پرکاربردترین کلاه‌ها در جهان

کد خبر: ۵۱۷۵۲۹

فدورا

کلاه نمدی نرم با لبه‌های متوسط و چینی در جلوی تاج آن که اغلب مردان به سر می‌گذارند. فدورا نام‌های ویژه‌ای دارد. فدورا در موسیقی و سینمای نیمه دوم قرن بیستم کاربرد بسیار یافت که از آن میان می‌توان به کلاه معروف ایندیانا جونز اشاره کرد.

کوفی

کلاه گرد، بدون لبه و کوتاهی است که مردان آفریقایی بر سر می‌گذارند و در رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود. اما از آنجا که سران کشورهای آفریقایی اغلب کوفی سفیدرنگ بر سر می‌گذارند در ایران بیشتر به این رنگ شناخته شده است.

کلاه نمدی

کلاه بختیاری پوششی است گرد از جنس نمد(پشم در هم تنیده با رطوبت و فشار)، بیشتر به رنگ سیاه و گاهی به رنگ قهوه‌ای روشن یا قهوه‌ای تیره بدون لبه، از پایین به بالا گشادتر، پایین آن سفت‌تر و فرم و شکل آن نیمکره بوده و معمولا شکل سر را به خود می‌گیرد. ارتفاع آن متنوع، اما در رایج‌ترین نوع آن نزدیک به 12سانتی‌متر است. ضخامت نمد کلاه باید حدود پنج میلی‌متر و جنس آن مرغوب و خیلی نرم باشد.

کلاه نمدی میان همه لرزبانان رایج و مورد استفاده است. تنها تفاوت در نوع رنگ کلاه مورد استفاده است. کلاه نمدی سیاه تنها در میان بختیاری‌ها استفاده می‌شود، اما لرهای کهگیلویه و بویراحمد و لرستان از کلاه‌های نمدی با رنگ قهوه‌ای تیره و روشن استفاده می‌کنند. کلاه نمدی سیاه در روستاهای چهارمحال و روستاهای اطراف اصفهان هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلاه نمدی میان اهالی دیلمان در استان گیلان نیز هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد که رنگ این کلاه معمولا قهوه‌ای است. قشقایی‌ها نیز نوعی کلاه نمدی سفید رنگ (گاهی قهوه‌ای) که به کلاه دوگوشی معروف و شبیه تاج است، استفاده می‌کنند. در گذشته استفاده از کلاه نمدی در بین ساکنان ساحل شمالی خلیج فارس بویژه در استان بوشهر رواج داشته است.

رنگ سفید این کلاه که به آن کلاه خسروی هم گفته می‌شود در آغاز ویژه خان‌ها بود، اما بعدها عشایر از پوشیدن لباس بختیاری نیز منع شدند ، به مرور زمان کلاه سفید جای خود را به کلاه سیاه مردم عادی داد و امروزه دیگر کودکان نیز کلاه سفید خسروی به سر می‌گذارند. کلاه خسروی همان‌طور که از نامش پیداست، طرحش از کلاه خسروان، پادشاهان ساسانی است.

نوع دیگر آن نیز شب کلاه است که بیشتر توسط جوانان مجرد، چوپان‌ها، افراد کم درآمد و گاهی هنگام کار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کلاه از یک نمد ضخیم‌تر و پست‌تر ساخته می‌شود، معمولا رنگ آن قهوه‌ای روشن یا قهوه‌ای تیره است و علت نامگذاری آن به شب کلاه این است که چوپان‌ها با همین کلاه می‌خوابیدند و سر را روی قطعه سنگی می‌گذاشتند و کلاه حایل میان سر و سنگ بوده است.

کارگاه‌های نمد مالی از دیرباز در شهرهای شوشتر، دزفول، ایذه، شهرکرد، بروجن، نجف‌آباد و... فعال بوده‌اند. امروزه کارگاه‌های تولید کلاه نجف‌آباد و اصفهان مشهورتر، اما در عمل رو به زوال هستند. با این حال کارگاه‌های ساخت کلاه نمدی در شهر بروجن در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل اقبال دوباره مردم به این کلاه، روندی رو به رشد را طی می‌کنند.

کلاه بیسبال

کلاهی از کتان سبک با تاج گرد نرم و آفتابگیر سختی در جلو. پشت این کلاه با اندازه سر کسی که کلاه را بر سر می‌گذارد قابل تنظیم است. این کلاه نه فقط در بازی بیسبال برای جلوگیری از نور آفتاب، که در لباس راحت و روزمره امروزی نیز کاربرد زیادی دارد.

کلاه ماهیگیری

کلاه‌ ماهیگیری از کتان نرم با لبه‌های پهن پایین افتاده ساخته می‌شود که هم مردان و هم زنان به سر می‌گذارند. لبه‌های پهن این کلاه برای محافظت چشم‌ها، صورت و حتی پشت گردن از آفتاب ساخته شده‌ است. این کلاه‌ها در آغاز توسط ماهیگیران و کشاورزان ایرلندی برای محافظت از باران استفاده می‌شد، اما امروزه اغلب طبیعت‌گردان آن را سر می‌گذارند.

کلاه قایق‌سواری

تاج این کلاه حصیری بسیار کوتاه و لبه‌های آن پهن است. پیش از این توسط قایقرانان استفاده می‌شد، اما امروزه در سفرهای تابستانی و باغ‌ها نیز کاربرد دارد و با نواری به رنگ رسمی اعضای باشگاه‌ها، دانشکده‌ها یا انجمن‌ها آراسته می‌شود. در استرالیا، نیوزیلند و آفریقای جنوبی این کلاه هنوز بخشی از یونیفرم رسمی بسیاری از مدارس پسرانه است.

کلاه پوست خرس

کلاه پوست خرس، کلاهی بلند از جنس خز است که در مراسم یونیفرم نظامی استفاده می‌شود. شکل و جنس این کلاه در اصل برای محافظت صاحب آن از ضربات برنده شمشیر طراحی شده بوده، اما امروزه تنها توسط نظامیان بریتانیا استفاده می‌شود و بویژه به دلیل کاربردش توسط نگهبانان کاخ باکینگهام شناخته شده است.

کلاه شعبده

کلاه شعبده‌بازان یا تاپ هت، کلاه استوانه‌ای بلند و لبه پهنی است که از پوست نمدمالی شده سگ آبی تهیه می‌شود. این کلاه از نیمه دوم قرن هجدهم تا اواسط قرن بیستم استفاده عمومی داشت، اما اکنون تنها به خرگوشی که شعبده‌بازان از آن بیرون می‌آورند، معروف است و کاربردش به برخی اعضای انجمن‌های خاص محدود شده است.

کلاه پهن

کلاهی گرد، نرم و اغلب از پشم و نخ است که لبه سخت و کوتاهی در جلو دارد. این کلاه که زمانی کلاه پسرک روزنامه‌فروش نیز نامیده می‌شد امروزه بیشتر توسط نویسندگان و روزنامه‌نگاران استفاده می‌شود. قدمت این کلاه را تا قرن چهاردهم در شمال انگلستان تخمین می‌زنند و اغلب با مهاجران ایرلندی و انگلیسی در آمریکا پیوند خورده است. در قرن نوزدهم بویژه کارگران انگلیسی و ایرلندی این کلاه را سر می‌گذاشتند، اما از نیمه دوم قرن بیستم به این سو، چهره بسیاری از روشنفکران و هنرمندان نیز با این کلاه همراه شد.

کلاه شرلوک هولمز

کلاه گرم و پشمی که از فاستونی محکم ساخته می‌شود، جلو و عقب آن لبه دارد و در کناره‌هایش روگوشی‌هایی هست که می‌توان بالای سر آنها را به هم گره زد. این کلاه مناسب شکار در آب و هوای بارانی اسکاتلند ساخته شده و به دلیل پیوندی که با نام شرلوک هولمز دارد کلاهی برای کارآگاهان نیز پنداشته می‌شود.

کلاه مخروطی شرقی

کلاه‌های پهن مخروطی شکلی که از جنس حصیر ساخته شده‌ اغلب در شرق و جنوب شرقی آسیا و مشخصا در چین، اندونزی، ژاپن، کره، فیلیپین و ویتنام به کار می‌رود.

این کلاه با یک نوار پارچه‌ای که از زیر چانه می‌گذرد روی سر نگاه داشته می‌شود و فاصله‌اش از روی سر با نواری ازجنس مشابه حفظ می‌شود. این کلاه فرد را مقابل آفتاب و باران محافظت می‌کند.

گات

گات، کلاه سنتی مردان کره‌ای است و برای ایرانیان به واسطه سریال‌های کره‌ای پخش شده از تلویزیون آشناست. این کلاه از موی اسب ساخته می‌شود که چارچوبی از نی بامبو به آن شکل می‌دهد و رنگ سیاه آن تا حدی شفاف است. شکل گات استوانه‌ای بلند است که لبه پهنی دورتادور آن را گرفته است.

غُتره

غتره، پوششی سه قسمتی است که مردان عرب به سر می‌گذارند و از یک عرق‌چین در وسط سر، روسری سفید یا راه‌داری که دور صورت آویزان می‌شود و نوار سیاهی که بالای سر و دور این روسری می‌پیچد تشکیل شده است. مدل، رنگ‌ها و انواع غتره‌ها می‌تواند نشانگر قبیله و قومیت فردی که آن را بر سر دارد، باشد.

قراقلی

کلاهی استوانه‌ای است که از پشم نوعی گوسفند به نام قراقل ساخته می‌شود و در آسیای مرکزی کاربرد دارد. برخی رهبران شوروی سابق مثل برژنف علاقه خاصی به استفاده از این کلاه داشتند. اینکلاه بر سر محمد‌علی جناح نیز دیده می‌شد و امروزه نیز حامد کرزای اغلب همین کلاه را بر سر دارد.

کلاه فرانسوی

کلاه کپی که در ایران اغلب به عنوان کلاه فرانسوی شناخته می‌شود شکل استوانه‌ای کوتاه دارد که تاج آن گرد و تخت است و لبه‌ای در جلو دارد. این کلاه را پلیس و نظامیان فرانسوی بر سر می‌گذارند که از سال 1830 در این کشور به کار رفته و برای هر رده و درجه‌ای نوعی از آن استفاده می‌شود.

این کلاه غیر از فرانسه میان برخی نیروهای بلژیک، یونان، نروژ، اسپانیا، سوئد، هند، ایرلند شمالی و سوئیس نیز کاربرد دارد.

کلاه یهودی

کیپا یا کلاه یهودی، کلاهی بود به رنگ سفید یا زرد که یهودیان در دوران کهن در اروپا می‌پوشیدند.

اوایل پوشیدن آن اختیاری بود، اما بعد از سال ۱۲۱۵ مردان بالغ یهودی مجبور بودند خارج از محله‌های یهودی‌نشین برای شناخته شدن، این کلاه را بپوشند. بعید نیست ریشه این کلاه هم مثل کلاه فریژی که یهودیان بابلی ایران باید می‌پوشیدند از ایران باشد.

طبق قوانین یهودی، یهودیانی که عمل به احتیاط می‌کنند باید همیشه موهایشان را بپوشانند. این کلاه همیشه در دستنوشته‌های یهودیان می‌آمد و یهودیان آلمان بعدها آن را در مهرهایشان و نشان رسته‌های نظامیشان استفاده می‌کردند که نشان می‌دهد اقلا ابتدا این کلاه بخشی از لباس یهودیان بوده‌ است.

در متون یهودیان آمده که مرد سرناپوشیده نباید تورات را بلند بخواند یا به چیز مقدسی فکر کند یا چهار ذراع راه برود و وارد شدن مرد سرناپوشیده به کنیسه نیز جایز نیست.

طربوش

طربوش یا آن‌گونه که درترکیه می‌گویند، فز، کلاه نمدی سرخ رنگ به شکل استوانه‌ای کوتاه است که اغلب آویز ریش ریشی به بالای آن متصل است و یادآور حاکمیت عثمانی است.

طربوش در مصر که مردم این کشور پیش از انقلاب مصر به وسیله آن شناخته می‌شدند سال‌ها بود فقط بر سر دانشجویان الازهر و قاریان قرآن کریم دیده می‌شد، اما امروزه دوباره جای خود را بر سر مردم مصر پیدا کرده است.

طربوش نماد تاریخی و فرهنگی عصر پاشاها و افندی‌ها در مصر قبل از انقلاب ژوییه 1952 به عنوان نشان مردانگی و وجاهت استفاده می‌شد، اما پس از مدت‌ها استفاده نشدن عملا به منبع درآمد خوبی برای آتلیه‌های عکاسی تبدیل شد و عکاسخانه‌های مصر با ارائه طربوش، مردم و گردشگران را تشویق می‌کردند با آن عکس یادگاری بگیرند. از وقتی به سر گذاشتن طربوش از حالت یک رسم قدیمی از میان رفت صنعت طربوش‌سازی نیز از رونق افتاد، اما با این حال می‌توان در شهرک الحسین، گنجینه‌ای از این کلاه معروف مصری را پیدا کرد. در حال حاضر خیلی از دختران و پسران مصری در مراسم عروسی و جمع‌های خصوصی طربوش به سر می‌گذارند. طربوش اوایل قرن 19 میلادی به‌وسیله محمدعلی پاشا، موسس مصر تازه وارد این کشور شد. در زمان عباس اول نیز این کلاه پوشش رسمی دربار شد. محمد‌الطربوش 150 سال قبل شرکت طربوش دوزی را به راه انداخت.

پاناما

کلاهی حصیری است که در اکوادور ساخته شده است، اما چون از کانال پاناما برای فروش و صادر شدن به بقیه دنیا می‌رفت به این نام شناخته شده است. کلاه پاناما معمولا با لباس‌های تابستانی پوشیده می‌شود.