خوش‌شانس‌ترین بازیگر معاصر

اما بازی در نقش رهبران روحانی و محبوب، جدای از این‌که به ترکیب چهره بازیگران و شباهت آنان با شخصیت مذکور احتیاج داشته باشد، به منش و شخصیت فردی بازیگران و خوشنامی آنها در حوزه سینما و تلویزیون وابسته است. این‌که آنها در گذشته کمتر در نقش‌های منفی و ضدقهرمان بازی کرده باشند و این موارد از سختی‌هایی است که بازی در نقش امام خمینی را برای بازیگران متفاوت می‌کند.

شاید بتوان «فرزند صبح» را اولین قدم در مسیر فیلمسازی با موضوع زندگی امام خمینی(ره) دانست. بهروز افخمی، سازنده این فیلم است. فرزند صبح سه مقطع کودکی، نوجوانی و بزرگسالی امام و دستگیری وی در پانزده خرداد را به تصویر کشید.

ابتدا قرار بود جمشید هاشم‌پور نقش امام خمینی را در میانسالی ایفا کند، اما به علت عدم مشابهت کافی کنار گذاشته شد و به جای وی عبدالرضا اکبری انتخاب شد. اکبری در جایی گفته است: بازی‌کردن در نقشی که شخصیت اجتماعی برجسته‌ای بوده و همچنان حضور زنده‌ای در جامعه دارد، کاری بشدت متفاوت و سختی است.

مجتبی راعی هم سریال «صنوبر» را با موضوع زندگی امام خمینی(ره) ساخته است. داستان این سریال مرتبط با دورانی خاص (14تا 18سالگی) از زندگی حضرت امام خمینی(ره) است.

راعی همچنین طرحی درباره حضرت امام(ره) با نام «بلند بالا» آماده دارد که به 27 سالگی امام(ره) و به اجتهاد رسیدن ایشان مربوط می‌شود. این کار به گفته راعی به روایت ارتباط حضرت امام(ره) با مدرس می‌پردازد، اما در میان بازیگران شاید بتوان عبدالرضا اکبری را به عنوان نخستین بازیگر ایفای نقش امام خمینی(ره) دانست؛ بازیگری که گریم‌های انجام شده روی چهره وی چنان معجزه‌ای رقم‌زده بود که حتی به گفته شاهدان، بیت امام نیز در نگاه نخست او را نشناخت.

او با ایفای نقش امام در فیلم سینمایی فرزند صبح و فیلم تلویزیونی «11 دقیقه و 30 ثانیه» ساخته بهروز افخمی، ساخت فیلم و ایفای نقش امام راحل را برای دیگران هموار کرد. این فیلم در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر اکران شد و از نظر ساختار و تکنیک، نظر منتقدان را به خود جلب کرد. فیلم 11 دقیقه و 30 ثانیه که روزهای آغازین جنگ تحمیلی را به تصویر می‌کشید، روایت گروهی از خبرنگاران تلویزیونی است که برای ضبط پیام حـــــضرت امام(ره) در خصوص شروع جنگ تحمیلی در شهریور سال ۵۹ راهی جماران می‌شوند.

البته در این میان باید به مجموعه تلویزیونی «آفتاب و زمین» به کارگردانی جواد شمقدری هم اشاره کرد. این سریال اگر چه به زندگی پدر امام خمینی(ره) و تلاش‌هایی که او برای مقابله با ظلم و جور خوانین می‌پرداخت اما لحظه‌ تولد امام(ره) تا شش ‌ماهگی ایشان را به تصویر می‌کشید که در نوع خود به زندگی خانواده امام و فضایی که این رهبر در آن رشد پیدا کرد، پرداخت.

در این سریال ولی‌الله مومنی نقش مصطفی خمینی پدر امام را ایفا کرد و بعد‌ها هم برای بازی در نقش امام در سریال «سال‌های حادثه» تست گریم داد که در نهایت پذیرفته نشد.

عنوان سریال دیگری که بتازگی قصد دارد به شخصیت سیاسی‌ ـ‌ فرهنگی امام بپردازد، سریال «سال‌های حادثه» است. این سریال اولین سریالی است که درباره‌ ارتباط مستقیم حضرت امام(ره) با کودکان ساخته می‌شود. «سال‌های حادثه» محصول گروه کودک شبکه پنج است و به کارگردانی سعید چاری بیشتر به مسائل عرفانی و رابطه امام خمینی(ره) با کودکان می‌پردازد. نقش حضرت امام(ره) در سریال سال‌های حادثه را محمد آزادی بازی می‌کند که به گفته کارگردان کار چهر‌ه‌ای نزدیک‌تر به امام داشته است و همچنین در سریال «معمای شاه» ساخته محمدرضا ورزی نیز نقش امام(ره) را شکرخدا گودرزی، کارگردان تئاتر به عهده دارد و قرار است در این سریال شخصیت رهبر انقلاب را به تصویر بکشد.

اگر پای صحبت‌های بازیگرانی که نقش امام را بازی کرده‌اند بنشینیم، شاید به طور مشخص روی این موضوع تاکید شود که موضوع فراگیر بودن شخصیت کاریزمایی همچون امام‌(ره)، کار بازیگر را سخت می‌کند و این یعنی این‌که کوچک‌ترین اشتباهی در تصویرگری شخصیت وی خیلی سریع به چشم می‌آید.