ماجراهای سنجد خبرنگار و خبرگزاری‌اش

 این عروسک درصد زیادی از محبوبیت خود را مدیون صداپیشه‌اش نگار استخر بود که کودک و ویژگی‌های این دوره سنی را بخوبی می‌شناخت و با مهارت و توانایی خاص خود سعی در جلب نگاه‌های آنان داشت. سنجد و صداپیشه‌اش در برنامه سفرنامه سنجد همراه گروهی دوازده نفره سوار بر مینی‌بوسی قراضه از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور سفر می‌کردند و در مورد موضوعات مختلف با بچه‌ها به گفت و شنود می‌پرداختند. طی این سال‌ها نیز سنجد بیکار ننشست و با اجرای برنامه‌هایی چون بچه‌های این محله و اون محله و کوچه و خیابان ویژه مدرسه، حضور خود را در تلویزیون حفظ کرد. اکنون سنجد دوباره به تلویزیون بازگشته و با برنامه‌ای با عنوان سنجد خبرنگار مهمان خانه‌هاست. این برنامه به تهیه‌کنندگی سوسن کرامتی و ژاله موقر روزهای زوج ساعت 16 و 15 دقیقه از شبکه دو سیما به صورت زنده پخش می‌شود و نگار استخر همچون همیشه صدا و عروسک‌پیشگی و کارگردانی کار را به عهده دارد.

تشویق کودکان به بهتر دیدن

استخر درباره چگونگی شکل‌گیری طرح این برنامه می‌گوید: مدت‌ها بود در گروه کودک شبکه دو به دنبال طرحی بودیم که یک پایگاه خبری برای بچه‌ها طراحی کنیم و اطلاعات روز را در اختیارشان قرار دهیم. از آنجا که سنجد کاراکتری خبرنگار بود تصمیم گرفتیم یک اتاق خبری طراحی و اخبار را از این طریق به بچه‌ها منتقل کنیم. این برنامه یک برنامه اطلاع‌رسانی و آموزشی است که جنبه‌های سرگرمی نیز در آن در نظر گرفته شده است. در واقع هدف اصلی از تولید آن این است که بچه‌ها را به بهتر دیدن و همچنین نقد کردن تشویق کنیم و از آنها بخواهیم به اطرافشان توجه بیشتری کنند تا قدرت تحلیل‌شان درباره مسائل افزایش یابد. این برنامه رده سنی خاصی را در نظر نگرفته و کودکان در کنار بزرگ‌ترهایشان می‌توانند مخاطب آن باشند. اتفاقا بسیاری از مسائل به ما بزرگ‌تر‌ها برمی‌گردد.

استخر درخصوص شخصیت‌های حاضر در برنامه می‌گوید: در این اتاق خبری سه شخصیت اصلی وجود دارد. نخست سنجد که همه بچه‌ها او را می‌شناسند و با سابقه‌اش آشنا هستند. او کودکی جستجوگر، جسور و کمی شیطان است که به دنبال پاسخ سوال‌هایش می‌رود. سنجد درباره مسائل مختلف به تهیه خبر و گزارش می‌پردازد و در برنامه، اخبار را برای بچه‌ها می‌خواند. شخصیت دوم پدر بزرگ، پیرمردی داناست. موهای سفیدی دارد و عینک به چشم می‌زند. پدربزرگ در جوانی روزنامه‌نگار بوده و بسیار مهربان، خونسرد و کمی ساده‌دل است، اما با موضوعات به شیوه‌ای معقول و منطقی برخورد می‌کند. عمه عناب، خواهر پدر بزرگ شخصیت سوم این برنامه است. او روسری‌های رنگی سر می‌کند و موهای سفیدش به شکل گیس‌بافت از دو طرف صورتش آویزان است که از سن و سالش نشان دارد. عمه عناب زنی حراف، رک و کمی حسود است. البته در برنامه یک کلاغ خبرچین هم داریم که در واقع شخصیت منفی قصه است، ولی کم‌کم تغییر می‌کند و مثبت می‌شود. طی کار شخصیت‌های دیگری نیز اضافه خواهند شد مثل دکتر آویشن که کارشناس پزشکی است و بچه‌ها فقط صدای او را خواهند شنید.

سنجد به همه جا سرک می‌کشد

از استخر می‌خواهم درباره علت اجرای زنده این برنامه توضیح دهد که می‌گوید: ابتدا قرار بود برنامه به صورت تولیدی به پخش برسد، اما در جلساتی که با آقایان بخشی‌زاده و زارعان داشتیم، آنها معتقد بودند از آنجا که این برنامه بار خبری بالایی دارد و مهم‌ترین ارزش یک خبر، تازگی آن است بهتر است برنامه زنده باشد و اخبار برای بچه‌ها به روز تهیه شود. البته ما یک بخش تولیدی هم داریم که به صورت گزارش تهیه می‌شود. سنجد به مراکز و مکان‌های مختلف از مسجد و پارک گرفته تا بیمارستان و نمایشگاه‌های گوناگون نظیر لوازم‌التحریر، بازی‌های رایانه‌ای، کتاب و... می‌رود که این آیتم‌ها در خلال برنامه به پخش می‌رسد.

در این برنامه به عنوان پلی بک کارتون پخش نمی‌کنیم و پیام‌های بازرگانی از خود شبکه پخش می‌شوند، اما در تلاش هستیم در آینده آگهی‌های خودمان را در خلال برنامه پخش کنیم به این شکل که در بخش چه خوبه تمام وسایل مورد نیاز بچه‌ها مانند عینک، کیف و کفش و حتی خوراکی‌های مفید مانند آبمیوه برای بچه‌ها معرفی شوند که البته این موضوع کمی زمان می‌برد. به هر حال می‌کوشیم برنامه را به شکل جذابی برای مخاطب به اجرا درآوریم.

وی با اشاره به خطاهای احتمالی در اجرای زنده یک برنامه ادامه می‌دهد: قبول دارم درصد خطا در برنامه زنده همیشه بیشتر از برنامه تولیدی است. ابتدای کار من زیاد بداهه‌گویی می‌کردم، اما اکنون بیشتر به متن وابسته هستم و تلاش می‌کنم کار بموقع سوئیچ شود، چون هر سه عروسک را خودم صدا پیشگی می‌کنم و این کار را کمی سخت می‌کند.

استخر همچنین درباره متن‌های برنامه می‌افزاید: نویسندگی متن‌ها را خانم شیوا درویش با همکاری امیر سلطان احمدی به عهده دارند. متن‌ها بسیار کوتاه، شیرین و همراه با طنز نوشته شده‌اند. شروع و پایان مشخصی دارند و سعی شده هر پلاتو بیش از پنج دقیقه زمان نگیرد تا کسل‌کننده نشود. برای نوشتن متن‌ها ما از تقویم کمک گرفته‌ایم. تمام مناسبت‌های ملی و مذهبی، اعیاد و سوگواری‌ها و مسائل تاریخی، فرهنگی، بهداشتی و اجتماعی را مورد بررسی قرار داده‌ایم تا چیزی از قلم نیفتد. این برنامه فعلا برای 90 قسمت در نظر گرفته شده، اما ممکن است در آینده ادامه یابد.

شبیه‌سازی با استودیو‌های خبری سراسر جهان

در سنجد خبرنگار، رنگ قرمز در فضای دکور بیش از هر چیز دیگر خودنمایی می‌کند. استخر در این باره می‌گوید: رنگ قرمز از انرژی بسیار بالایی برخوردار است. قرمز رنگی پویا و هیجان‌‌انگیز است و مخاطب را جذب می‌کند و اگر دقت کرده باشید در بیشتر برنامه‌های خبری جهان، رنگ پس‌زمینه استودیو‌های خبری قرمز است. در اتاق خبری سنجد سه میز در نظر گرفته شده که هر‌ کدام از عروسک‌ها پشت یکی قرار گرفته‌اند. آنها مانیتورهای کوچکی دارند و گاهی لپ‌تاپ نیز به اتاق می‌آورند. یک ال‌سی‌دی نیز روی دیوار نصب شده که اخبار روی آن نقش می‌بندد و تصاویری هم از آن پخش می‌شود.

برنامه سنجد خبرنگار می‌کوشد با مخاطبان خود ارتباط تنگاتنگی برقرار کند. از این طریق که بچه‌ها به واسطه رسانه مجازی کودک یا همان پورتال www.10006016.ir در صفحه سنجد از اخبار برنامه مطلع می‌شوند و همچنین فیلم و عکس و خبر ارسال می‌کنند. در ضمن می‌توانند به پایگاه www.senjedekhabarnegar.ir نیز سر بزنند.

استخر در این باره می‌گوید: دوست داریم بچه‌ها فعال باشند. امروز بسیاری از بچه‌ها به تلفن همراه و اینترنت دسترسی دارند و از امکانات دیجیتال بهره‌مند هستند. حیف است این امکانات فقط صرف بازی شود. خوشبختانه بچه‌ها تاکنون ارتباط خوبی با برنامه برقرار کرده و حتی اطلاعات عمومی زیادی برای ما فرستاده‌اند، اما می‌خواهیم مخاطبان را بیش از این درگیر سازیم، یعنی تشویقشان کنیم از معضلات اجتماعی جامعه بی‌تفاوت عبور نکنند و آنچه را می‌بینند با ما در میان بگذارند. ما هم می‌کوشیم به آنها راه‌حل مشکلات را آموزش دهیم و با استانداردها آشنایشان کنیم.

سنجد، دوست و همراه خوب کودکان است

وی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد سنجد نسبت به برنامه‌های قبلی کمی فرهیخته‌تر شده، می‌گوید: هرچه باشد کار خبری، کاری جدی است و سنجد نیز حالا یک خبرگزاری را اداره می‌کند و دیگر این که من هم نسبت به 20 سال پیش تغییر کرده‌ام (با خنده).

سنجد همواره همراه بچه‌ها بوده و هست. او هرگز بزرگ نمی‌شود و همیشه یک بچه باقی می‌ماند. اما آیا می‌تواند این محبوبیت را میان کودکان امروز که سلایق و علایق‌شان طی این سال‌ها تغییر کرده حفظ کند؟ استخر هم عقیده خود را این باره چنین مطرح می‌کند: واقعیت این است که کار کودک، کار سختی است بویژه بچه‌های امروز که به مدد تکنولوژی چشم و دل سیر شده‌اند، اما سنجد هنوز طرفدارانش را دارد و وقتی در نمایشگاه‌ها حضور می‌یابد با استقبال چشمگیر مخاطبان روبه‌رو می‌شود. من او را دوست دارم. سنجد روح و شخصیت مستقلی دارد و امیدوارم همیشه دوست خوب بچه‌ها باقی بماند.

عروسکی که هویت یافت

محمد اعلمی از کارگردانان و عروسک سازان باتجربه تلویزیون است که ساخت عروسک‌های موفقی چون چرا، پنبه و بستنی‌ها را در کارنامه‌اش دارد. او در خصوص ساخت سنجد می‌گوید: سال 68 بود که یکی از دوستانم عروسکی بازاری به من هدیه داد. اسم او را گذاشتم شادی. از جمعه بازار برای او یک میکروفن خریدم و به دستش وصل کردم. آن زمان در کانون شهید مفتح مربی تئاتر عروسکی بودم و شادی را همه جا با خود می‌بردم تا این که سال 72 برنامه منطقه خبری کلاغ‌ها را با خانم استخر و امیر فیضی کار کردیم و آن عروسک که در واقع ایده و طرح اصلی سنجد امروزی بود، به تهیه گزارش پرداخت. بعد‌ها مدیر وقت شبکه پیشنهاد کرد سنجد مستقل و خودش به کاراکتری خبرنگار و گزارشگر تبدیل شود. سنجد یک عروسک ماپت است. ماپت، نوعی عروسک نمایشی دهن گشاد و جنس این عروسک از اسفنج است و کله‌ای به اصطلاح خربزه‌ای شکل دارد. سنجد موهایی از جنس پر و قدی حدود 60 سانتی‌متر دارد. تاکنون شش مرتبه سنجد را ساخته‌ام. باید گفت عروسک گردانی ماپت به دلیل دهان گشادی که دارد کار سختی است، چون فک‌زدن‌ها و کنترل دهان عروسک و تنظیم کردن حرکات با صداپیشه ساده نیست.

اعلمی در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: سنجد عروسکی خوش ساخت و دوست داشتنی است که می‌توان برایش برنامه‌ریزی کرد تا به جایگاه موفقیت‌آمیزتری برسد. او به خاطر بداهه‌گویی‌ها و شیرین زبانی‌هایش میان بچه‌ها محبوب شده و می‌تواند آنان را به انجام کارهای صحیح تشویق کند و تاثیرات مثبتی بر ایشان بگذارد.

در پایان بد نیست شناسنامه این عروسک محبوب را ورق بزنیم. نامش سنجد و پیشه‌اش خبرنگاری است. نگار استخر صداپیشگی آن را به عهده دارد و محمد اعلمی خلقش کرده و خود او همراه محمد اعلمی آن را به حرکت در می‌آورند. سنجد دو همراه حرفه‌ای هم در عرصه خبر دارد پدر بزرگ و عمه عناب که به ترتیب فروزان بهرام‌پور و عیسی یوسفی‌پور آنها را عروسک‌گردانی می‌کنند.

سعیده موسوی