خودروهای الکتریکی هم آلودگی ایجاد می‌کنند

 از طرفی پیش‌بینی می‌شود همین استانداردهای صنفی سفت و سخت مربوط به متوسط مصرف سوخت مقرون به صرفه(CAFE)، از رقم قابل توجهی تقریبا معادل یک میلیارد تن انتشار دی‌اکسیدکربن در طول عمر خودروها جلوگیری به عمل آورد.

جالب اینجاست همان زمانی که یک نهاد پیشنهاد و لزوم اقدام در خصوص کمک به انتشارات پایین‌تر را مطرح می‌کند، آمار و ارقام گویای اتخاذ تصمیماتی مبنی بر این واقعیت است که تا سال 2016 قرار است با ارائه مشوق‌هایی برای خودروسازان زمینه تولید ابتدا 200 هزار دستگاه خودروی دوگانه سوز الکتریکی و تمام الکتریکی تنها در آمریکا فراهم شود. اما خود موضوع نیاز به خودروهای هیبرید و بویژه برق سوز به عنوان گزینه نجات از سوخت‌های فسیلی و رعایت مسائل زیست محیطی از یک‌سو و لزوم اتخاذ رویکردهایی برای فرار از هزینه‌های بالای مصرف انرژی در آینده و ارائه سواری‌های ارزان‌قیمت به نوبه خود پرسشی اساسی را مطرح می‌کند؛ آیا داشتن رقم بزرگی خودروی برق‌سوز روی جاده واقعا انتشارات خودرویی را کمتر خواهد ساخت؟ این در حالی است که عمده انرژی برق تولیدی محصول نیروگاه‌هایی است که زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت می‌سوزانند!

این پرسش چالش برانگیزی است که منشأ آن به چند سال قبل و زمانی برمی‌گردد که گزارشات دو گروه زیست محیطی از این واقعیت حکایت داشت که رویکرد و تغییر نگرش به سمت وسایل نقلیه دوگانه‌سوز برقی عملا سبب صدور انتشارات بیشتر می‌شود؛ چون که تأسیسات زیرساختی مربوط مستلزم سوزاندن زغال‌سنگ بیشتر برای حفظ و تأمین تقاضای بازار است. به عنوان مثال، گزارش منتشر شده جدیدی در نیوزیلند در زمینه راهنمایی و بازاریابی خرید خودرو نشان می‌دهد ماشین اسپرت شرکت تسلا الکتریک در مقایسه با یک ماشین اسپرت گازسوز همتراز از آلایندگی غیرمستقیم بیشتری برخوردار است. مسأله آلایندگی غیرمستقیم ابتدا از سوی کارشناسان خودروهای الکتریکی در همایش انرژی ام.آی.تی در اوایل فروردین امسال مطرح شد. جایی که کارشناسان شرکتی فعال در زمینه ساخت و توسعه ایستگاه‌های سوختگیری مربوط به شارژ برق خودروهای الکتریکی بیان داشتند مشکل خودروهای الکتریکی در بطن اهداف ساخت این خودروهاست. آنها سعی دارند مسأله انتشارات کربنی را حل کنند؛ اما اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم باید پذیرفت هزینه کمتر تغذیه و شارژ مجدد این خودروها در مقایسه با هزینه بنزین خودروهای فعلی از اقبال عمومی بیشتری برخوردار است تا این‌که بخواهیم در مجموع تنها پای تصویر بزرگی از انتشارات خالص و چشم‌انداز زمین آلوده را پیش بکشیم. این موضوع تأمل برانگیز و توجه به ابعاد آشکار و پنهان آن در حالی است که در ضمن نباید از دغدغه و کانون توجه مهم خودروسازان که همان غلبه بر چالش‌های فنی ذاتی در فرآیند ساخت این قبیل خودروهاست غافل ماند.

کارشناسان انرژی و خودروهای الکتریکی معتقدند خودروسازان فعال در زمینه تولید خودروهای الکتریکی تا اینجای کار تنها مطرح کننده انواع و اقسام خودروی برق سوز هستند، اما آنها در خصوص این که شما از کجا و به چه نحوی باید انرژی الکتریسیته خود را دریافت کنید، تصمیمی ندارند و این موضوع مهمی است که انتظار می‌رود خودروسازان درباره آن چشم‌اندازی را مطرح کنند.

در حال حاضر برای اکثریت عمده کشورهای پیشرفته، نه خودروهای الکتریکی و نه خودروهای بنزین سوز همتراز از جهت پاک بودن، مزیت قابل اطمینان و محکمی ندارند. وجود مشکل ذاتی تولید خودروهای الکتریکی از جمله وابستگی به منابع برق و وجود موانع ساختاری بر سر راه تولید و کاربرد فراگیرشان باعث می‌شود این توازن احتمالا تا آینده نزدیک تغییر نکند. در این میان گرچه خودروهای الکتریکی در مقایسه با خودروهای با موتور درون‌سوز و بر حسب معیار مدیریت آلایندگی چند مزیت برجسته را عرضه می‌کنند، اما مزیت واقعی خودروهای برقی به آینده و زمانی که انرژی برق بیشتری از منابع پاک تر تولید می‌شود متکی است. حال برای مناطقی که درصد بالایی از تولید انرژی محصول منابع پاک خواهد بود، آینده از قبل برای ساکنان آن مهیاست.

از طرفی چون در چنین مناطقی شمار زیادی از بازرگانان در جبهه ضدیت با آلودگی جهانی قرار دارند، این که با قطعیت بگوییم خودروهای الکتریکی بهترین راه حل کوتاه مدت برای مسأله آلایندگی بخش حمل و نقل را فراهم می‌کنند، تقریبا ناممکن است. در این میان، مثال اکسیدهای گوگردی نمونه بارزی درباره خودروهای برقی است که خسارت بیشتری را برای محیط زیست در مقایسه با خودروهای همتراز درون سوز به اثبات رسانده‌اند.

تحقیقات جدید در زمینه برآورد اثر زیست‌محیطی خودروهای الکتریکی با دو مخلوط انرژی مجزا صورت گرفته که یکی شامل تنها49 درصد برق با منشأ زغال سنگ و دیگری به تنهایی شامل برق حاصل از سوخت زغال‌سنگ است. با فرض این که 49 درصد از شارژ انرژی خودروی الکتریکی از منشأ زغال سنگ باشد، برآوردها نشان می‌دهد خودروی الکتریکی عامل ایجاد سطوح قابل مقایسه‌ای از اکسیدهای ازت و دی‌اکسیدکربن برای انتشار بوده و انتشارات اکسید گوگرد با ضریب10 افزایش خواهد یافت. در مقابل زمانی که خودروی الکتریکی با 100‌درصد برق حاصل از سوختن زغال سنگ شارژ می‌شود، نتایج برآوردها حاکی از انتشار 150‌درصد دی‌اکسیدکربن بیشتر، 250درصد اکسیدهای ازته بیشتر و 2400درصد اکسیدهای گوگردی بیشتر در مقایسه با یک خودروی دارای موتور درون سوز است.

در حالی که خودروهای الکتریکی با منشأ برق زغال سنگی صادر کننده بخش بیشتری از آلاینده‌ها محسوب می‌شوند، اما هنوز هم منوکسیدکربن و هیدروکربن‌های کمتری را نسبت به موتورهای درون سوز منتشر خواهند کرد. گزارش سازمان‌های زیست محیطی یادآور می‌شوند کنترل‌های اجباری آلایندگی در نیروگاه‌های برق تضمین می‌کند صرف‌نظر از منبع برق، خودروهای الکتریکی همواره منوکسیدکربن و هیدروکربن‌های کمتری را نسبت به خودروهای با موتور درون سوز تولید خواهند کرد. البته کارشناسان آگاهی و التزام برای کار بیشتر در خصوص کاهش انتشارات در سطح کارخانجات از طرق مختلف را نیازی اساسی می‌دانند؛ توانبخشی نیروگاه‌های خودکار با انرژی‌های تجدید شونده یا ساخت قطعات ماشین‌ها از موادی که منشأ نفتی یا پشم‌شیشه‌ای ندارند رویکردهای جدید در این مورد به شمار می‌روند.

مهریار میرنیا

منابع: Treehugger / Greenenergy