خسته اما با لبخند!

سفری که کمتر کسی همت می‌کند با خانواده‌اش آن هم خانواده‌ای همراه با سه فرزند که یکی از آنها شش ماهه است برود. اما محمدمهدی حاجی‌پروانه سال‌هاست تجربه پیاده‌روی در اربعین آن هم همراه خانواده را دارد. تجربه‌ای که او را حسابی کارکشته کرده و می‌تواند توصیه‌هایش در طول سفر به کار بسیاری بخصوص افرادی که بار نخست است کوله‌بار سفر به کربلا با پای پیاده بسته‌اند، بیاید. حتی کسانی که فرزند کوچک دارند و دو دل هستند که آیا فرزندشان را با خود همراه بیاورند یا خیر را هم مجاب می‌کند که لذت چنین سفری را نمی‌شود از فرزندان گرفت. پیاده‌روی در ایام اربعین با همه سفرهایی که تاکنون رفته‌اید فرق خواهد کرد. این را بدانید در عین آن‌که سفر دشواری در راه دارید ممکن است اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی و حتی خوشایندی در مسیر رخ دهد. اما این را هم بدانید که این سفر را هرچقدر آسان‌تر بگیرید، مسیر روان‌تر پیش خواهد رفت. به هر حال لازم است یکسری فوت کوزه‌گری و نکات کنکوری این سبک از سفر را بدانید. اگر این نکات را مد نظر قرار دهید قطعا سفری متفاوت و بسیار پرخاطره برای شما رقم خواهد خورد.

از آنجا که پیاده‌روی اربعین برای هر کسی بسته به توان و قدرت پیاده‌روی‌اش می‌تواند متفاوت باشد؛ اما به‌طور معمول این مسیر بین دو تا چهار روز طول خواهد کشید. پیاده‌روی اصلی زائران از نجف تا کربلاست که در حدود 80 تا 90 کیلومتر را باید پیاده پیمود. در این مدت قاعدتا بین دو تا سه شب را باید در مسیر بخوابید. آنقدرها نگران محل خواب نباشید. موکب‌های بسیاری در طول مسیر است که بیشتر آنها برای استراحت زائران در نظر گرفته‌ شده است. اما بدانید که همین موکب‌های فراوان هم محدودند و اگر دیر وقت برسید امکان دارد محل‌های اسکان و استراحت تکمیل شده باشد و مجبور شوید مسیر رفته را برگردید یا مسیر بیشتر را طی کنید تا به موکب بعدی برسید.

اگر حتما می‌خواهید در جای خاصی اقامت داشته باشید یا تنها نیستید و همراهتان کودک، سالمند و... است و در زمان استراحت به مکان مناسب نیاز دارید بهتر است قبل از غروب خورشید در موکب مدنظرتان مستقر شوید تا هم جای خواب شما زودتر مشخص شود و هم بتوانید از امکانات پذیرایی آنجا بیشتر و راحت‌تر استفاده کنید.

باید دقت داشته باشید که در زمان پیاده‌روی اربعین ممکن است ساعت خواب و بیداری شما تغییر کند. برخی دوست دارند شب‌ها این مسیر را طی کنند. برای همین مثلا ساعت7 شب می‌خوابند و 3 صبح حرکت می‌کنند. برخی روز حرکت می‌کنند و برای همین 10شب می‌خوابند و 8صبح حرکت می‌کنند. شاید ساعت‌ها کلا با هم فرق کند؛ اما مسیر همیشه پرتردد است و نباید نگران خلوتی راه و گم شدن باشید. در سال‌ها قبل، شب‌ها سرد بود و مردم روزها راه می‌افتادند. اما در دو سه سال اخیر شب‌ها خنک است و روزها داغ. بنابراین ساعت حرکت‌ها کمی تغییر کرده است.

کسانی که عشق سفر به کربلا آن هم با پای پیاده دارند، اما در توانشان نیست هم نباید نگران باشند. در طول این مسیر خودروهایی نیز در حال تردد است و کسانی که نمی‌توانند مسافت زیادی را طی کنند، می‌توانند در بخشی از این مسیر از این وسایل بهره‌مند شوند. حتی تا نصف مسیر که ستون 600 می‌شود نیز ماشین‌هایی هستند که برای جابه‌جایی زائران تا آن مسیر می‌آیند.

تجربه اول و سختی‌هایش

تجربه بار نخست موجب می‌شود نگرانی‌هایی وجود داشته باشد؛ این‌که مسیر سخت باشد، گم شوید، بیمار شوید، توان پیاده‌روی طولانی‌مدت نداشته باشید، دچار مشکلات تغذیه و گوارشی شوید، مورد سرقت و اذیت و آزار قرار گیرید، امکان دسترسی به وسایل مورد نیازتان نداشته باشید، جای خواب و استراحت مناسب پیدا نکنید و... اما بهتر است زمانی که کوله‌بار سفر می‌بندید، این افکار را از خود دور کنید. باور کنید این سفر در ذهن به نظر دشوار می‌رسد؛ اما وقتی اولین گام را برای سفر برمی‌دارید آن‌وقت است که جز خاطره خوش و اتفاقات خوشایند برایتان پیش نخواهد آمد.

تجربه ثابت کرده است معمولا اتفاقاتی در مسیر می‌افتد که بعدا وقتی به آنها فکر می‌کنیم، می‌گوییم چه خوب که آن اتفاقات افتاد و اگر به خودمان بود هیچ‌وقت این بخش از سفر را برنامه‌ریزی نمی‌کردیم. بنابراین اگر قصد سفر به کربلا را دارید سختگیری را کنار بگذارید. ما خودمان امسال قرار است با بچه شش‌ماهه‌مان به کربلا برویم و برای این موضوع دنبال یک کالسکه خیلی خوب هستیم که هم توان نگهداری از بچه را داشته باشد و هم بتواند وزن بالای وسایل‌مان را در مواقعی که بچه را بغل کرده‌ایم، تحمل کند. ما امسال باتوجه به شرایط جدیدمان تمام جوانب را از قبل سنجیده‌ایم تا نه خودمان اذیت شویم و نه فرزند شش ماهه‌مان در طول مسیر آزار ببیند. به مسافران کربلا توصیه می‌شود تا جایی که می‌توانند قبل از سفر و بستن کوله‌بار، تحقیق‌های لازم را انجام دهند و باتوجه به شرایط شخصی‌شان تدابیر لازم را در نظر بگیرند تا سفر خوبی را تجربه کنند و دوست داشته باشند هر سال چنین تجربه‌ای را در خاطراتشان ثبت کنند.

سبکبال سفر کنید

بخش زیادی از لوازم و وسایلی که هر کس با خود به سفر کربلا می‌آورد شخصی است و از فردی تا فرد دیگر فرق می‌کند. اما توصیه می‌شود هر کس حتما با خودش یک ملحفه یا پتوی نازک برای زمان‌‌هایی که استراحت می‌کند داشته باشد. ممکن است در طول سفر مورد استفاده‌اش قرار نگیرد؛ اما احتیاط حکم می‌کند چنین وسیله‌ای همراه هر فرد باشد. خوبی مسیر پیاده‌روی اربعین این است که در طول مسیر هرآنچه بخواهید را در اختیارتان قرار می‌دهند. بنابراین نیاز نیست مانند سفرهای معمولی وسایل زیادی با خود همراه داشته باشید. هر چه سبکبارتر باشید، پیاده‌روی شما راحت‌تر خواهد بود و در طول مسیر کمتر احساس خستگی می‌کنید.

قاشق، چنگال، چاقو، بشقاب، لیوان، مسواک، صابون، ژل ضدعفونی‌کننده دست، نخ‌دندان، نخ و سوزن، دستمال تمیز، ضد آفتاب، مرطوب کننده، کلاه آفتاب‌گیر، برخی از وسایل کمک‌های اولیه و... از جمله وسایلی است که بدنیست با خود همراه داشته باشید. درمورد آوردن مواد خوراکی باید بگوییم چون در طول مسیر پذیرایی خوبی انجام می‌گیرد نیاز نیست آنقدر با خود موادغذایی و خوراکی حمل کنید؛ اما آوردن مقداری آجیل، تنقلات، عرق نعنا، خاکشیر، آلوخشک، قرص‌های ویتامین و مولتی ویتامین، قرص سرماخوردگی و... خوب است. این مواد غذایی به شما کمک می‌کند دستگاه گوارش بهتر عمل کند و در طول مسیر دچار سختی و دشواری نشوید.

به کسانی که وزن بالایی دارند، چاق هستند یا خیلی سریع عرق می‌کنند توصیه می‌شود با خود پودر بچه بیاورند و به بدن خود بزنند تا از عرق‌سوز شدن جلوگیری کنند. همچنین زدن کرم ضدآفتاب آن هم به‌صورت مرتب شما را از آفتاب‌سوختگی در امان نگه خواهد داشت.

وزن کوله‌پشتی را طوری تنظیم کنید که بدن شما توان تحمل آن را در درازمدت داشته باشد. مسیر طولانی است و حمل لوازم غیرضروری برایتان دردسر خواهد داشت. در حد دو تا سه دست لباس، حوله و سایر لوازمی که هر کس به صورت شخصی باید همراه داشته باشد کافی است.معمولا وزن کوله‌پشتی باید یک هفتم وزن یک فرد باشد، اما باز هم توان افراد با یکدیگر فرق می‌کند. بردن کوله‌پشتی استاندارد با پشتی و بندهای مناسب بسیار مهم است و نباید آن را پشت گوش انداخت. افراد متاهل هم یادشان نرود که باید وسایل بیشتری برای راحتی فرزند و همسر خود داشته باشند. مانند داروی بیشتر، لباس بیشتر، مواد خوراکی مقوی‌تر و همچنین لوازم شخصی که می‌آورند تقریبا بیشتر از کسی است که می‌خواهد تنها این سفر را طی کند.

مهمان خوبی باشید

در بعضی مکان‌ها دیده می‌شود که به زائران توصیه می‌کنند فقط از غذاهای ایرانی استفاده کنند.بسیاری از این عراقی‌هایی که در این مسیر مواد غذایی و نذری توزیع می‌کنند، درآمد یک سال‌شان را جمع کرده‌اند تا در این چند روز برای زائران خوراک و مواد غذایی تهیه کنند و در اختیارشان بگذارند.عراقی‌ها اعتقاد دارند پذیرایی از زائر امام حسین(ع) زندگی‌شان را زیر و رو می‌کند و به آنها برکت می‌دهد. به همین دلیل نباید در این شرایط حساسیت زیاد به خرج داد، چون ممکن است آن شهروند عراقی که با جان و دل به پذیرایی از زائر آمده است، دلخور شود.

این نکته را هم بدانید موکب‌های بی‌ریا و ساده، صفای بیشتری از موکب‌های بزرگ و مجللی دارد که باید ساعت‌ها در صف گرفتن غذا از آنها ماند. آنها همه ما را زائر امام حسین(ع) می‌دانند و نگاهشان، نگاه میزبانی است که می‌خواهد از مهمان اربعین امام حسین(ع) پذیرایی کند. پذیرایی و تکریم زائران آن‌قدر در فرهنگ‌شان بزرگ و ارزشمند است که حتی امکان دارد دست آدم را ببوسند یا به پای زائر بیفتند تا او قبول کند یک وعده در خانه‌اش مهمان باشد یا شب را در خانه‌اش بگذرانند. در کل عراقی‌ها افراد مهمان‌نوازی هستند و با اخلاص کامل می‌کوشند پذیرایی کنند. پس شما هم به عنوان مهمان باید سعی کنید کاملا با روی خوش با آنها برخورد کنید و به آنها بگویید از این‌که مهمان‌شان هستید، چقدر خوشحالید و تشکر کنید.

چند ترفند ساده اما مهم

نکته مهم این است امنیت در این مسیرها آن‌قدر زیاد است که شما در هر ساعت از شب که راه بیفتید خیال‌تان بابت این‌که خطری شما را تهدید نمی‌کند، راحت است. هر ساعتی که وارد مسیر پیاده‌روی شوید در 24ساعته شبانه‌روز، مسیر خالی از زائر نمی‌شود. ستون‌های شماره دار در طول مسیر نیز به شما کمک خواهد کرد با همراهان‌تان وعده کنید. آنهایی که عقب هستند به شما برسند و آنهایی که جلوتر حرکت کرده‌اند، کنار ستون بایستند تا جا‌مانده‌ها نیز به آنها نزدیک شوند، اما در این زمینه بهتر است در زمان انتخاب شماره ستون، عدد رند انتخاب نکنید. چون بیشتر افراد همین کار را می‌کنند و پای آن ستون بسیار شلوغ می‌شود و آن‌وقت شما همراه خود را بسختی می‌توانید بیابید. به عنوان مثال به جای آن‌که بگویید ستون 300، بهتر است وعده خود را روی ستون 303 بگذارید.

ممکن است در موکب‌ها وسایل شخصی‌تان در خطر باشد. در این رابطه تنها توصیه‌ این است هرکس مراقب لوازمش باشد. مانند هر جای دیگری که می‌روید و مراقب وسایل خود هستید در این مسیر هم باید حواستان به داشته‌هایی که دارید، باشد. اگر بچه کوچک همراهتان است باید کارتی را به گردنش آویزان کنید و شماره تلفن، مشخصات فرزند و خودتان را روی آن یادداشت کنید.

از نظر بهداشتی و تغذیه‌ای نیز نکات مهم زیادی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. در هر صورت در طول مسیر تنوع غذایی وجود دارد. زائران می‌توانند بسته به ذائقه شخصی خودشان غذاهای مختلف را انتخاب کنند. غذاهایی که در موکب‌ها پخش می‌شود، همگی حساب و کتاب دارد و بدون هماهنگی پخش نمی‌شود. بنابراین کاملا بدون مشکل هستند و از نظر سلامت و بهداشت در شرایط قابل قبولی قرار دارند و جای نگرانی نیست.

یک خاطره خاص از سفرهای اربعین

رفاقت بین‌المللی

30 سال بود به کربلا نرفته بودم. اولین بار که بعد از این مدت می‌خواستم به کربلا بروم، سال 92 بود و با گروهی به عنوان خادم مشرف شدم. ما از اول در کربلا مستقر شدیم. کارمان این بود که برخی مدارس را برای پذیرایی از زائران آماده کنیم. تقریبا ده روز زودتر به کربلا رفتیم و یک هفته هم بعد از اربعین هم در آنجا ماندیم. من که 30 سال بود به کربلا نرفته بودم به برکت آن سال و سفر امسال، بار هشتمی است که قرار است به زیارت امام حسین(ع) بروم و این موضوع برای خودم بی‌نهایت ارزشمند است. یادم می‌آید سال اولی که با همسرم به کربلا رفتیم، پسرم سه سال داشت. فردی در مسیر به ما گفت یک خانه برای اسکان در شب دارد. وقتی رسیدیم چون دیر شده بود دیگر برای ما جایی نداشت. خانه رو به روی آنجا متعلق به پیرمردی بود که اصلا فارسی متوجه نمی‌شد. آن پیرمرد وقتی خانواده ما را دید که جایی برای ماندن نداریم به همسایه‌اش گفت او جا دارد و ما را در خانه‌اش راه می‌دهد. من و خانواده‌ام به خانه او رفتیم. صبح آن روز برایمان صبحانه مفصلی آماده کرد. زیارت رفتیم و برگشتیم به ما ناهار داد و با همان زبان عربی‌اش بسیار ابراز احساسات می‌کرد و دیگر با هم دوست شدیم. دوستی ما آن‌قدر عمیق شد که اربعین هر سال به خانه آنها می‌رویم و حتی غیر از آن ایام هم با آنها در ارتباطیم و حال و احوال می‌کنیم و از هم خبر می‌گیریم. نکته جالب درمورد خانه این خانواده است که سال نخست آنها یک خانه کوچک داشتند، اما چند سال بعد که به خانه آنها رفتیم، خانه‌ای بزرگ‌تر داشتند و بخشی از آن را مخصوص پذیرایی از زائران درست کرده بودند و عقیده داشتند برکت ورود زائر به خانه آنها موجب شده بتوانند خانه‌ای بزرگ‌تر تهیه کنند. همچنین خوبی این برخورد دوستی عمیق ما بود و امام حسین(ع) کاری کرد تا دو خانواده‌ای که هنوز هم زبان هم را بخوبی بلد نیستند، سال‌هاست باهم دوستند و این بهترین اتفاق ممکنی است که می‌توانست در طول یک سفر رخ دهد.

آزاده باقری

روزنامه‌نگار