تزریق 700 میلیون دلار برای کنترل قیمت بازار ارز

با این که قیمت دلار امریکا در هفته های اخیر در بازار افزایش قابل توجهی داشته ، اما ظاهرا بانک مرکزی بر این عقیده است که منشا این افزایش ، تقاضا بوده و با تمهیداتی قیمت ها در حال کاهش است.

کد خبر: ۱۵۵۴۰۶

به گزارش خبرنگار ما، قیمت دلار امریکا دست کم از 3 هفته پیش بتدریج رو به افزایش گذاشته است ، به طوری که یک حباب قیمتی برای آن ایجاد شده است. در این زمینه آستانه قیمتی هر دلار امریکا از 910 تومان به 965 تا 970 تومان در اوج رشد قیمت ها در اواسط هفته گذشته رسید. تحولات رشد ارزش دلار در برابر ریال از حدود 2 هفته پیش محسوس شد؛ چرا که دلار به حدود 930 تومان رسیده بود و کم کم به 945، 955، 960 و در نهایت 970 تومان رسید.
هم اکنون این رشد قیمت ها تا حدی کنترل شده است ؛ به طوری که قیمت رسمی فروش دلار از سوی بانک مرکزی درصدر قیمت های مجاز 933.8 تومان و در بازار آزاد حدود 945 تومان بود. اما باید اذعان کرد هنوز رشد قیمت دلار کاملا کنترل نشده و حباب قیمتی آن کاملا از بین نرفته است.
ایجاد چنین حباب قیمتی ، شایعات زیادی را در فضای اقتصادی و سیاسی کشور ایجاد کرد و شاید همزمانی اعلام رقم کسر بودجه 30 تریلیون ریالی امسال توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی به این شایعات بیشتر دامن زد.
این شایعات حول این محور بود که دولت و بانک مرکزی برای جبران کسر بودجه و سایر هزینه های پایان سال دولت با کاهش عرضه دلار به بازار، قیمت آن را بالا برده اند تا ریال بیشتری عایدشان شود. بر این اساس شایعه پردازان چنین روایت کردند که گرانفروشی دلار عمدی است و بانک مرکزی عرضه دلار به بازار داخل را کاهش داده و احتمالا دلار را در بازارهای پرفروش تر نظیر دبی می فروشد و عرضه عمده ارز در واقع بدون تزریق به بازار داخلی به سایر بازارهای خارجی سرازیر می شود. این دسته از شایعات وقتی قوت گرفت که به اجرای نرخ شناور هدایت شده استناد می شد.
در این نظام ، دولت موظف است قیمت فروش دلار در بازار را در محدوده مشخصی کنترل و مدیریت کند و خروج قیمت دلار از محدوده تصور شده طرح ، شایعه دستکاری دولت در قیمت دلار را تقویت کرد.
با وجود این ، تحلیل های کارشناسی نتایجی مغایر این شایعات را حکایت می کند. این تحلیل ها را شاید بتوان با نگاهی به وضعیت عرضه و تقاضای ارز در هفته های اخیر قابل استناد دانست.
هفته هایی که گذشت بازار ارز ایران و بویژه دلار و یورو با رشد تقاضا تحت تاثیر آغاز فصل حج تمتع و همچنین فصل مسافرت های قشر مرفه همزمان با تعطیلات پیش روی کریسمس مواجه بود.
هر چند مسافران به علت کاهش ارزش دلار در برابر یورو بیشتر ترجیح می دهند یورو بخرند تا دلار، اما این عامل می تواند در بخشی از رشد تقاضای دلار سهم داشته باشد.
در نتیجه این افزایش تقاضا، دلار امریکا در بازار با کمبود مواجه و رشد قیمت آن کلید خورده است. در همین حال تحولات دیگری نیز در سطح منطقه و جهان رخ داده است که باعث سرعت بخشیدن به رشد قیمت دلار در بازار ایران شده است. بخشی از این تحولات در رشد نسبی ارزش دلار نسبت به یورو در بازارهای جهانی خلاصه می شود. طبق اطلاعات موجود، قیمت دلار نسبت به یورو تا جمعه هفته گذشته حدود یک درصد افزایش یافته است.
در واقع قیمت دلار به یورو از 1.486 به 1.456 رسیده و روند تقویتی ارزش دلار در برابر یورو همچنان ادامه دارد. این عامل جهانی قطعا در رشد ارزش دلار در بازار ایران نیز تاثیرگذار است.
اما براساس اطلاعاتی که خبرنگار ما به دست آورده است ، بخشی از رشد تقاضا برای دلار در بازار ایران تحت تحولاتی است که از سوی بانک مرکزی امارات صورت گرفته و باعث سرازیر شدن متقاضیان دلار از دبی به ایران شده است. بر این اساس امارات ، اخیرا تصمیم گرفت ارزش درهم را در برابر دلار تقویت کند. در این جهت ارزش هر درهم از 3.67 در برابر یک دلار به 3.43 در برابر یک دلار تقویت شد که این موضوع باعث هجوم متقاضیان دلار به بازار ارز ایران شد و تقاضا را افزایش داد.
البته ظاهرا دولت امارات از این تصمیم خود برگشته است و هم اکنون هر دلار معادل 3.67 درهم عرضه می شود، اما اثرات آن در بازار ارز ایران پابرجاست.

روند معکوس بازار ارز ایران

بخشی دیگر از شایعات منتشر شده درباره نقش دولت و بانک مرکزی در رشد ارزش دلار، به روند معکوس بازار ارز ایران و جهان بازمی گردد. منتقدان می گویند چرا در حالی که ارزش دلار در دنیا در مجموع رو به کاهش است ، اما در ایران قیمت دلار رو به افزایش می گذارد؛
تحلیلگران می گویند: ریشه این ایراد را نیز باید در نرخ تورم موجود در کشور جستجو کرد؛ چراکه نرخ تورم در ایران حدود 18 درصد و در اروپا حدود 5 درصد است. روشن است وقتی که ارزش دلار یا یورو تحت تاثیر نرخ تورم صاحبان اصلی این ارزها نوسان یابد، درصد این نوسان در بازار داخلی ایران به تناسب نرخ تورم به طور تصاعدی افزایش خواهد یافت. از این رو رشد قیمت دلار در داخل کشور را می توان تابعی از درصد بالای تورم اقتصاد دانست.
در این زمینه تحلیلگران معتقدند برای حفظ ارزش پول ملی در برابر دلار باید تورم را کنترل کرد، نه این که از یک سو تصمیمات تورم زا اتخاذ کنیم و از سوی دیگر با تزریق ارز سعی کنیم بهای ارز را در کنترل خود درآوریم.
چراکه چنین روشی نه تنها به رشد ارزش پول ملی کمک نمی کند، بلکه منابع ارزی کشور را نیز هدر می دهد.

رشد نرخ دلار برای کسری بودجه؛

حال پرسش دیگری مطرح می شود و آن این است که آیا رویه های حسابداری بودجه های سنواتی به دولت ها اجازه می دهد که از محل گران فروختن دلار در بازار درآمد بیشتری کسب کنند؛ ظاهرا پاسخ منفی است ؛ چراکه مجلس به دولت اجازه می دهد مقدار مشخصی ارز را به قیمت مصوب دلار در بودجه که برای بودجه سال 86 معادل 890 تومان است ، بفروشد و بالا بود و مابه التفاوت این قیمت نه به جیب دولت بلکه به خزانه واریز می شود که برداشت از آن مستلزم اجازه مجلس است.
در واقع سقف ریالی درآمد دولت از محل فروش دلار همان رقم ذکر شده در بودجه است و لذا نمی توان دولت را از این زاویه متهم کرد که برای دسترسی به درآمد ریالی بیشتر به طور مصنوعی و با ابزار کاهش عرضه ، قیمت دلار را در بازار بالا برده است. از سوی دیگر بانک مرکزی به فروش دلار بیشتر در بازار داخل به عنوان یک سیاست انقباضی برای جمع کردن نقدینگی ریالی می نگرد و لذا صحیح به نظر نمی رسد که با بالا بردن مصنوعی نرخ دلار، خود را از اجرای کامل این سیاست محروم کند.

آخرین تحولات

خبرنگار ما کسب اطلاع کرد که بانک مرکزی در چند روز گذشته حدود 700 میلیون دلار برای تعادل در عرضه و تقاضا و کاهش قیمت ها به بازار تزریق کرده است ، طوری که بسیاری از صرافی های تهران از پنجشنبه هفته گذشته فروشنده دلار شده اند. همچنین عوامل بازار ارز می گویند بانک مرکزی در روزهای آینده عرضه دلار را در بازار افزایش خواهد داد که این مساله با توجه به ذخایر قابل توجه ارزی کشور دور از انتظار نخواهد بود.
براساس آخرین اطلاعات دیروز هر دلار امریکا در بازار آزاد تهران 945 تومان و نرخ رسمی آن در بانک مرکزی 933.8 تومان بوده است.
همچنین هر یورو دیروز در بازار تهران 1390 تومان قابل خریداری بود که این رقم نسبت به چهارشنبه هفته گذشته که قیمت 1405 تومان بود، حدود 15 تومان کاهش نشان می دهد.