بیماری‌های جنس‌شناس!

سرطان سینه

سرطان سینه، شایع‌ترین سرطان در زنان محسوب می‌شود که برخی عوامل، مانند بالا رفتن سن، سابقه خانوادگی، چاقی در دوران یائسگی، هورمون درمانی و ... می‌توانند در ابتلا به آن نقش داشته باشند. این سرطان می‌تواند به صورت توده در بافت سینه، خود را بروز دهد. همچنین علائمی چون فرو رفتن قسمتی از پوست سینه، داخل رفتن نوک سینه، احساس وجود توده در ناحیه غدد لنفاوی، نمای پوست پرتقالی سینه، ترشحات مختلف از سینه، خارج از دوران شیردهی به‌ویژه ترشحات همراه با خون، می‌توانند از علائم ابتلا به سرطان سینه باشند که در صورت بروز هر کدام، نیاز به بررسی از سوی پزشک وجود دارد.
سن شیوع این نوع سرطان ازمیانسالی یعنی حدود 40 سالگی و بالاتر است ولی در حال حاضر بروز این نوع سرطان در سنین پایین‌تر نیز دیده می‌شود. همه خانم‌ها باید نحوه معاینه سینه را از پزشک بیاموزند و به صورت دوره‌ای آن را در خانه بررسی کنند تا در صورت مشاهده موارد غیر طبیعی، به پزشک مراجعه کنند. جهت غربالگری سرطان سینه در خانم‌ها، ماموگرافی انجام می‌گیرد.
ماموگرافی را برای سنین بالای 40 سال می‌توان انجام داد و زیر این سن به علت شیوع پایین ابتلا به سرطان سینه، جز در موارد خاص غربالگری انجام نمی‌شود. آن دسته از افرادی که در خانواده درجه یک آنها (مادر، خواهر، دختر)، فرد مبتلا به سرطان سینه دیده می‌شود، ممکن است نیاز باشد زودتر از بقیه افراد مورد بررسی قرار بگیرند به‌ویژه اگر فرد مبتلا در سنین قبل از یائسگی دچار سرطان شده باشد.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان دومین سرطان شایع در بین بدخیمی‌های دستگاه تناسلی زنان است و این نوع سرطان باعلائم غیراختصاصی مثل درد لگن یا علائم گوارشی بروز می‌کند یا به صورت اتفاقی در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. سن شیوع این نوع سرطان حدود 60 سالگی است که در موارد ارثی به کمتر از 50سال هم می‌رسد. ابتلا به سرطان تخمدان با توجه به میزان گستردگی آن، با علائم مختلفی همراه است. بروز درد به‌ویژه در ناحیه لگن، تغییر در اجابت مزاج، اتساع شکم، سیری زودرس، تکرر ادرار و... می‌توانند از علائم ابتلا به این نوع سرطان باشند. آن دسته از خانم‌هایی که در خانواده درجه یک آنها (مادر، خواهر، دختر)، سابقه یکی از سرطان‌های تخمدان، سینه یا رحم به‌ویژه در سنین زیر50 سال وجود داشته باشد، بیش از دیگران مستعد ابتلا به این نوع سرطان هستند.

سرطان دهانه رحم و رحم

سرطان رحم و دهانه رحم، کاملا با یکدیگر متفاوت هستند به طوری‌که سرطان دهانه رحم، ابتدای رحم را درگیر می‌کند در حالی‌که در سرطان رحم، مخاط رحم (آندومتر) درگیر می‌شود. سرطان دهانه رحم، با روش غربالگری پاپ اسمیر در مراحل اولیه قابل تشخیص است و همه خانم‌ها پس از شروع اولین رابطه زناشویی، باید تست پاپ اسمیر را انجام بدهند و زیر نظر متخصص پزشک زنان، آن را به صورت سالانه تکرار کنند. عوامل مختلفی در ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌توانند نقش داشته باشند ولی مهم‌ترین آن، ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که نقش اصلی در ابتلا به این نوع سرطان را ایفا می‌کند. اما عواملی که می‌توانند منجر به سرطان رحم شوند متفاوت هستند که می‌توان به سابقه خانوادگی، چاقی مفرط، فشار خون بالا، دیابت و مصرف هورمون‌ها بدون نظارت پزشک، اشاره کرد. برخی از علائم مثل خونریزی غیرطبیعی رحمی، خونریزی بعد از نزدیکی و درد مزمن و پایدار در لگن نیاز به بررسی رحم دارند.

سرطان ریه

سرطان ریه، اولین علت مرگ ناشی ازسرطان در مردان و دومین در زنان محسوب می‌شود و از آنجا که آقایان بیش از خانم‌ها مصرف دخانیات دارند، بیشتر دچار این نوع سرطان می‌شوند. سرطان ریه انواع مختلفی دارد و آن نوعی که با مصرف دخانیات ارتباط بسیارنزدیکی دارد، سرطان سلول کوچک ریه است. سرطان سلول کوچک ریه، می‌تواند با علائمی چون خلط خونی و تنگی نفس پیش‌رونده همراه باشد. علائم این نوع سرطان با عفونت ریه، آلرژی و آسم شباهت زیادی دارد در نتیجه فرد ممکن است علائم را چندان جدی نگیرد.
افراد باید سرفه‌های خلط دار را جدی بگیرند و اگر بیش از دو هفته طول کشید، علت بروز آن را با مراجعه به پزشک بررسی کنند.

سرطان پروستات

با افزایش سن، غده پروستات، دچارتغییراتی خواهد شد ازجمله بزرگی پروستات که پدیده‌ای خوش‌خیم محسوب می‌شود. در حدود50 درصد مردان 50 تا 60 ساله، دچار بزرگی خوش خیم پروستات هستند و بیش از 80 درصد مردان 80 سال و بالاتردچار این پدیده خوش خیم خواهند شد. اما گاهی تغییرات بدخیمی در غده پروستات رخ می‌دهد که سرطان پروستات نامیده می‌شود . دلایل مختلفی در ایجاد سرطان پروستات نقش دارد که مهم‌ترین آن سن بالا، نژاد سیاه پوست، مصرف دخانیات، الکل، چاقی و تماس با سموم محیطی است. برخی علائم مانند کاهش قطر ادرار، تاخیر در شروع ادرار، زور زدن برای دفع ادرار، تکرر ادرار، شب ادراری، احساس پری و سنگینی در ناحیه لگن، تغییر در اجابت مزاج و... می‌توانند در هر دو نوع خوش‌خیم و بدخیم پروستات بروز کنند که افتراق این دو نوع از هم، به‌عهده پزشک متخصص و از طریق نمونه‌برداری است. برای تشخیص زودهنگام سرطان پروستات اندازه‌گیری سطح خونی پی.اس.آ (PSA) به کمک تست‌های آزمایشگاهی و در موارد لزوم به همراه معاینه داخلی پروستات از طریق مقعد(توشه رکتال ) به عنوان غربالگری انجام می‌شود.

سرطان بیضه

سرطان بیضه معمولا به صورت اتفاقی در حین معاینه یا توسط خود فرد، تشخیص داده می‌شود و به صورت یک‌توده غیردردناک است و پس از شک به‌وجود توده، سونوگرافی انجام خواهد شد. این سرطان معمولا در طیف سنی 15 تا 35 سال ایجاد می‌شود. در اکثر موارد سرطان بیضه، علائم خاصی ندارد که فرد بتواند با مشاهده آنها به پزشک مراجعه کند، بنابراین در صورت بزرگ شدن بیضه یا پی بردن به وجود توده در آن، نباید آن را نادیده گرفت و حتما برای بررسی باید به پزشک مراجعه شود . برخی عوامل مانند سابقه عدم نزول بیضه حین تولد، سابقه ناباروری، سابقه خانوادگی سرطان بیضه و نژاد سفید‌پوست می‌تواند در ابتلا به این نوع سرطان نقش داشته باشد.

بهاره جلالوند