پاسخ برخی حرف‌ها را نمی‌دهم

به گزارش جام جم کلیک، سید حمید محمودزاده حسینی، معاون پژوهشی دانشگاه قرآن و حدیث و کارشناس و فعال فضای مجازی، یکی از روحانیانی است که در فضای مجازی فعالیت ‌می‌کند و تا آنجا که بشود خود را از حواشی این فضا دور نگه می‌دارد. با او درباره فعالیتش در فضای مجازی گفت‌و گو کرده‌ایم.

چرا وارد فضای مجازی شدید؟ چه استفاده‌ای از این فضا می‌کنید؟

با وجود مزایا و ظرفیت‌های بسیار‌ شبکه اینترنت، دیگر وارد شدن به این فضا «چرا» ندارد. اگر کسی از این فرصت بزرگ غفلت کند باید از او پرسید چرا به این فضا وارد نمی‌شوی و از این همه امکانات استفاده نمی‌کنی؟

این امکانات فرصت‌های فراوانی را برای سریع‌، آسان‌ و دقیق‌تر شدن همه فعالیت‌ها فراهم کرده و هرکس با توجه به نیازها و اهدافش می‌تواند از آن استفاده کند. من نیز به دلیل علایق و فعالیت‌های علمی، فرهنگی و مذهبی‌ام به این فضا وارد شدم و از آن استفاده می‌کنم.

نخستین کار جدی‌ام در فضای مجازی به حدود 20 سال پیش مربوط می‌شود که پایگاه اینترنتی موسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث را راه‌اندازی و مدیریت کردم.

پس از آن نیز با فعالیت‌های دیگری چون تاسیس دانشکده مجازی علوم حدیث یا همان مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث، طراحی و اجرای جشنواره‌های الکترونیکی متعدد فرهنگی مذهبی، ایجاد پایگاه‌ها و وبلاگ‌های متعدد تخصصی و عمومی، حضور در شبکه‌های اجتماعی، پاسخگویی اینترنتی به پرسش‌ها و مشاوره‌های مذهبی و مانند آن تلاش کرده‌ام وظایف طلبگی و دغدغه‌های شخصی‌ام را با استفاده از فرصت‌های این شبکه جهانی پیگیری کنم.

مطالب اعتقادی و مذهبی را در صفحه شخصی‌ام به نشانی kalaam.ir و مطالب تخصصی مرتبط با آموزش الکترونیکی را در صفحه شخصی دیگرم به نشانی taalim.ir می‌نویسم و از طریق این صفحات و شبکه‌های اجتماعی با افراد فراوانی در ارتباطم.

این فضا چه قابلیت‌ها و چه محدودیت‌ها، ضعف‌ها و تهدیدهایی دارد؟

حرف درباره ویژگی‌های فضای مجازی بسیار است و شاید نتوان در این مجال به همه آنها پرداخت. مهم‌ترین ویژگی این فضا پیوندساز بودن آن و تسهیل و تسریع ارتباطات است.

این ویژگی در کنار دوسویه بودن این ارتباطات، فرصت‌ها و تهدیدهای فراوانی را در زمینه‌های گوناگون علمی، فرهنگی، اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و مانند آن فراهم می‌کند.

یعنی شبکه جهانی و فضای مجازی می‌تواند در همه این زمینه‌ها هم تاثیر بسیار مثبت داشته باشد و هم تاثیر بسیار منفی؛ زیرا این شبکه ابزاری کارآمد است که با‌توجه به شیوه و جهت استفاده از آن، کارکرد مثبت یا منفی دارد.

مثلا در بعد علمی و تحقیقاتی این شبکه امکان تبادل نظر، نقد و نوآوری، دسترسی به منابع آموزشی و پژوهشی و امثال آن را فراهم کرده و نقش موثری در پیشرفت علم داشته است.

اما همین ابزار را می‌توان مانعی بزرگ در برابر رشد علمی بسیاری از افراد به‌شمار آورد، زیرا استفاده‌های نادرست از فضای مجازی، مشکلات متعددی را در مسیر تحصیل، تحقیق و آگاهی آنها به‌وجود آورده است.

برخی از این مشکلات عبارت است از: اتلاف وقت و بی‌برنامگی، پراکندگی ذهن و جلوگیری از تمرکز، مواجهه با اطلاعات بی‌اعتبار، فراهم شدن امکان سرقت بیشتر تحقیقات دیگران و مانند آن.

در زمینه‌های اخلاقی هم این فضا فرصت‌های خوبی را برای تقویت ارزش‌هایی چون پیوند اجتماعی، آگاهی، دوستی و محبت، همیاری، کار گروهی، گفت‌وگو، احترام به دیدگاه‌ مخالف، پرسش و پاسخ، مشورت، احسان مخفیانه و خودشناسی به‌وجود آورده است.

فرصت‌هایی که استفاده مناسب از آنها می‌تواند زندگی اخلاقی‌تری را برای ما به ارمغان آورد. اما از آن سو استفاده نادرست از این فضا می‌تواند زمینه‌ مشکلات گوناگون اخلاقی را فراهم کند.

مشکلاتی چون بی‌توجهی به حقوق دیگران، نقض حریم خصوصی افراد، مزاحمت و آزار دیگران، چشم‌چرانی، روابط غیراخلاقی و انحرافات جنسی، ارتباط با نااهلان، بی‌شرمی، نفاق و دورویی و امثال آن.

بیشتر در کدام شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارید؟

تقریبا در همه شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار و رایج حضور و فعالیت دارم. یعنی در فیسبوک، گوگل‌پلاس، اینستاگرام، لینکدین و توییتر هستم و در پیام‌رسان‌هایی چون تلگرام نیز عضو هستم و کانال‌ها و گروه‌هایی را اداره می‌کنم. در همه این شبکه‌ها هم با نام خودم یعنی «سید حمید حسینی» فعالیت می‌کنم.

برخورد و استقبال مردم از حضور روحانیت در فضای مجازی چه طور بوده؟

در فضای مجازی همان گرایش‌ها و دیدگاه‌های متنوع اجتماع ما وجود دارد و طبعا موافقان و مخالفان روحانیت نیز حضور دارند، اما شاید تفاوتی که این فضا با اجتماع بیرونی داشته باشد، در صراحت و آزادی عمل بیشتر افراد است و همین شرایط باعث می‌شود افراد بتوانند راحت‌تر دیدگاه‌های خود را مطرح و دغدغه‌های خود را پیگیری کنند.

به همین دلیل بسیاری از جوانان و افرادی که ذهن‌شان با پرسش‌ها و ابهام‌های دینی، فرهنگی و سیاسی مواجه است، فضای مجازی را فرصت خوبی برای طرح آزادانه این پرسش‌ها پیدا می‌کنند و وقتی احساس کنند کسی حاضر است به این حرف‌ها توجه کند و برای آنها وقت بگذارد، از این ارتباط استقبال می‌کنند.

چند ساعت از روز را به حضور در فضای مجازی اختصاص می‌دهید و ‌بیشتر دنبال‌کننده چه محتواهایی ‌هستید؟

در بیشتر مواقعی که در کلاس یا جلسه نیستم با شبکه‌های اجتماعی در ارتباطم. البته بیشترین وقت را برای آماده‌سازی یادداشت‌های مذهبی، اعتقادی و نوشتن پاسخ به پرسش‌های اعتقادی صرف می‌کنم و علاوه بر آن در همین شبکه‌ها پیگیر مسائل فرهنگی اجتماعی و اخبار سیاسی هم هستم.

مهم‌ترین دستاورد و فایده‌ای که از حضور در این شبکه‌ها داشته‌اید، چه بوده است؟

بیش از هر چیز، افزایش آگاهی خودم و آشنایی بیشتر با دیدگاه‌های متنوع، اما علاوه بر آن در حد خودم تلاش کرده‌ام آنچه می‌دانم را با دیگران به‌اشتراک بگذارم و به پرسش‌های واقعی مخاطبان جواب بدهم، تاکنون بخشی از این گفت‌وگوها و مطالب را به‌صورت کتاب نیز منتشر کرده‌ام.

علاوه بر آن از این ابزارها برای ارتقای کیفیت کلاس‌هایی که در دانشگاه دارم نیز استفاده می‌برم. ضمن این‌که فعالیت‌های آموزشی و علمی جداگانه‌ای را نیز در این فضا تعریف و پیگیری کرده‌ام.

مثلا گروه بزرگی در تلگرام داریم که با جمعی از علاقه‌مندان مطالعه اصول کافی و بحث و گفت‌وگو پیرامون احادیث آن مشغولیم و استفاده فراوانی از این فضا برده‌ایم.

آیا برخوردی باعث شده از حضور در شبکه‌های اجتماعی پشیمان شوید؟

نه، اصلا. وقتی هدف از حضور در این شبکه‌ها مواجهه با دیدگاه‌های گوناگون و تلاش برای شنیدن حرف‌ مخالفان و یادگیری نکات جدید باشد، هیچ برخوردی نمی‌تواند موجب یاس و پشیمانی شود.

البته همیشه تلاش می‌کنم خودم را از آسیب‌ها و آلودگی‌های این فضا دور نگه دارم. بنابراین ممکن است برخی ارتباطات را قطع کنم و پاسخ برخی حرف‌ها را ندهم.

راحله رسولی

ضمیمه کلیک