«زیر هشت»؛ داروی تلخی که معجزه کرد!

اهالی رسانه و افرادی که به طریقی با تلویزیون در ارتباطند، می دانند که زوج سعید نعمت ا... و سیروس مقدم همیشه و در هر برهه‏ای از زمان به داد تلویزیون رسیده‏اند. در واقع طی سالهایی که این رسانه به رکود نزدیک شده این دو نفر از معدود افرادی بودند که با آثارشان ثابت کردند هنوز هم نبض مخاطب را در دست دارند و هنوز سلایق روز او را می‏شناسند.
مقدم که دیگر آقای این روزهای تلویزیون و سریال سازی است؛ سعید نعمت ا... هم با متن‏های منحصر به فرد، خلق شخصیت‏هایی بدون کلیشه و از همه مهمتر مونولوگ‏های آهنگین و همیشگی‏ اش، نزد مخاطب عام هم تازگی دارد- این را می‏توان از استفاده چند خطی از دیالوگ‏هایش در سریال اخیر مقدم نیز فهمید- یکی دیگر از ویژگی‏های قلم نعمت ا... انتخاب اسامی کاراکترها بر اساس ماهیت درونی آن شخصیت در سریال و متن داستان است. خجسته «رستگاران»، طاها «شیدایی»، بزرگ «جراحت»، جمیل و خورشید «دیوار»، اردلان و رها «مادرانه»، عادل، عطا و منصور «زیرهشت» هم در ادامه این دسته‏بندی قرار می‏گیرند. سالهاست که در سریالهای تلویزیونی کمتر شاهد ضد قهرمان بوده ایم و یا به عبارتی نویسندگان ما این شاخه را فراموش کرده بودند. اکثر سریال ها یا قهرمان نداشتند و به لطف دوستان جلو می رفتند و یا اینکه قهرمانی به اصطلاح آبکی را در خود جای داده بودند. ضدقهرمان یکی از شخصیت های ادبیات داستانی است که در این سالها بیشتر سعید نعمت ا... آنرا در قالب متن‏های خود گنجانده است؛ عطا خان عمو در زیرهشت، جمیل میان قافی در دیوار، اردلان تمجید در مادرانه؛ ضد قهرمان‏هایی بودند که تاکنون با قلم نعمت ا... در خاطر مردم به جای مانده‏اند. نگارش و شخصیت‏پردازی برای ایفای یک ضد قهرمان یک طرف و اجرای آن توسط بازیگر از طرفی دیگر قضیه‏ای دوسویه است که اگر یکی از آنها یک جای کارش بلنگد، فاتحه دیگری خوانده است. اما در مورد زیر هشت که اکثر شخصیت‏ هایش ضدقهرمان‏هایی دوست داشتنی بودند به ضرس قاطع می‏توان گفت علاوه بر اینکه همه بازیگران در جای درست خود قرار گرفته بودند و بهترین انتخاب ها در مورد چیدمان بازیگران اصلی این سریال صورت گرفته بود، هر کدام از این بازیگران بهترین بازی های خود را نیز ارائه دادند.از عطای خان عمو با بازی امیر جعفری گرفته تا منصور کارخانه که کامران تفتی آن را به سبکی متفاوت ارائه کرد و امیرعلی عیوضی که آتیلا پسیانی به آن جان بخشیده بود. امیر جعفری را پیشتر در سریال های کمدی دیده بودیم و این بازیگر آنقدر در این ژانر خوب بازی کرده بود و با دیالوگ هایی که به صورت فی البداهه به کار می برد در دل مردم جا باز کرده بود که اصلا از او انتظار نمی رفت تا در این سریال و در نقشی جدی بتواند بدرخشد ؛چرا که حضورش در سریال‏های چاردیواری، برای آخرین بار، کمربندها را ببندیم، من یک مستاجرم، بدون شرح و ... ذهن مخاطب را به سمت کارهای جدی با بازی او نمی برد! اما درست برخلاف این اتفاق افتاد و جعفری سبک بازی های خود را در زیرهشت تغییر داد. همچنین حضور آتیلا پسیانی در این سالهای اخیر و در آثار مقدم شاهد این است که او هنوز هم بازیگر است، برخلاف بسیاری که تنها ادعا دارند.بد نیست در اینجا یادی کنیم از شایسته رستگاران، تقی تاکسی چاردیواری، سرهنگ یونس سبزی در دیوار و امیرعلی عیوضی در زیرهشت که هرکدام توانایی بازیگر را در ایفای نقش‏هایش نشان خواهد داد. همیشه و در همه سریال‏ها و فیلم ها یکی از عناصر کامل کننده یک نقش توسط هنر گریم اتفاق می‏افتد و در آثاری که مقدم در دهه اخیر برای تلویزیون ساخته، مجید اسکندری در این امر با او همکاری کرده است.
در زیر هشت گریم دو شخصیت عطا و عیوضی طی چندین مرحله اتفاق می افتاد. گریم عطا به دو دوره قبل از زندان و بعد از زندان، عیوضی نیز به دوره‏های زندان، بعد از زندان و بیماری‏اش(سرطان) دسته‏بندی می‏شد؛ در هر کدام از این دوره‏ها بیننده آدمی دیگر را در قاب تصویر می‏دید. همین باعث می شد تا مخاطب با قصه به طرز عجیبی گره بخورد و آن را دنبال کند. ویژگی دیگری که این سریال داشت، قاب بندی و شیوه تصویربرداری دوربین روی دست امیر معقولی بود.برای تصویربرداری این سریال سعی شده بود تا استرس های ناشی از چشم های بازیگران در شرایط دشوار زندگی شان ، به گونه ای تخصصی توسط لنز دوربین به مخاطب منتقل شود. معمولا مقدم رسم دارد تا در هر سریالش یک پدیده بازیگری را معرفی کند و این بار و در زیرهشت هم نوبت بازیگر جوانی با نام حسین مهری بود که بعد از آن در سریال هایی چون: تا ثریا، نابرده رنج،زمانه و پایتخت یک بازی کرد. هر آنچه که تا کنون عنوان شد، بدون اغراق تمامی خصیصه های بارز این سریال تلویزیونی است .زیرهشت بارها از طرف مدیر شبکه و مطبوعات مورد تقدیر واقع شده، اما بار دوم که این سریال در برنامه سین مثل سریال( هفته گذشته) و اتفاقا در حضور سیروس مقدم در بین سایر آثارش و البته سریال اخیرش قرار گرفت؛ فقط یک بار آنهم صحبتی کوتاه از این اثر مقدم شد و بیشتر زمان این برنامه برخلاف اعلام های مجری که بررسی سریالهای مقدم در این سالها هست، بیشتر به آخرین و متوسط‏ ترین ساخته این کارگردان پرداخت.

مائده میر فندرسکی/ بانی فیلم