سالی که رکوردها شکسته شد

با توجه به این‌که به انتهای سال نزدیک شدیم و دیگر فیلمی به جدول فروش فیلم‌ها اضافه نمی‌شود و از طرفی هم فیلم‌های نوروز۱۴۰۳ ازهمین حالا تعیین تکلیف شده‌اند؛ بد نیست نگاهی به فیلم‌هایی که تا این لحظه در سینما اکران شدند و همچنین آمار فروش، مخاطبان و تنوع ژانری این آثار داشته باشیم.تعداد آثاری که امسال به صورت عمومی اکران شدند، حدود ۵۵ فیلم بوده است. از میان این ۵۵ فیلم ۱۲ فیلم طنز و کمدی اجتماعی، شش فیلم با حال‌وهوای دفاع‌مقدس و روایت گروهک‌های منافقان و ۳۰ فیلم نیز حال‌وهوای اجتماعی دارند. علاوه بر این، تا به این لحظه هفت فیلم کودک نیز اکران شده‌اند. حدود هفت فیلم نیز برای نوروزانتخاب شده‌اند واکران خودرااز۲۳ اسفند۱۴۰۲شروع می‌کنند که شامل«تمساح خونی»،«بی‌بدن»،«آسمان غرب»، «پرویزخان»، «آپاراتچی»، «نوروز» و «ایلیا در جست‌وجوی قهرمان» می‌شوند.فروش کل این ۵۵ فیلم براساس آمار سمفا، ۸۵۴/۳۴۱/۶۴۰/۱۲۸/۱    تومان (بیش از هزار و۱۰۰میلیارد تومان) بوده که این آمار فروش نسبت به سال گذشته که بیش از ۴۵۰ میلیارد بوده و همچنین سال‌های پیشین خود نوعی رکورد محسوب می‌شود. کل مخاطبانی که تا هشتم اسفند۱۴۰۲ به سینما آمده‌اند نیز بیش از ۲۶ میلیون و ۲۹۰ هزار نفر بوده‌اند و این آمار نیز نشان می‌دهد تعداد مخاطبان نسبت به سال گذشته که بیش از ۱۴میلیون نفر بوده، افزایش چشمگیر و تقریبا دوبرابری داشته است.
   
نیمی از فروش کل سینما در قبضه کمدی‌ها
با وجود این‌که امسال تعداد فیلم‌های اجتماعی اکران شده بیشتر از فیلم‌های کمدی بوده، اقبال مخاطب نسبت به فیلم‌های کمدی بیشتر از فیلم‌های اجتماعی بوده است. به عبارتی، امسال ۳۰ فیلم اجتماعی و ۱۲فیلم کمدی و طنز اکران شده که با وجود نسبت بیش از دوبرابری تعداد فیلم‌های اجتماعی، فاصله میزان فروش فیلم‌های اجتماعی و کمدی بسیار زیاد است. درسال ۱۴۰۲ ژانر مورد علاقه مخاطب با فاصله نسبت به دیگر ژانرها کمدی بوده است؛ به گونه‌ای که در میان شش فیلم پرفروش سال گذشته تنها یک فیلم آن هم انیمیشن سینمایی «بچه زرنگ» در ژانر کمدی نبوده است. ازسهم ۱۱۰۰میلیارد تومانی سینمای ایران در سال ۱۴۰۲، فقط بیش از ۳۲۲ میلیارد تومان آن سهم فیلم «فسیل» به کارگردانی کریم امینی بوده است و پس از آن نیز فیلم «هتل» به کارگردانی مسعود اطیابی با میزان فروش بیش از ۲۶۷ میلیارد تومان رتبه دوم را به خود اختصاص داده و فیلم «شهر هرت» به کارگردانی کریم امینی نیز با فروش حدود ۷۷ میلیارد و ۵۴۲ میلیون تومان در رتبه سوم جای دارد. به عبارت دیگر، مجموع فروش این سه فیلم حدود ۶۷۰ میلیارد تومان بوده که تقریبا نیمی از فروش کل سینما را به خود اختصاص داده است.
   
اجتماعی‌های مهجور کم‌فروش
به نظر می‌رسد فیلم‌های اجتماعی در سال گذشته با اقبال زیادی رو‌به‌رو نشدند و دو فیلم پرفروش این ژانر «سه کام حبس» به کارگردانی سامان سالور بافروش حدود ۱۹میلیارد و۶۸۰ میلیون تومان و«کت چرمی» به کارگردانی حسین میرزامحمدی با فروش حدود ۱۴ میلیارد و ۴۶۴ میلیون تومان در رتبه‌های بعدی قرار دارد؛ بنابراین، لزوم توجه بیشتر به بحث فیلمنامه و پرداخت درست داستانی در این ژانر احساس می‌شود.در ژانر فیلم‌های دفاع‌مقدس «فیلم غریب»به کارگردانی محمدحسین لطیفی بابیش از ۱۰میلیارد تومان، «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی با بیش از چهار میلیارد و «سرهنگ ثریا» به کارگردانی لیلی عاج با فروش بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومانی در رتبه‌های بعدی فروش قرار گرفتند.رتبه‌بندی فیلم‌های اکران‌شده سال۱۴۰۲ براساس فروش، به‌خوبی اختلاف فروش میان فیلم‌های کمدی، اجتماعی و کودک و نوجوان را نشان می‌دهد که در جدول زیر۱۰فیلم پرفروش آورده شده است.
   
فروش اندک فیلم‌های هنر و تجربه 
تعداد فیلم‌های اکران‌شده در گروه هنر و تجربه تا هشتم اسفند،۳۳ فیلم است. البته تعداد فیلم‌ها با احتساب باکس فیلم‌های کوتاه، انیمیشن و مستند از این میزان بیشتر است و به بیش از۶۵ فیلم می‌رسد. به عنوان مثال، گروه هنر و تجربه امسال ۲۳ فیلم بلند سینمایی، ۱۲ مستند،۱۰فیلم کوتاه داستانی و۲۰انیمیشن کوتاه را اکران کرده است. ازمیان برگزیدگان جشنواره فیلم حقیقت نیز ۱۶ فیلم در ۱۰استان در۱۶۰سئانس نمایش داده شده که شش عنوان آن مستند پرتره خارجی بوده است.میزان فروش کل فیلم‌های هنروتجربه تا این لحظه نیز بیش ازیک میلیارد و۸۸۷ میلیون و ۵۲۵ هزار تومان بوده که احتمال داده می‌شود این آمار تا پایان سال به حدود دو میلیارد تومان برسد. پرفروش‌ترین فیلم گروه هنروتجربه، مستند سینمایی «کاپیتان من» به کارگردانی سیاوش صفاریان‌پور با فروش حدود ۳۴۵ میلیون تومان بوده است. پس از این فیلم نیز فیلم‌های «پسر انسان» به کارگردانی سپیده میرحسینی با ۲۵۸ میلیون تومان و «مقیمان ناکجا» به کارگردانی شهاب حسینی با۲۴۷میلیون تومان فروش، در رتبه‌های بعد فروش گروه هنروتجربه تا به این لحظه قرار گرفته‌اند. همچنین ۴۸ هزار و ۵۹۵ نفر تا به حال فیلم‌های گروه هنروتجربه را دیده‌اند که میانگین مخاطبان هر فیلم در این گروه سینمایی ۱۲۱۵ نفر بوده است. با نگاهی با جدول فروش گروه هنر و تجربه نیز می‌توانیم متوجه میزان فروش پنج فیلم در این گروه سینمایی شویم.

ظرفیت فروش سینمای کودک
درژانر سینمای کودک، فیلم انیمیشن«بچه‌زرنگ»با فروش ۶۱ میلیاردو۵۹۵ میلیون تومانی به پرفروش‌ترین فیلم سینمای کودک در تاریخ سینمای ایران تبدیل شد و در جایگاه پنجم جدول فروش کل قرار گرفته است. پس از این فیلم، «نارگیل ۲» به کارگردانی سید داوود اطیابی با فروش ۲۷ میلیارد و۳۶۳ میلیون تومان به دومین فیلم پرفروش این ژانر و هفتمین فیلم پرفروش سال تبدیل شد. همچنین فیلم «مسافری از گانورا» بافروش۱۲میلیارد و۲۴۱میلیون درجایگاه سوم فیلم پرفروش کودک و نوجوان قرار گرفته است. با توجه به سبدی که در اکران نوروز برای مخاطبان چیده شده، به نظر می‌رسد سعی شده تا همه نوع سلیقه‌ دربر گرفته شود. «نوروز» و «ایلیا در جست‌و‌جوی قهرمان» جزو فیلم‌هایی است که برای کودکان و نوجوانان درنظر گرفته شده است. هردوی این فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر چهل و دوم اکران و با اقبال خوب مخاطبان کودک ونوجوان رو‌به‌رو شد.درسال‌های اخیر تولید انیمیشن و بازار بین‌المللی آن، مورد توجه قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که برای اولین بار جشنواره فیلم فجر بخشی جداگانه را برای این‌گونه سینمایی تعریف کرد و از این جهت آینده خوبی را می‌توان برای سینمای کودک در سال آینده متصور شد.