شب ادراری در کودکان و راه های درمان

بی‌اختیاری ادراری شبانه زیر 7 سالگی خیلی نگران‌کننده نیست. در این سن هنوز ممکن است سیر تکاملی کنترل ادرار شبانه در کودک کامل نشده باشد. شب‌ادراری به بی‌اختیاری ادراری شبانه در کودک بالای 5 سال اطلاق می‌شود. البته تا 7 سالگی اکثر این کودکان بدون دخالت درمانی بهبود پیدا می‌کنند.

چه زمانی لازم است به‌منظور درمان شب ادراری به کلینیک مراجعه کرد؟

دکتر جواد غروبی فوق تخصص جراحی اطفال در گفت و گویی در مورد چگونگی این بیماری گفت: علت واقعی شب‌ادراری مشخص نیست ولی عواملی که در ایجاد آن می‌توانند نقش ایفا بکنند عبارتند از: کوچک بودن حجم مثانه کودک، اگر اعصاب کنترلی مثانه بلوغ کافی نداشته باشد پر شدن مثانه را کودک احساس نمی کند و یا اینکه بعضی از کودکان هورمون ضد ادراری کافی در طی شب تولید نمی‌کنند.

وی ادامه داد: وجود خواهر و برادر که گاهی به‌عنوان رقیب موجب کم توجهی می شود، شروع مدرسه، کودکان طلاق و تغییر محیط خواب و زندگی نیز می‌تواند به‌عنوان عوامل استرس‌زا در کودک سبب شب‌ادراری شود. عفونت ادراری یکی دیگر از علل شب‌ادراری می‌تواند باشد که علائم آن شامل سوزش و تکرر ادرار، ادرار صورتی یا قرمزرنگ و درد موقع ادرار کردن است. خرخر کردن یکی دیگر از علل شب‌ادراری در کودکان است. حملات وقفه تنفسی، وجود لوزه و آدنوئید (لوزه ی سوم) بزرگ، عفونت‌های سینوس و گوش میانی در ایجاد انورزیس یا شب‌ادراری می‌توانند نقش داشته باشند.

وی گفت: از علائم اولیه و شایع بیماری دیابت شروع شب‌ادراری همراه با تشنگی شدید، دفع ادرار زیاد، خستگی و کاهش وزن علیرغم اشتهای زیاد و پرخوری هست. عضلات دفع مدفوع و ادرار مشترک هستند در کودکان مبتلابه یبوست مزمن با اختلال دفعی، امکان بروز شب‌ادراری افزایش پیدا می‌کند. گاهی نقص تکاملی سیستم عصبی مثانه باعث شب‌ادراری در کودک می‌شود.

دکتر غروبی در مورد فاکتور های خطر در شب ادارای گفت: اگر حجم مثانه آن‌قدر کم باشد که حجم ادرار تولیدشده در شب را نگه ندارد. می تواند مشکا آفرین باشد.

وی ادامه داد: احساس گناه و شرمندگی در محیط خانواده و فامیل، عدم حضور فعال در اجتماع و شرکت در اردوهای مدرسه به دلیل کاهش اعتماد به‌ نفس، بروز سوختگی در دستگاه تناسلی و کشاله ی ران به علت عدم امکان شستشوی به موقع وباقی ماندن ادراربه مدت طولانی در ناحیه از عوارض های این بیماری است

این استاد دانشگاه ادامه داد: دکتر باید در روند شناسایی و درمان این بیماری شرح‌حال کاملی از کودک و خانواده‌اش اخذ کند. از جمله این که آیا از اول و بعد از گرفتن از پوشک بی‌اختیار بوده است یا نه؟ و یا ادرار کردن با سوزش و تکرر ادرار همراه است یا نه؟

وی ادامه داد: در این موارد تست ادرار برای بررسی عفونت ادراری و دیابت درخواست می شود. در صورت لزوم بررسی‌های سونوگرافی و رادیولوژی نیز انجام می شود.

درمان:

دکتر غروبی ادامه داد: در روند درمان دارویی از داروهای هورمونی که تولید ادرار را کم می‌کنند استفاده‌ می شود. البته از خوردن مایعات زیاد همراه با این دارو به علت احتمال کاهش سدیم خون و تشنج به دنبال آن، باید خودداری شود. این داروها تأثیری روی خوب شدن قطعی بیماری ندارد ولی می‌تواند به‌صورت موقت سبب بهبود کودک شود. از داروهای کم کننده فشار داخل مثانه نیز استفاده می‌شود.

البته محدود کردن خوردن مایعات در شب و همچنین محدودیت خوردن مایعات حاوی کافئین نیز توصیه می شود. قبل از خواب دو بار دستشویی رفتن توصیه‌شده است زمان تصمیم به خواب و زمانی که در رختخواب دراز می‌کشد. استفاده از چراغ‌خواب توصیه می‌شود. در طول روز باید رفتن به دستشویی به‌صورت منظم یاد آوری گردد. درمان یبوست مزمن همراه هم به جد توصیه می‌شود.

وی ادامه داد: درمان با هیپنوتیزم، کایروتراپی، طب سوزنی، رژیم‌درمانی، هومیوپاتی و گیاه‌درمانی هم به‌عنوان روش‌های آلترناتیو توصیه‌ شده است ولی اثرات درمانی آن‌ها تائید شده نیست. کودک باید تحقیر نشود و در صورت وجود استرس همراهی والدین و پزشک برای کنترل استرس توصیه می‌شود. برای تمیز کردن رختخواب، خانواده با کودک همکاری کنند تا احساس تنبیه نکند.

(عصر ایران)