بادگیرهایی‌که از شرم فرو می‌ریزند

این در حالی است که دوستداران میراث فرهنگی یزد هم در تلاش برای تهیه پرونده ثبت جهانی بادگیرها هستند، با امید به این که پرونده بادگیرها در اولویت سازمان میراث فرهنگی قرار‌گیرد و به یونسکو فرستاده شود.

به باور کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی، تخریب دوسال پیش بادگیر و عمارت تاریخی ‌«خانه امینی» در شهرستان تفت را می‌توان نمونه ای از بی‌مهری به این بناهای تاریخی دانست. این خانه خشتی در دوره قاجاریه بنا شده بود و در محدوده بافت تاریخی باغ‌شهر تفت قرار داشت.

خانه امینی شهرستان تفت توسط مالک آن و بدون هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی، تخریب شده است. آب انبار هفت بادگیر روستای تاریخی عصرآباد هم این روزها در میان تلی از شن‌های روان، روزگار سختی را پشت‌سر می‌گذراند. آب انبار هفت بادگیر عصرآباد که در جهان شاخص است، مربوط به دوره قاجار بوده و هفدهم اسفند 1381 با شماره ثبت 7753 به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. ویژگی مهم این آب انبار وجود هفت بادگیر بلند است که هر بادگیر دارای چهار منفذ در هر ضلع است. خشت خام، ساروج، گچ و قلوه سنگ عمده مصالح به کار رفته در این بناست.‌ نه‌تنها هفت بادگیر عصرآباد، بلکه منظر تنها آب‌انبار شش بادگیر یزد که حدود 180 سال پیش در زمان قاجار ساخته شده و با شماره 1600 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، به دلیل رفت و آمدهای وسایل نقلیه در تعرض جدی قرار گرفته است.

این در حالی است که کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند شهر یزد را با بادگیرهایش می‌شناسند. بادگیر بخش مهمی از هویت و نماد این شهر بوده، به طوری که بادگیرهای یزد همزمان با زیبایی بخشیدن به معماری یزد در مقابله با اقلیم گرم و خشک این منطقه تاثیرگذار بوده است.‌ گفته می‌شود، در گذشته بادگیرها در یزد نمایانگر تشخص و منزلت اجتماعی صاحبان آنها بوده و این موضوع از طریق ارتفاع و نوع تزئینات آنها مشخص است، اما جدا از فرسودگی و مرمت نشدن بادگیرهای یزد، از نظر زیبایی‌شناختی نیز توجهی به این بناهای تاریخی نمی‌شود.