چالش‌های چهارگانه

۱- تعیین تکلیف تعرفه‌ها
یکی از مسائل محوری در نظام سلامت، موضوع تعرفه‌گذاری خدمات پزشکی بوده است؛ دیدگاهی که قریب به اتفاق پزشکان و متخصصان بر آن اتفاق‌نظر و بر لزوم واقعی شدن تعرفه‌های خدمات پزشکی، تأکید دارند. کارشناسان نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از این مهم به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان نظام پزشکی یاد می‌کنند.
 دکتر احمد ولی‌پور، رئیس انجمن پزشکان عمومی کشور‌ در این‌باره به روزنامه جام‌جم می‌گوید: «هدف از واقعی شدن تعرفه‌ها، به‌هیچ‌وجه افزایش بار مالی مستقیم بر دوش بیماران نیست بلکه هنگامی که ارزش واقعی یک خدمت پزشکی به رسمیت شناخته شده و در تعرفه منعکس می‌شود، پزشکان به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات، انگیزه قوی‌تری برای ارائه خدمت به بالاترین سطح کیفیت خواهند داشت.» موضوعی که دکتر فیض ابراهیم‌نیا، عضو هیأت علمی جراحی مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی ایران هم ضمن تایید آن، به جام‌جم می‌گوید:«یکی ازپیامدهای اصلی تطابق نداشتن تعرفه‌های رسمی با ارزش واقعی خدمات، شکل‌گیری و رواج پدیده‌های نامطلوبی مانند زیرمیزی است. برای مثال، در یک عمل حساس مانند جراحی تومور مغزی در یک بیمارستان خصوصی، مجموع مبلغ دریافتی پزشک پس از کسر هزینه‌های بیمارستانی، فقط ۱۲ تا ۱۳ میلیون تومان است. رقمی که باتوجه به خطر بسیار زیاد، مسئولیت سنگین و سطح مهارت مورد نیاز، غیرمنطقی به‌شمار می‌رود و باعث می‌شود برخی پزشکان یا از همکاری با بیمه‌ها کناره‌گیری کنند یا به‌ناچار به سمت دریافت مبالغ خارج از تعرفه رسمی و کارهای غیرقانونی بروند.»
او سازمان‌های بیمه‌گر، به‌ویژه بیمه‌های پایه را از موانع اصلی واقعی شدن تعرفه‌ها می‌داند و توضیح می‌دهد که بیمه‌ها با پایین نگه داشتن تعرفه‌ها تلاش می‌کنند حق بیمه پرداختی به بیماران بیشتر نشود اما این رویکرد باعث فشار مالی بر پزشکان و درنهایت عدم شفافیت مالی در نظام درمان می‌شود. به نظر دکتر ابراهیم‌نیا، اصلاح ساختار تعرفه‌گذاری باید به‌گونه‌ای انجام شود که تعرفه‌ها براساس ارزش واقعی و کیفیت خدمات تعیین گردند. در چنین شرایطی که پزشک حق خود را به صورت رسمی و قانونی دریافت می‌کند، بیمار از پرداخت‌های غیرقانونی مانند زیرمیزی رها می‌شود و بیمه‌های تکمیلی موظف می‌شوند در پرداخت هزینه‌های درمان سهم بیشتری برعهده گیرند و درنهایت، بار مالی درمان از جیب مردم به منابع بیمه‌ای منتقل می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه می‌دهد: «انتظار می‌رود دکتر رئیس‌زاده در این زمینه نقش کلیدی ایفا کند. در صورت تحقق این تحول، شاهد یکی از بزرگ‌ترین اصلاحات ساختاری در نظام سلامت کشور خواهیم بود که می‌تواند رضایت عمومی، شفافیت مالی و کیفیت درمان را به‌طور همزمان ارتقا دهد.» 
دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصصان داخلی ایران هم متناسب‌سازی تعرفه پزشکان را یکی از اولویت‌های ضروری سازمان نظام پزشکی می‌داند و بر این باور است که مسأله‌ تعرفه در جامعه پزشکی، مستقیما بر انگیزه‌های شغلی نسل‌های آینده و همچنین بار مالی بیماران اثرگذار است. او به جام‌جم می‌گوید: «تعرفه‌های فعلی به قدری پایین است که عملا جذابیت ورود به حرفه پزشکی را در میان نسل جدید کاهش داده است. این امر سلامت بلندمدت نیروی انسانی حوزه درمان را تهدید می‌کند.» 
 
۲- ساماندهی نیروی انسانی
 یکی دیگر از مسائلی که به نظر ‌رئیس انجمن پزشکان عمومی باید مورد توجه و رسیدگی رئیس سازمان نظام پزشکی قرار بگیرد، ضرورت تغییر تمرکز از افزایش ظرفیت آموزشی به سمت ساماندهی و توزیع متناسب نیروهای انسانی تربیت‌شده در نظام سلامت است. او ادامه می‌دهد:«‌به جای افزایش مداوم ظرفیت پذیرش دررشته‌های علوم پزشکی، تمرکز باید بر ساماندهی و مدیریت نیروهای انسانی فعلی باشد. در حال حاضر که تعداد فارغ‌التحصیلان اصلا عدد کمی نیست، با مشکل در توزیع و اشتغال آنها مواجه هستیم. بهتر است یک نیازسنجی دقیق در سطح کشور انجام گیرد تا مشخص شود هر منطقه، از پایتخت گرفته تا دورافتاده‌ترین روستاها، به چه تخصص و چه تعداد‌ نیرو نیاز دارد تا خدمات سلامت در سراسر کشور، به طور متناسب در دسترس همه مردم باشد.» 
رئیس انجمن پزشکان عمومی کشور بر این باور است که هزینه‌های سنگینی بدون هدف مؤثر، صرف آموزش نیروهایی می‌شود که بعدا فرصت شغلی پیدا نمی‌کنند. در حالی که می‌شود این منابع صرف نیازهای ضروری‌تر شوند: «باید در نظر داشته باشیم که ایجاد تعداد زیادی فارغ‌التحصیل بیکار، یکی از عوامل مهم افزایش مهاجرت پزشکان و کادر درمان از کشور است.» به گفته دکتر ولی‌پور ‌یکی از دلایل اصلی مهاجرت پزشکان جوان، نبود موقعیت‌های شغلی مناسب و عدم وجود امید و انگیزه برای اشتغال در داخل کشور است.
 
۳- تامین تجهیزات مورد نیاز
 دکترفیض ابراهیم‌نیا، عضوهیأت علمی جراحی مغزواعصاب دانشگاه علوم پزشکی ایران‌ می‌گوید:«کمبودشدید و دسترسی دشوار به تجهیزات حیاتی و اورژانسی مورد استفاده درجراحی‌هاودرمان‌های مغزواعصاب، به‌ویژه برای سکته‌های مغزی، وجود دارد؛ مشکلی که تا حد زیادی ناشی از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و مشکلات در فرآیندهای واردات است.» 
او‌ با اشاره به این‌که بسیاری از موارد اورژانسی به دلیل نبود تجهیزات انجام نمی‌شود، ادامه می‌دهد: «رفع این معضل نیاز به همکاری مستقیم و مؤثر بین سازمان نظام پزشکی، سازمان غذا و دارو و معاونت درمان وزارت بهداشت دارد. ضمن این‌که تخصیص ارز لازم برای واردات این اقلام ضروری و تسهیل و تسریع فرآیندهای اداری و هماهنگی با شرکت‌های تأمین‌کننده خارجی، از دیگر مسائلی است که باید به آن رسیدگی شود.» 
 
۴- جایگاه اجتماعی پزشکان
دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران عنوان می‌کند: «‌لازم است دکتر رئیس‌زاده که نشان داده مدیری مردمی، فعال و سازگار با پزشکان است، در دوره جدید و در میان همه مسائل و اولویت‌ها، به وضعیت اجتماعی پزشکان، ورودی جدی و اصلاحگر داشته باشد.» آن طور که او توضیح می‌دهد،‌ حدود ۲۰۰ هزار نفر در جامعه پزشکی فعال هستند اما برخی با وجود داشتن مدرک، به دلایل مختلف پروانه کار درمانی نگرفته و فعالیت درمانی ندارند. او ادامه می‌دهد: «برآورد ما این است که ۲۵ تا ۳۰ درصد پزشکان عمومی و حتی متخصصان، از کارهای درمانی اصلی و درمان بیماران، فاصله گرفته و به سمت خدمات زیبایی مانند تزریق و بوتاکس روی آورده‌اند. این در حالی است که کشور به‌شدت به پزشکان در حوزه درمان اصلی، به‌خصوص در نقاط دوردست و محروم، نیازمند است.» بدیهی است که تمرکز نخبگان پزشکی بر یک حوزه پردرآمد اما غیرضروری برای سلامت عمومی، دسترسی مردم به مراقبت‌های درمانی ضروری در مناطق محروم را کاهش می‌دهد.

دکترابراهیم‌نیا:تامین تجهیزات باید.دراولویت قرارگیردچون بسیاری ازبیماران اورژانسی،به‌دلیل‌نبودتجهیزات‌آسیب می‌بینند 

دکتر ولی‌پور:واقعی شدن تعرفه‌هاباید در اولویت باشد.هدف ازاین رویکرد ‌افزایش پرداختی ‌بیماران نیست بلکه رفع مسائلی مانند زیرمیزی است

دکتر خسرونیا: جایگاه اجتماعی پزشکان ‌باید در اولویت باشد، زیرا بی‌توجهی به این مسأله سبب شده حدود ۳۰ درصد پزشکان، از بخش درمان ‌فاصله بگیرند