از هر چیز بحث مالی مطرح است، چون بازیگران می‌توانند روی آن حساب باز کنند. آنها می توانند در این زمینه، برنامه ریزی مالی داشته باشند و هنگام کار در یک سریال شبکه نمایش خانگی، شش ماه تا یک سال می‌توانند مبلغ ثابتی دریافت کنند.
سیدامیر پروین حسینی ادامه داد: بحث بیشتر دیده شدن هم یکی دیگر از دلایل حضور بازیگران در سریال‌های شبکه نمایش خانگی است. مخاطبی که یک فیلم سینمایی دارد، محدودیت‌هایی دارد اما یک سریال، دیگر این محدودیت‌ها را ندارد و بیشتر موردتوجه و محبوبیت قرار می گیرد. پخش یک سریال، چند ماه طول می کشد و بازیگر بهتر دیده می شود تا یک فیلم که معمولا محدودیت اکران دارد و مخاطب کمتری آن را می‌بیند. درحالی‌که یک سریال را تقریبا همه می‌بینند، اما خیلی‌ها پولش را نمی‌دهند و از طریق سایت‌های غیرمجاز یا شبکه‌های ماهواره‌ای آن را تماشا می کنند. این دیده شدن مستمر، در شهرت و دیده شدن و محبوبیت یک بازیگر، تاثیر بیشتری دارد. تهیه کننده فیلم‌هایی چون آینه بغل، من سالوادور نیستم و خجالت نکش، درباره تاثیر احتمالی این روند و رویکرد، بر تولید و سازوکار سینما هم توضیح داد: الان کمی شهر، شلوغ است و بالعکس شده است. معمولا این‌طور بوده که بازیگر از سریال شروع می کرد و بعد وارد سینما می شد، اما الان برعکس است و بازیگران سینمایی را به سریال‌ها می برند. فکر می کنم به مرور این درست می شود، چون مثل خیلی از جاهای دنیا سریال باید کم هزینه باشد. سریال‌ها یک ویژگی دارند که یکی از آنها بازیگرسازی است. قبلا این اتفاق در تلویزیون ما هم می افتاد که بازیگران خوبی که مشهور نبودند در سریال‌های تلویزیونی بازی می کردند و بعد که مشهور می شدند و محبوبیت پیدا می کردند به سینما می رفتند. تقریبا 80، 90درصد‌ بازیگران همین‌طوری معروف شدند. به نظرم این دوباره به حالت قبلی خود برمی گردد. الان خیلی از سریال‌ها گران در می‌آید و دستمزدهای بالایی پرداخت می شود، اما به نظرم این گرد و خاکها می خوابد و شبکه نمایش خانگی نظم بهتری پیدا می کند. یعنی سریال‌ها سعی می کنند هزینه تولید خود را کاهش دهند تا با درآمدهایشان منطبق شود. دوباره با سریال‌ها بازیگر تولید خواهد شد، آن هم در سینمایی که سالهاست به تعداد کافی ستاره به آن اضافه نشده است.

علی رستگار

سینما