چهره شدن با رانت

اگر با استفاده از واژه‌های جامعه‌شناسی بخواهیم بررسی کنیم ما سرمایه‌های مختلفی در جامعه داریم. ملموس‌ترینش سرمایه اقتصادی است، همان میزان توانایی و سرمایه‌ای که هر فرد از نظر مالی در اختیار دارد. بحث مهم‌تر از سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی است. یعنی این‌که افراد در جامعه تا چه اندازه مورد احترام و اعتماد اجتماعی هستند این افراد سرمایه اقتصادی دارند، اما سرمایه اجتماعی‌شان صفر است.

این‌که از چه طریق سرمایه اقتصادی را به دست آورده‌اند موضوع این یادداشت نیست، اما روش کسب آن در کسب سرمایه اجتماعی هم تاثیر‌گذار است. یعنی برای کسب اعتبار اجتماعی هم تلاش نمی‌کنند آن‌را از طریق فعالیت‌های اجتماعی به دست آورند. آنها با استفاده از رانت ارتباط با چهره‌های محبوب و سوار شدن به علایق جامعه به دنبال کسب محبوبیت هستند.

در واقع این افراد به مکانیزم راحت‌طلبی و سرمایه باد آورده عادت کرده‌اند، چه در بحث مالی و چه در بحث اجتماعی. آنها ترجیح می‌دهند که با استفاده از نام چهره‌ها به آن جایگاه اجتماعی برسند تا با انجام فعالیت‌های اجتماعی.

استفاده از محبوبیت و عمومیتی که ورزش و چهره‌های منصوب به ورزش یعنی ورزشکاران دارند. یکی از بهترین راه‌های جبران کاستی‌های فرهنگی و اجتماعی در زندگی این افراد است.

بنابراین می‌توان گفت این افراد محبوبیت نداشته خود را با وام گرفتن رانتی از ورزشکاران جبران می‌کنند. البته خود این دسته از ورزشکاران هم به دلیل سرمایه فرهنگی پایین ولی به علت داشتن شهرت و محبوبیت اجتماعی‌شان در دام این افراد می‌افتند.

این افراد چیزی برای ارائه ندارند؛ نه اطلاعات ورزشی، نه علاقه و تمایل خاصی به ورزش و نه قلبشان بیشتر از مردم برای مسائل جامعه می‌تپد که اگر این طور بود در جامعه ما مسائل و مشکلات اجتماعی مهم‌تری هست که نیازمند حضور سرمایه‌گذاران است.

دکتر محمد‌مهدی رحمتی
جامعه شناس