شهری با یکصد اثرثبت شده

شما از هر مسیری که وارد عجب‌شیر شوید زیبا و دلرباست. همچنین آنها که از تبریز، فاصله 95 کیلومتری را تا این شهر می‌آیند، یا آن که از مراغه و بناب وارد شهر زیبای عجب‌شیر می‌شوند، باید بدانند در هر کدام از این راه‌ها جاذبه‌ها و دیدنی‌های زیاد و زیبایی وجود دارد که بهره بردن از هر کدام منوط به داشتن فرصت کافی است.

وقتی در یک صبح زیبای یکی از همین روزهای گرم تابستان، وارد شهر عجب‌شیر شوید مردمانی را خواهید دید که بدون آن که همدیگر را بشناسند به هم سلام می‌دهند، سلامی از سر صفا و دوستی؛ تازه اینجاست که بخشی از ارزش‌های خوب مردمان شهر نسبتا سردسیر را خواهیم شناخت.

جالب آن که بیشتر آثار تاریخی و مکان‌های توریستی در روستاهای مجاور‌که البته فاصله زیادی هم با شهر ندارند، قرار گرفته است. با این وجود مهم‌ترین اثر دیدنی و زیبای شهر، مسجد جامع آن است. ساخت این مکان مقدس و باشکوه که به مسجد شیرلو نیز شهره است به دوران صفویان باز می‌گردد؛ اما کتیبه‌های موجود در مسجد روایتگر بنای این عبادتگاه یا بازسازی آن در دوره قاجار است. هر بازدیدکننده‌ای در بدو ورود محو تماشای سقف چوبی آن می‌شود؛ انگار یک قطار چوب در سقف آن رژه می‌روند! چوب‌هایی که سالیان درازی است مقاوم و استوار از گذرگاه تاریخ جان به در برده‌اند. دیوارهای شبستان آن نیز با آجرهای مقاوم بنا شده است. ستون‌های چوبی که دارای سرستون‌های مقرنس و قطاربندی شده‌اند از دیگر ویژگی‌های آن به شمار می‌آیند، جالب این که سقف چوبی این بنا منقش است.

اگر شما تنها از یک اثر دیگر در این شهر دیدن کنید و گشتی در بازار بزنید، آن‌گاه می‌توانید با فراغ‌بال راهی مکان‌های جذاب و دیدنی اطراف شهر شوید، این اثر که در فاصله محله‌های قدیمی حمام کوچه و سعیدآباد واقع شده است حمامی است 200 ساله، که به آن حمام «نوبهار» می‌گویند. در ساخت این اثر از مصالحی همچون سنگ‌‌های مالون، ماکادام رودخانه‌ای، آهک، خاک، کاه و گل استفاده شده است. چنان که اهالی می‌گویند مالک این حمام فردی به نام «سام‌السلطنه» بوده است. ولی جالب آن که این حمام در روزگاران پیشین تنها برای استحمام نبوده است بلکه این مکان طی سال‌ها رسم‌هایی همچون حنابندان، عروسی و قمه‌زنی در روزهای عاشورا را شاهد بوده است.

اما برای دیدن یک اثر بسیار جذاب آن هم در دامن طبیعت، تنها باید 8 کیلومتر از شهر عجب‌شیر فاصله گرفت! زیاد که نیست! درست در محل روستای جوان قلعه یا همان «گون کلله» کتیبه‌ای وجود دارد که قدمت آن به حدود 700 تا 800 سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. چون این کتیبه خط میخی به عصر اوارتویی باز می‌گردد به همین دلیل به آن کتیبه اورارتویی می‌گویند. کتیبه مذکور در سینه‌کش کوه و روی یک صخره کاملا طبیعی حجاری شده است؛ با دیدن این اثر، حیرت از هنر و زیبا دوستی نیاکانمان، ذهن و وجود را فرا می‌گیرد. رودخانه پرآب قالاچایی و نیز باغ‌های سرسبز، همگی بهانه‌های مناسب و کافی برای رفتن به این مکان هستند.

در یکی از مسیرهای حرکت، از فلکه ساعت عجب‌شیر به سمت خارج شهر، پس از قطع کردن راه‌آهن، باغ‌های سرسبز و پرمحصول پدیدار می‌شوند که کار و تلاش زنان و مردان در آنها، انرژی و هیجانی دوچندان در هر مسافر برای یک گپ دوستانه ایجاد می‌کند. پیرمردی در یکی از این باغ‌ها، با لهجه زیبای ترکی از دو بنای موجود در آن که از جنس خشت و گل است برایمان می‌گوید: به این دو بنا «بوش» گفته می‌شود؛ به معنی کبوتر. در گذشته‌ها کبوترهای زیادی در این محل زندگی می‌کردند و این بناها جایگاه ویژه آنها بوده است، تصورش را بکنید که در شهر، کبوترها برای خود ساختمانی باشکوه داشته‌اند! مرتفع‌تر از خانه‌های مردم.

پس از بوش، پادگان مشهور عجب‌شیر قرار گرفته است. در این روز جمعه، بسیاری از خانواده‌ها برای دیدار با فرزندان خود به پادگان آمده‌اند.

شهرستان عجب‌شیر هم ساحل دارد و هم بندر، دریاچه ارومیه که این روزها چندان حال خوشی هم ندارد تنها 8 کیلومتر از شهر فاصله دارد؛ البته دو بندر تاریخی دانالی و رحمانلی، مکان‌های خوبی برای سیاحت گردشگران هستند. تا چند سال پیش دریاچه ارومیه دارای 102 جزیره بزرگ و کوچک بود، حالا با وجود پس رفتن آب و خشکسالی، نمی‌دانیم چند جزیره از آنها باقی مانده است، اما از این تعداد 4 جزیره بسیار بزرگ به اسامی «قویون داغی»، «ائشّک»، «اسپیر» و «آرزو»، به عجب‌شیر اختصاص دارد. رفتن به ساحل، تنها گردش و تفریح نیست، بلکه درمان نیز هست، یک درمان طبیعی با آب‌های شفابخش. کلی خواص درمانی در آب و لجن این دریا وجود دارد. دلیل آن هم وجود املاح مفید و بسیار غنی است که برای برخی از بیماری‌های پوستی و ناراحتی‌های روماتیسمی و مفصلی مفید است. این هم یکی از مزایای سفری خوب است.

اما از دیگر جاذبه‌های عجب‌شیر می‌توان به داش قالا (قلعه ضحاک)، واقع در حد فاصل روستاهای ینگجه و باراز که در آن ظروف سفالی مربوط به سده‌های 11 و 12 میلادی کشف شده است؛ تپه باستانی «کول تپه» که تاریخ آن به دوره‌های قبل از هخامنشی باز می‌گردد؛ گورستان تاریخی «روستای شیراز» و «امامزاده سید ابوالقاسم» در فاصله 2 کیلومتری شمال شهرستان عجب‌شیر هم اشاره کرد. عجب‌شیر بیش از 100 اثر تاریخی ثبت شده دارد؛ این را که گفتیم، اما چرا این منطقه با داشتن چنین آثار تاریخی و تفرجگاه‌های طبیعی چندان که باید شایسته و بایسته معرفی نمی‌شود، هنوز نمی‌دانیم؟

سامان عابری