بازی آمریکا با کارت تکفیری‌ها

روبیودرجلسه‌ای درسنای آمریکاگفت:«ارزیابی مااین است که‌نهادرهبری انتقالی،باتوجه به چالش‌هایی که باآن روبه‌روست، شاید تنها چندهفته ونه چند ماه، تا فروپاشی و آغاز یک جنگ داخلی بزرگ وتجزیه کشور فاصله داشته باشد.»
از سوی دیگر باقیمانده گروه تروریستی داعش و متحدان قدیمی تحریرالشام که پس از روی کار آمدن جولانی در سوریه توانسته‌اند در مناطقی از این کشور قدرت را در دست بگیرند به مرور زمان دچار اختلافات گسترده‌ای با هسته مرکزی حاکم بر دمشق شده‌اند. به شکلی که داعش تروریست‌های خارجی را به شورش علیه رژیم جدید سوریه به ریاست ابومحمد الجولانی، رئیس رژیم موقت سوریه و سرکرده شبه‌نظامیان تحریرالشام تحریک می‌کند. این در حالی است که سران غربی به دمشق هشدار می‌دهند که از پناه دادن به تروریست‌های خارجی خودداری کند. این وضعیت، پرونده تروریست‌های خارجی در سوریه را به یکی از دشوارترین مسائل پیش‌روی دولت انتقالی تبدیل کرده است. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط فوق در روزها و هفته‌های آینده باید شاهد درگیری‌های شدیدی در سوریه باشیم. درگیری‌هایی که می‌تواند این کشور را تا آستانه تجزیه و فروپاشی کامل پیش ببرد. 
   
داعش و خائن خواندن جولانی
دولت خودخوانده ابومحمد الجولانی، سرکرده تحریرالشام، پس از سرنگونی بشار اسد با استفاده از نیروهای خارجی و حمایت‌های پنهان برخی قدرت‌های منطقه‌ای و غربی، اکنون در باتلاقی از تناقضات گرفتار شده است. جولانی که زمانی خود را به‌عنوان یک جنگجوی جهادی معرفی می‌کرد، با چرخشی فرصت‌طلبانه به سمت غرب‌گرایی، سعی در جلب رضایت قدرت‌های غربی دارد. این تغییر رویکرد که شامل تحمل زنان بدون حجاب، اجازه فروش مشروبات الکلی و حتی مذاکره با دونالد ترامپ است، نه‌تنها به‌عنوان خیانت به آرمان‌های اولیه تحریرالشام از سوی جنگجویان افراطی تلقی شده، بلکه در میان مردم سوریه نیز به بی‌اعتمادی گسترده منجر شده است. انتصاب جنگجویان خارجی، مانند اویغورها و چچنی‌ها به مناصب کلیدی در ارتش دولت انتقالی، به‌ویژه پس از شورش‌های ۲۰۲۴، خشم بسیاری از سوری‌ها را برانگیخته و نشان‌دهنده وابستگی جولانی به نیروهای غیربومی برای حفظ قدرت است.این سیاست‌های جولانی نه‌تنها به انسجام داخلی دولت انتقالی آسیب زده، بلکه با تحریک گروه‌های افراطی مانند داعش، زمینه‌ساز تشدید درگیری‌ها شده است. جولانی با حفظ جنگجویان خارجی در ساختار امنیتی خود، به‌ویژه اویغورها که به‌عنوان گارد شخصی او عمل می‌کنند، عملا به بی‌ثباتی دامن زده و نشان داده که قادر به مدیریت چالش‌های داخلی بدون تکیه بر نیروهای خارجی نیست. این وابستگی، همراه با چرخش به سمت غرب، دولت جولانی را به یک رژیم ضعیف و بی‌ریشه تبدیل کرده که فاقد مشروعیت مردمی و پایگاه اجتماعی پایدار است. 
   
نقش مخرب داعش در تشدید درگیری‌های داخلی
داعش، به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین بازیگران در صحنه سوریه، نقشی کلیدی در دامن زدن به درگیری‌های داخلی ایفا می‌کند. این گروه، که پس از جدایی تحریرالشام در  نشریه خود، جولانی را به خیانت و همسویی با غرب متهم کرده و او را «کافر» و «بنده‌ ترامپ» خوانده است. این تبلیغات، همراه با فراخوان داعش به جنگجویان خارجی برای پیوستن به این گروه، نشان‌دهنده استراتژی خطرناک داعش برای بازسازی قدرت خود در سوریه است.داعش با تحریک جنگجویان خارجی، به‌ویژه اویغورها و افراد از آسیای مرکزی و بالکان، که تعداد آنها بین ۱۵۰۰ تا ۶۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود، به‌دنبال ایجادهرج‌ومرج وتضعیف دولت جولانی است.این گروه ازخشم جنگجویان خارجی نسبت به سیاست‌های غربگرایانه جولانی بهره‌برداری کرده و آنها را به شورش علیه رژیم جولانی در دمشق تشویق می‌کند. درگیری‌های اخیر در شرق سوریه، جایی که داعش هنوز پایگاه‌هایی دارد، نشان‌دهنده توانایی این گروه در سازماندهی حملات محدود اما مخرب است. علاوه‌بر این، داعش متهم به دست داشتن در کشتارهای فرقه‌ای علیه اقلیت‌های علوی و دروزی است که به بی‌ثباتی بیشتر در مناطق حساس سوریه منجر شده است. این اقدامات نه‌تنها دولت جولانی را تضعیف کرده بلکه خطر تجزیه کشور را به‌شدت افزایش داده است. 
   
آیا آمریکا از داعش و نیروهای خارجی به‌عنوان اهرم فشار استفاده می‌کند؟
باتوجه به شواهد، به نظر می‌رسد آمریکا به‌طور مستقیم از داعش حمایت نمی‌کند؛ زیرا این گروه همچنان به‌عنوان یک تهدید برای منافع آمریکا در منطقه شناخته می‌شود. با این حال، آمریکا به‌طور غیرمستقیم از تهدید داعش و حضور جنگجویان خارجی به‌عنوان ابزاری برای فشار بر جولانی استفاده می‌کند. این استراتژی شامل موارد زیر است: 
ایجاد وابستگی جولانی به غرب: با مشروط کردن لغو تحریم‌ها و حمایت دیپلماتیک به اخراج جنگجویان خارجی، آمریکا جولانی را در موقعیتی قرار می‌دهد که برای حفظ قدرت خود به همکاری با غرب وابسته باشد. 
حفظ بی‌ثباتی کنترل‌شده: با برجسته کردن خطر داعش و همزمان عدم فشار قاطع برای نابودی کامل آن، آمریکا می‌تواند از بی‌ثباتی در سوریه به‌عنوان اهرمی برای کنترل جولانی و جلوگیری از ظهور یک دولت قوی و مستقل استفاده کند. تضعیف محور مقاومت: برخی تحلیل‌ها بیان می‌کند که هدف نهایی آمریکا، تضعیف نیروهای مقاومت در منطقه و تقویت نفوذ اسرائیل است. این هدف می‌تواند با استفاده از جولانی به‌عنوان یک بازیگر موقت و تحت فشار محقق شود. با این‌حال، باید توجه داشت که این استراتژی با خطراتی همراه است. تقویت غیرمستقیم داعش یا عدم کنترل جنگجویان خارجی، می‌تواند به هرج‌ومرج بیشتر در سوریه منجر شود  که ممکن است برخلاف منافع بلندمدت آمریکا باشد. 
   
آینده چه خواهد شد؟
داعش، با سوءاستفاده از ضعف‌های دولت جولانی و نارضایتی جنگجویان خارجی، در حال تبدیل شدن به تهدید اصلی برای ثبات سوریه است. این گروه با تحریک شکاف‌های فرقه‌ای و سیاسی، به‌ویژه در مناطق شرقی و شمالی سوریه، می‌تواند یک جنگ داخلی تمام‌عیار را در سوریه فعال کند. جولانی، که به دلیل وابستگی به نیروهای خارجی و چرخش به سمت‌غرب مشروعیت خود را ازدست داده،توانایی لازم برای مهاراین تهدید راندارد.درعین حال، سیاست‌های مداخله‌جویانه غرب که به‌جای کمک به بازسازی سوریه، بر فشارهای سیاسی و نظامی متمرکز است، وضعیت را وخیم‌تر کرده است.در هفته‌های آینده، احتمال درگیری‌های شدید بین نیروهای جولانی و داعش، به‌ویژه در مناطقی مانند ادلب و شرق سوریه، بسیار بالا خواهد بود. داعش با جذب جنگجویان ناراضی و سازماندهی حملات هدفمند، می‌تواند دولت انتقالی را به سمت فروپاشی سوق دهد. از سوی دیگر، ناتوانی جولانی در پاسخگویی به خواسته‌های غرب بدون تضعیف پایه‌های قدرت خود، خطر تجزیه کشور را افزایش می‌دهد.