حبابی که هنوز نترکیده است

به گزارش جام جم آنلاین ، آغازگرانی، یک دومینوی بزرگ را به حرکت درآورد. رویدادهای سیاسی، خارج شدن آمریکا از برجام و متعاقب آن بازگشت تحریم‌های اقتصادی و بانکی، روی زمینه‌های اجتماعی و حتی فرهنگی متعددی تأثیر گذاشت و مشکلات اقتصادی به اوج رسیدند. نوبت گرانی که رسید عموم مردم جامعه متوجه شدند که این روند تا چه اندازه جدی و عمیق است.

گرانی اتومبیل، مسکن، لبنیات، انواع کالاهای ضروری و غیرضروری زندگی و هزینه‌های دیگر زندگی عرصه را به قشرهای مختلف جامعه بسیار تنگ کرد تاجایی که همه مسئولان دولتی در تلاشند به‌نوعی گرانی‌ها را مهار کرده و درنهایت آرامش را به بازار بازگردانند.

بیراه نیست اگر وضعیت پیش‌آمده برای اقتصاد کشور را یک انفجار بزرگ گرانی بنامیم. انفجاری که ظاهراً موجش بازار مسکن و نرخ اجاره‌بها را نیز گرفتار کرده است.

ازاین‌رو بازار مسکن یکی از عجیب‌ترین جهش‌های قیمتی را تجربه کرد و باعث شد تا این افزایش قیمت روی میزان اجاره‌بها و رهن نیز تأثیرگذار باشد. مردم در این باره چه می‌گویند؟

بی‌منطق مثل اجاره‌بها

«سال گذشته در پرند کاشانه‌ای را با رهن سه میلیون و اجاره 270 هزار تومان کرایه کردم. صاحب‌خانه شش ماه بعد بهانه‌ای آورد و با پس دادن پول ودیعه درخواست تخلیه را کرد. اکنون خبردار شده‌ام همان آپارتمان 50 متری و قدیمی‌ساز و البته بدون آسانسور را به مبلغ 10 میلیون پول پیش و مبلغ 700 هزار تومان ماهیانه اجاره داده است.» این صحبت‌های یکی از اقشار ضعیف جامعه است که شرایط کنونی کشور او را "ضعیف‌تر" هم کرده است. اجاره‌بها و افزایش آن در مناطق حومه تهران همانند پرند نیز بسیار قابل‌توجه و نجومی است.

«اجاره‌بها در منطقه مینی‌سیتی آن‌چنان بالا رفته که دیگر نمی‌توان باقیمت‌ها کنار آمد. صاحب‌خانه اجاره را 800 هزار تومان بیشتر کرده است و علاوه بر آن مبالغ رهن برای آپارتمان‌های 50 تا 60 متر به بیش از 50 میلیون تومان رسیده است.»

در شرق تهران نیز در منطقه تهران‌پارس (فلکه اول) در حال حاضر واحد مسکونی۶۰ متری با ۲ سال ساخت به قیمت اجاره‌بهای ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و ودیعه مسکن ۵۰ میلیون تومان طی یک هفته اخیر فایل شده است. این در حالی است که واحدهای مسکونی مشابه در سال گذشته با اجاره‌بهای ماهیانه کمتر از ۱ میلیون تومان و ودیعه ۴۰ میلیون تومانی در اختیار مستأجران قرار می‌گرفت.

در رابطه با غرب تهران هم اگر به فایل‌های متعدد رجوع شود افزایش 50 درصدی اجاره‌بها به دست می‌آید.

این مثال دیگری از اصابت ترکش‌های افزایش بی‌رویه اجاره‌بها بر روی مردم است. اما عرف افزایش بهای اجاره در هرسال چقدر است؟ پیشنهاد انعقاد قرارداد دوساله با مستأجران و افزایش 10 درصدی اجاره‌بها در آزادترین اقتصادها باید یک‌روند عادی و بدیهی باشد، روندی که حداقل در تهران به‌عنوان پایتخت ایران معنایی ندارد. آنچه در سال 97 به‌عنوان افزایش قیمت اجاره‌بها دیدیم در بسیاری از موارد بیشتر از 10 درصد بود. حامد مظاهریان معاون وزیر راه و شهرسازی پیش‌ازاین در مصاحبه‌ای گفته بود که مشکلات اقتصادی و تورم باعث شده است تا قیمت اجاره‌بها در شش‌ماهه نخست سال در بسیاری از موارد از مرز 40 درصد عبور کند این در حالی است که 35 درصد از مردم اجاره‌نشین هستند. این اتفاقات در بازار مسکن ناشی از جذابیت اقتصادی انتظارات تورمی بود که در بازارهایی همچون ارز و طلا نیز حاصل شد و نقدینگی به‌قصد سودآوری به سمت بازار مسکن هم روانه شد.

البته آمارها در رابطه با بازار اجاره و رهن منزل مسکونی متفاوت است. نائب رئیس اتحادیه مشاوران املاک پیش‌ازاین از افزایش 15 درصدی میزان اجاره‌بها خبر داده بود.

از سویی در رابطه باقیمت خرید خانه در بسیاری از مواقع با افزایش 60 درصدی قیمت‌ها روبرو بودیم که این مسئله در افزایش قابل‌توجه میزان اجاره‌بها نقش اساسی را ایفا کرده است.

میزان اجاره‌بها در نقاط مختلف تهران

با بررسی میزان اجاره‌بها در نقاط مختلف تهران نسبت به سال قبل متوجه می‌شویم با چه اندازه افزایش قیمت روبرو بوده‌ایم، در این جدول به‌صورت گزینشی فقط چند منطقه از تهران ذکر می‌شود:

سوء مدیریت خانمان‌برانداز

درروند اجاره و رهن مسکن آنچه نقش زیادی در افزایش کاذب و حبابی قیمت اجاره‌بها و رهن داشت به سوء مدیریت برمی‌گردد. درواقع از ابتدای آغاز روند گرانی تا امروز هیچ روند معقولی برای مدیریت اوضاع وجود نداشت. سخت کردن قوانین مربوط به اجاره برای صاحب‌خانه‌ها و تثبیت میزان قیمتی که باید افزایش یابد به کنترل اوضاع کمک می‌کند، حامد مظاهریان معاون وزیر راه و شهرسازی از الزام صاحب‌خانه‌ها به قراردادهای دوساله خبر داده بود اما در عمل اتفاقی نیفتاده است.

با توجه به گرانی‌های بازار مسکن برخی از قراردادها تا شش‌ماهه هم تنظیم‌شده است. در این میان برخی از مالکان منازل مسکونی از فرصت به‌دست‌آمده نهایت استفاده را بردند و بدون منطق اقدام به زیاد کردن قیمت مسکن کردند و نکته مهم این است که برخورد بازدارنده‌ای نیز در تقابل با این افراد سودجو وجود ندارد.

افزایش اجاره‌بها چیزی بود که حباب به نظر می‌رسید. اما این حباب ظاهراً علی‌رغم برنامه‌ریزی‌های دولت برای مهار گرانی‌ها هنوز قصد ترکیدن ندارد و به قول معروف بازیچه دست گروهی خاص شده است.