کمرتان به مراقبت نیاز دارد

به گزارش جام جم آنلاین ، جالب آن که بیرون زدگی دیسک کمر معمولا در مقابل انجام فعالیت مکرر سنگین و خارج از توان بدن ایجاد می‌شود، اما بد نشستن طولانی، خم و راست شدن مکرر، فعالیت‌ پس از خسته شدن عضلات کمر و برخی مشاغل مانند رانندگی طولانی مدت ، افراد را مستعد ضایعات دیسک کمر می‌کند.

دکتر علیرضا بصام‌پور، متخصص ارتوپد و فوق‌تخصص جراحی ستون فقرات در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره بیشتر توضیح می‌دهد: برخی عوامل مکانیکی بلند کردن و هول دادن اجسام سنگین به صورت مکرر یا قرار گرفتن در وضعیت‌هایی که باعث می‌شود فشار بیش از حد به دیسک بیمار وارد شود، مثل دولا ماندن یا این که وسیله سنگینی را روی دوش قرار دادن در ابتلا به دیسک کمر موثر هستند. توجه داشته باشید طولانی نشستن هم باعث تخریب دیسک می‌شود.

وقتی دیسک کمر آسیب می‌بیند

وقتی دچار فتق دیسک کمر می‌شویم بی‌شک باید برای درمان آن اقدام کنیم. در مرحله اول این درمان شامل اصلاح سبک زندگی اشتباه فرد می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش در این باره می‌گوید: یعنی اگر کسی ورزش و فعالیت نمی‌کند باید فعالیتش را تصحیح و ورزش کند. اگر کسی اشتباه یا زیاد از حد ورزش می‌کند هم باید روش‌ خود را اصلاح کند. اگر کسی طولانی‌مدت رانندگی می‌کند بدون آن که پیاده شود و راه برود هم باید این رویه را اصلاح کند. این متخصص ارتوپد می‌افزاید: همین‌طور عادت‌های غذایی نیز باید اصلاح شود. اگر چاق است باید وزن‌اش کم شود. اگر سیگار می‌کشد باید مصرف‌اش را کم کند.

وی تاکید می‌کند: در فاز حاد یا مرحله دردناک دیسک کمر ضروری است یک دوره استراحت دو سه روزه به بیمار داده شود. البته اصلا لازم نیست بیمار کاملا دراز بکشد یا تکان نخورد. فقط باید از فعالیت سنگین اجتناب شود. یعنی به استراحت مطلق نیازی نیست. البته باید به بیمار دارو نیز داده شود تا دردش کم شود.

جراحی تنها روش درمان فتق دیسک کمر نیست

به محض آن که بیمار پس از درمان‌های کمکی و دارویی توان لازم را پیدا کرد به بیمار توصیه می‌کنیم حرکات اصلاحی را انجام دهد که این حرکات اصلاحی معمولا زیر نظر فیزیوتراپ یا متخصص طب فیزیکی صورت می‌گیرد.

به گفته دکتر بصام‌پور، گاهی دیسک آسیب‌دیده بیمار علامت‌هایی را بروز می‌دهد که خطرناک بوده و نشان‌دهنده آن است که عصب‌هایشان درگیر می‌شود که این آسیب‌دیدگی هم شدید است. این نشانه‌های خطرناک عبارت است از: بی‌حسی منطقه بین آلت تناسلی (پرینه) و از کار افتادگی عصب‌های پا که براساس آن بیمار نمی‌تواند پاهایش را بالا بیاورد. همچنین سخت شدن فرآیند ادرار کردن و اجابت مزاج نیز که از نشانه‌های جدی و پرخطر آسیب‌دیدگی دیسک کمر محسوب می‌شود.

این جراح تاکید می‌کند: الزامی نیست هر کسی که دیسک کمر دارد تن به جراحی دهد، مگر این که علائم خطر فوق را بیمار بروز دهد که در این صورت گاهی به جراحی اورژانسی نیاز است. اصولا از دیسک‌هایی که علامت‌دار می‌شوند کمتر از 10 درصد منجر به جراحی می‌شوند. توجه داشته باشید عوارض دیسک در مراحل اولیه چندان خاص نیست. اصولا کمر درد باعث می‌شود بیماران ابتدا به پزشک مراجعه کنند، ولی اگر درد به دلیل فتق دیسک بین مهره‌ای باشد خیلی شایع نیست و معمولا نیاز به جراحی هم پیدا نمی‌کند.

آرتروز؛ ایستگاه بعدی دیسک کمر

اگر دیسک به صورت غیرعلمی درمان شود کم‌کم فضای دیسک کاهش می‌یابد و محل خروج اعصاب آن ناحیه تحت فشار قرار می‌گیرد و آرتروز کمر اتفاق می‌افتد. اگر بیماری باشد که خوب درمان نشود ممکن است دچار مشکلات و عوارض عصبی ماندگار شود و حتی تا آخر عمر نتواند راه برود.

روش‌های غیرجراحی در درمان دیسک کمر

فراموش نکنید تقویت ماهیچه‌های کمر، نقش اصلی در درمان این بیماری ایفا می‌کند.

به گفته این جراح ستون فقرات، روش‌های غیرجراحی در درمان دیسک کمر شامل فیزیوتراپی، آب‌درمانی، ورزش درمانی و روش‌های دارویی، استراحت و تغییر شیوه زندگی می‌شود. وقتی دیسکی آسیب‌دیده و دچار فتق دیسک می‌شود با روش‌های درمانی دیگری غیر از جراحی می‌توان آن را درمان کرد. این روش‌ها شامل تزریق ژل، لیزر، تزریق اوزون و روش‌های جراحی کمتر تهاجمی و مداخله‌ای و نیز آندوسکوپی می‌شود.

وقتی چاره‌ای جز جراحی نیست

وقتی بیماری دچار آسیب‌های عصبی ازجمله افتادگی مچ پا می‌شود یعنی دیگر نمی‌تواند زانو را بلند کند باید جراحی شود، اما داشتن درد شدید به معنای ضرورت جراحی برای درمان دیسک کمر نیست.

دکتر بصام‌پور تاکید می‌کند: اگر بیمار تحت شرایطی قرار بگیرد که باید جراحی کند نباید از آن امتناع ورزد، زیرا بیرون‌زدگی دیسک کمر در برخی موارد،صرفا با استراحت و فیزیوتراپی نه‌تنها درمان نمی‌شود بلکه ممکن است بیمار را به عوارض ماندگار عصبی از جمله بی‌اختیاری ادرار یا بتدریج دچار تنگی کانال و آرتروز کند.

زندگی پس از جراحی دیسک

فراموش نکنید همه باید یاد بگیریم به‌گونه‌ای زندگی کنیم که آسیب نبینیم. این جراح ارتوپدی تاکید می‌کند محدودیت غیرمعمولی بعد از جراحی دیسک کمر برای بیمار وجود ندارد، ولی فرد ممکن است با بی‌توجهی و سبک زندگی نادرست حتی پس از جراحی دیسک کمر دوباره دچار بیرون زدگی دیسک شود. با این حال کسانی که جراحی می‌کنند حتی می‌توانند بعد از گذشت زمان بازتوانی ورزش و فعالیت کنند و منعی نیز برای رانندگی و زندگی معمول‌شان وجود ندارد.

نخستین جراحی ستون فقرات به روش بسته در خاورمیانه

دکتر بصام‌پور، نخستین جراح ایرانی است که عمل جراحی ویژه‌ای را برای درمان دیسک کمر در منطقه خاورمیانه در سال 92 انجام داد.

این نوع جراحی کم‌تهاجمی از طریق آندوسکوپی صورت می‌گیرد. در این روش که برای درمان جراحی شکستگی‌ها، تنگی‌ها و تخریب ستون فقرات پشت و کمر انجام می‌شود، جراح از طریق آندوسکوپ و تصویربرداری همزمان حین عمل، از طریق برشی یک سانتی‌متری وارد فضای بین مهره‌های ستون فقرات می‌شود و تعویض دیسک آسیب‌دیده و همچنین پیچ کردن و تثبیت مهره‌های محل را انجام می‌دهد.

در این روش به علت بسته بودن جراحی، دوره استراحت و بستری‌شدن بیمار در بیمارستان از یک هفته به یک روز کاهش می‌یابد ضمن این که درد و خونریزی بیمار نیز به مراتب کمتر خواهد بود.در این روش به دلیل دستکاری و برش کوچک، احتمال عفونت نیز بشدت کم می‌شود و نیازی نیز به درمان‌های بازتوانی پس از عمل مانند فیزیوتراپی وجود ندارد. بعلاوه در این روش جراحی مهره‌ها، نیازی به بیهوشی کامل نیست و معمولا جراحی از طریق بی‌حسی موضعی یا اسپاینال (تزریق داروی بی‌حسی به اطراف نخاع) صورت می‌پذیرد.