وقتی نقش بیش از حد باورپذیر می‌شود

پس از صحبت‌های این بازیگر همایون ارشادی بازیگر نقش سرهنگ هم سر درد دلش باز شد و گفت: ‌اتفاقا به من هم می‌گویند این قدر ثریا را اذیت نکن. با او مهربان باش.

اینها را که شنیدم یاد گفته‌های حسن میرباقری، بازیگر نقش پسر مالک اشتر افتادم. چند ماه پیش او خاطره‌ای تعریف می‌کرد که روی دیگر سکه ارتباط مخاطبان با بازیگران بود. میرباقری می‌گفت:‌ چند ماه پیش همزمان با پخش سریال مختارنامه به یکی از شهرستان‌ها رفته بودم. شبکه استانی آن شهرستان من را به برنامه‌ای زنده دعوت کرد و من در آن درباره ویژگی‌های نقش صحبت کردم. وقتی از سازمان صدا و سیما بیرون آمدم دیدم پیرمردی خودش را به آنجا رسانده است. پیرمرد آمده بود که من را در آغوش بگیرد. انگار که من نسبتی با آن شخصیت دارم یا این‌که خودش هستم. پیرمرد از شدت خوشحالی اشک شوق می‌ریخت! (نقل به مضمون)

مردمانی که با دیدن بازیگر نقش آقای رضا نزول‌خور خشمگین می‌شوند و پیرمردی که با دیدن بازیگر نقش پسر مالک اشتر اشک شوق می‌ریزد یک ویژگی مشترک دارند. هر دویشان آنچنان نقش را باور کرده‌اند و آنچنان در دنیای سریال فرو رفته‌اند که نمی‌توانند بین نقش و بازیگرش فاصله بگذارند. بازیگر هر چقدر که توضیح بدهد من فقط نقش بازی کرده‌ام، فایده‌ای ندارد. جادوی سینما و تصویر کار خودش را کرده است.

در این وضعیت بازیگر نمی‌داند که باید خوشحال بشود یا ناراحت. از یک طرف بازیگر با مخاطبی مواجه است که با نقش کاملا ارتباط برقرار کرده است. از طرف دیگر این مساله ممکن است منجر به دلخوری یا ناراحتی یک بازیگر شود. بازیگر دوست دارد در کوچه و خیابان زندگی شخصی‌اش را داشته باشد؛ اما به مردمی برمی‌خورد که او را بر اساس آنچه بازی کرده‌ است، قضاوت می‌کنند. احتمالا همین شیوه مواجهه است که بازیگران را تشویق می‌کند بیشتر در نقش آدم‌های خوب و مهربان و مثبت ظاهر شوند. این طور است که بازار نقش‌های منفی سرد می‌شود و از آن طرف می‌بینیم خیلی‌ها برای ارائه یک نقش مثبت صف می‌بندند.

هر چقدر سواد بصری و رسانه‌ای مخاطبان تلویزیون یا سینما بالاتر برود حاشیه امن بازیگران بیشتر می‌شود. مخاطبی که قواعد بازیگری را می‌شناسد، می‌داند که بازیگر یک شخصیت نمایشی دارد و یک شخصیت واقعی و این دو را نباید با هم اشتباه گرفت.

‌ احسان رحیم‌زاده / گروه رادیو و تلویزیون