دلایل تاخیر در ازدواج جوانان

براساس آخرین پژوهش‌های سازمان ثبت‌احوال کشور، میانگین سن ازدواج برای دختران 22.1 و برای پسران 27.4 سال بوده است. این در حالی است که این آمار در استان‌های مختلف نیز متغیر است، برای نمونه آقایان در تهران و سمنان با 28.6 بالاترین میانگین سنی را به خود اختصاص داده یا دختران نیز در تهران، البرز و سمنان با 25، 24.4 و 24.2 سال به ترتیب بالاترین میانگین سنی را به خود اختصاص داده‌اند.

این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان چنانچه جوانان از سی و پنج سالگی عبور کنند دیگر بسختی تن به ازدواج می‌دهند و چنانچه در این سن ازدواجی صورت بگیرد، لطفی نخواهد داشت؛ برای نمونه آقایان در سنین بالا به این دلیل تن به ازدواج می‌دهند که شخصی در کارها به آنها کمک کند و خانم‌ها نیز برای فرار از تنهایی راضی به ازدواج می‌شوند.

در این چند سالی که بالا رفتن سن ازدواج در کشور مطرح شده، کارشناسان دلایل زیادی مانند تغییر سبک زندگی، تغییر اولویت‌ها و مشکلات اقتصادی را مطرح کرده‌اند، به همین دلیل کارشناسان برنامه مناظره شبکه یک سیما تصمیم گرفتند در برنامه ویژه‌ای که با حضور حسین باهر جامعه‌شناس، ولی‌الله نقی‌پورفر عضو هیات علمی دانشگاه قم، مهری سویزی رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان، محمدعباسی وزیر سابق ورزش و جوانان و علی مطهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی حضور داشتند، دلایل موجود را بررسی کرده و به راهکارهایی برای رفع این مشکل دست پیدا کنند.

دلایل اقتصادی و فرهنگی

حسین باهر، جامعه‌شناس، اولین کارشناس برنامه مناظره بود که پشت تریبون رفت. وی با بیان این ‌که مسائل اقتصادی بخصوص مسکن موضوع مهمی است که حرف اول را در بحث ازدواج می‌زند، عنوان کرد: البته مساله فرهنگی نیز مطرح است؛ برای مثال شبکه‌های ماهواره‌ای بسیار تاثیرگذار بوده‌اند.

وی با تاکید بر این ‌که مسائل فرهنگی دومین عامل در بالا رفتن سن ازدواج است، ادامه داد: اقتصاد شمشیر دولبه است، یعنی رفاه‌زدگی به اندازه فقر تاثیرگذار است.

ولی‌الله نقی‌پورفر، عضو هیات علمی دانشگاه قم نیز درباره نقش مسائل فرهنگی و اقتصادی و تاثیر آن در بالارفتن سن ازدواج جوانان اظهار کرد: به نظر من حداقل 60 درصد مسائل فرهنگی و 40 درصد مسائل اقتصادی سبب بالا رفتن سن ازدواج جوانان شده است.

به اعتقاد وی، در بحث فرهنگی ابعاد آموزشی مشاوره گام به گام و همسریابی و در ابعاد اقتصادی تامین مسکن، حداقل درآمد ماهانه و دسترسی به امکانات زندگی مورد توجه است.

نقی‌پورفر تصریح کرد: در این حوزه ما نگاه‌های اشتباهی داریم؛ برای نمونه در حوزه و دانشگاه طلبه‌ها و دانشجویان به‌دلیل درس خواندن، ازدواج را به تاخیر می‌اندازند؛ این در حالی است که نهاد فرهنگی که این مشکل را بر طرف کند نیز وجود ندارد.

وی درباره سن مناسب ازدواج برای جوانان بیان کرد: پسران در هفت سال سوم قادر به تشکیل خانواده هستند، ولی آموزش و پرورش بیست‌وچهار سالگی را بدون هیچ‌گونه مطالعه برای خانم‌ها و آقایان سن ازدواج تعیین کرده است.این در حالی است که ازدواج برای مدیران و مسئولان کشور در اولویت قرار ندارد، زیرا اگر چنین بود باید بودجه مناسبی به این امر اختصاص داده می‌شد یا حداقل نظر کارشناسان اتاق فکر همسو بود، برای نمونه می‌توان به ادغام سازمان ملی جوانان و ورزش اشاره کرد، زیرا این مساله سبب شد در این وزارتخانه بیشتر به ورزش پرداخته و نیازهای اصلی جوانان به فراموشی سپرده شود.

بیکاری و تورم

مهری سویزی، رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان، سومین کارشناسی بود که در مناظره سخن گفت. او با اشاره به این نکته که خانواده پیوندی عاطفی است که بین زن و مرد بسته می‌شود، تاکید کرد: باید تشکیل خانواده را آسان کنیم.

به گفته وی، هفت عامل در بالا رفتن سن ازدواج موثر است، در این بین دو عامل اقتصادی و پنج عامل فرهنگی است؛ معاشرت‌های ناسالم افزایش طلاق، هجوم ماهواره‌ها، فضای مجازی ناسالم و نبود الگوی ازدواج آسان از عوامل فرهنگی تأخیر در ازدواج است.

علاوه بر این، سویزی با اشاره به این‌که در کشور هشت تا 13 میلیون جوان در آستانه ازدواج هستند، بیان کرد: تورم زندگی مردم را با مشکل روبه‌رو کرده و بیکاری نیز مشکل‌ساز شده است.

به گفته وی، جوانان باید شناخت بیشتر از هم داشته باشند، زیرا آمار طلاق در بین ازدواج‌های خویشاوندی بسیار کمتر از ازدواج جوانان در خانواده‌هایی است که با هم آشنایی نداشته‌اند.

در ادامه، سویزی با بیان این‌که بیشتر مشکل پسران اقتصادی و مشکل دختران فرهنگی است، افزود: ما شاهد این ماجرا هستیم آنهایی که دنبال بهترین سالن‌ها و امکانات برگزاری مراسم ازدواج بودند، به دنبال بهترین وکیل‌ها برای جدایی نیز رفته‌اند.

محمد عباسی، وزیر سابق ورزش و جوانان یکی دیگر از کارشناسان برنامه مناظره بود. وی با بیان این‌که هدف از زندگی مشترک تکامل بشر است، تاکید کرد: ازدواج باید آسان، پایدار و بموقع اتفاق بیفتد.

به گفته وی، نمی‌توان گفت دلایل فرهنگی مهم‌تر است یا مسائل اقتصادی، زیرا مسائل فرهنگی بسیار مهم است، اما به لحاظ اجتماعی و از نظر جوانان، مسائل اقتصادی در بالا رفتن سن ازدواج بسیار تاثیرگذار است.

علی مطهری، نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز دلیل عمده بالا رفتن سن ازدواج در کشور را فرهنگی دانسته و بیان کرد: برای حل این بحران نمی‌توان از غرب درس گرفت، زیرا معتقدم که علت اساسی بالا رفتن سن ازدواج بیشتر فرهنگی است، ولی باید گفت انتخاب در این بین مشکل است.

وی درباره قانون تسهیل ازدواج بیان کرد: این قانون سال 84 تصویب شد و در مجلس هفتم تمهیدات خوبی پیش‌بینی شده بود، ولی این قانون به شکل جدی اجرا نشد.

این در حالی است که این قانون بیشتر جنبه اقتصادی داشت و می‌توانست بخشی از مشکل را حل کند، ولی به دلیل تحریم‌های موجود، دولت بودجه مناسبی به این قانون اختصاص نداده و در نتیجه بخوبی اجرا نشد.

راهکار

به اعتقاد کارشناسان، نباید فراموش کرد که هر پسر و دختری با توجه به نحوه تربیت و تجربیات ممکن است خیلی زودتر یا دیرتر به استقلال مالی و فکری برسد، به همین دلیل نمی‌توان سن مشخصی را برای ازدواج به عنوان شاخص قرار داد. افزون بر این با توجه به این‌که به اعتقاد بیش از 80 درصد بینندگان مناظره، عمده‌ترین دلیل بالا رفتن سن ازدواج در بین جوانان، مشکلات اقتصادی است، باید به مسئولان هشدار داد که برطرف کردن مشکلات اقتصادی مردم، تاثیر زیادی در حل این مشکل خواهد داشت، زیرا چنانچه تورم مهار شود، جوانان قادر خواهند بود برای ادامه زندگی خود برنامه‌ریزی کرده و به این شکل امید بیشتری به آینده پیدا خواهند کرد.

برای تحقق پیدا کردن این راهکار دولت باید به جای سرمایه‌گذاری در بخش پرداخت وام ازدواج برای اشتغالزایی برنامه‌ریزی کند؛ زیرا پرداخت وام به جوانانی که قادر به بازپرداخت وام نیستند، فقط مشکلات آنها را بیشتر خواهد کرد. این در حالی است که دولت با اختصاص بودجه مناسب می‌تواند برای ازدواج بهنگام و آسان الگوسازی کند. نمایندگان مجلس نیز باید قوانین مناسبی را در این زمینه ثبت کنند که ضمانت اجرای مناسب داشته باشد.