چالش جدید نرخ بیکاری با اعلام آمار جدید

این در حالی است که دکتر احمدی‌نژاد، 26 بهمن سال گذشته در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با یک حساب سرانگشتی نرخ بیکاری را 10 درصد محاسبه کرده بود. رئیس‌جمهور در این مصاحبه گفت: در حال حاضر تعداد بیکاران کشور بالغ بر 2 میلیون و 400 هزار نفر است. بر این اساس با احتساب آخرین اعلام مرکز آمار ایران در تابستان سال 89 درخصوص جمعیت فعال کشور که این جمعیت را 24 میلیون و 400 هزار نفر برآورد کرده است، نرخ جدید بیکاری حدود 10 درصد خواهد بود.

یکی دو روز بعد وزیر کار و امور اجتماعی نرخ بیکاری اعلام شده از سوی رئیس‌جمهور را تایید کرد، در حالی که مرکز آمار ایران به عنوان نهاد رسمی اعلام نرخ بیکاری،‌ در آن مقطع اعلام نظر نکرد تا این‌که دیروز نتیجه بررسی‌های خود را رسما در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد. عادل آذر در حضور نمایندگان گفت: نرخ بیکاری با روش مرکز آمار ایران یعنی اظهارنظر فرد که خطا هم در آن وجود دارد، نزولی است به‌طوری که در بهار سال 89 حدود 2 درصد کاهش نرخ بیکاری داشتیم؛ حدود یک میلیون و 700 هزار نفر ورودی به بازار کار داشته‌ایم که باید بررسی شود با این ورودی به بازار کار، چگونه نرخ بیکاری در کشور کاهش یافته است.

به گزارش فارس، عادل آذر در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: اعلام نرخ بیکاری در کشور بر مبنای نمونه‌گیری از خانوارهای کشور است، نه بنگاه‌ها و افراد؛ مرکز آمار ایران با ارائه پرسشنامه‌ای از افراد از آنها تقاضا می‌کند که به 40 سوال در این پرسشنامه پاسخ دهند و اظهار کنند که آیا شاغلند یا بیکار.

وی ادامه داد: سازمان بین‌المللی کار در نشست قبل از سال 90 خود در نیویورک که 130 کشور جهان در آن حضور داشته و پروتکلی را امضا کردند، اعلام کرد که فرد شاغل و دارای کار به کسی گفته می‌شود که یک ساعت کار مفید در قبال دستمزد رایج آن کشور داشته باشد و استفاده از این روش در کشور ما هیچ ربطی به دولت‌های نهم و دهم ندارد و باید بدانید این روش و فرمول در سال 81 و 82 مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و در سال‌ 83 نیز اجرایی شده است.

رئیس مرکز آمار ایران با ذکر این نکته که بنده خودم از منتقدین نرخ بیکاری بودم، گفت: بنده ابتدای سال 89 به مرکز آمار ایران رفتم و اولین کاری که در این مرکز انجام دادم، این بود که اعلام نرخ بیکاری در کشور بر مبنای یک ساعت کار کنار گذاشته شد و درخصوص این امر بر مبنای سال 82 یعنی در نظر گرفتن 2 روز کاری در هفته بود که عمل شد.

عادل آذر همچنین گفت:‌ ما در حال حاضر در کشور افرادی داریم که در قبال یک میلیون تومان درآمد، یک ساعت کار می‌کنند و با این آمار ما باید خودمان را با نرخ‌های بین‌المللی مقایسه کنیم.

دولت اعلام کرده است برای امسال 5‌/‌2 میلیون شغل ایجاد خواهد کرد. چنانچه این وعده به تحقق بپیوندد، نرخ بیکاری باید (‌با احتساب آمار 5‌/‌2 میلیون بیکاری که در کشور داریم) به صفر درصد برسد که البته این هدف از چند منظر قابل تحقق نیست. نخست آن‌که نرخ بیکاری صفر درصدی هیچ‌گاه در عالم واقع اتفاق نمی‌افتد چراکه همیشه در بازار کار کسانی هستند که تازه وارد شده و در پی یافتن شغلی مناسب هستند. همچنین برخی شاغلان به دلایل مختلف اعم از عدم رضایت شغلی، کار فعلی خود را رها نموده و تا زمانی که شغل جدیدی پیدا کنند،‌ جزو بیکاران محاسبه خواهند شد. در عین حال همیشه در اقتصاد، شرکت‌هایی در حال ورشکستگی و اخراج نیروی کار خود هستند و این آمار اجازه صفر شدن نرخ بیکاری را نخواهد داد.

البته دولت نیز هرگز ادعا نکرده است که نرخ بیکاری را به صفر می‌رساند. محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس‌جمهور پیش از این نرخ بیکاری را در پایان سال 90 حدود 4 تا 5 درصد پیش‌بینی کرده بود.

با این حال نه تنها ایجاد 5‌/‌2 میلیون شغل در سال جاری به طور جدی محل انتقاد و سوال بسیاری از کارشناسان قرار دارد، بلکه بسیاری از نمایندگان مجلس و صاحبنظران اقتصادی، ایجاد 6‌/‌1 میلیون شغل مورد ادعای دولت در سال 89 را بسیار دور از واقعیت عنوان می‌کنند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در همین باره با بیان این‌که رابطه معکوسی میان نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری وجود دارد، گفت: در برنامه سوم یعنی از سال 1379 تا سال 1383 نرخ رشد 36/6 درصد بود که بر اساس آن 558 هزار و 600 نفر سالانه شاغل شدند، در برنامه چهارم یعنی از سال 84 تا سال 86 که 3 سال بود، نرخ رشد 63/6 درصد بود که براساس آن، سالانه به طور متوسط 764 هزار و 633 نفر شاغل شدند، دولت، نرخ رشد سال 89 را نداده و صندوق بین‌المللی پول نرخ رشد سال 89 را یک درصد پیش‌بینی کرده است؛ در‌حالی‌که نرخ رشد سال 88 حدود 07/0 درصد پیش‌بینی شده بود.

نماینده مردم تهران این سوال را مطرح کرد که چرا دولت به دستگاه‌های تهیه‌کننده آمار فشار می‌آورد که آمار را اعلام نکنند و ادامه داد: ‌نماگرهای اقتصادی قبل از دولت دهم با یک فصل تاخیر ارائه می‌شد ولی هم‌اکنون این ارقام حدود 2 سال است که ارائه نمی‌شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان این‌که علائمی داریم که نشان‌دهنده وضع کشور است، اظهار کرد: افزایش چک‌های برگشتی یکی از عواملی است که نشان می‌دهد رونق اقتصادی در کشور کاهش داشته است، همچنین امروز شاهدیم که بنگاه‌ها قدرت ندارند وام‌های خود را تسویه کنند.

توکلی افزود: از میزان رجوع جوانان بیکار و شاغلان بیکار شده به نمایندگان مجلس معلوم است وضع در حال بهتر شدن نیست، بر این اساس بهتر است تسلیم واقعیات شویم چراکه این مساله به نفع مردم است.