گزارشی از عملکرد رادیو و تلویزیون در ویژه برنامه‌های یلدا

شب پرمخاطب رسانه‌ملی

یلدا برای بسیاری از ما، یادآور دورهمی‌ها و خاطراتی است که دور کرسی و با گپ و گفت با خانواده رقم می‌زدیم تا همگی به استقبال زمستان برویم. برای بسیاری از ما، این خاطره‌سازی با حضور تلویزیون همراه بوده که بسیاری از برنامه‌های خاطره‌ساز را برای‌مان خلق می‌کند.
کد خبر: ۱۴۳۷۱۴۰
نویسنده سپیده اشرفی و زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه
 
چند سالی است که تلویزیون تلاش می‌کند این همراهی را با ویژه‌برنامه‌های یلدایی خود و میزبانی از هنرمندان و چهره‌ها، گسترده‌تر کند. امسال هم محک خوبی برای رسانه‌ملی بود تا نشان دهد برخلاف آنچه یک جریان خاص تلاش می‌کرد نشان دهد، چهره‌ها هنوز هم خانه اصلی خودراتلویزیون می‌دانند. برنامه‌های شب یلدا به‌خوبی نشان داد چطور رسانه‌ملی توانسته امتداد رسانه‌ای مسائل مهم جامعه باشد. هرچند آنهایی که با شادی و انسجام و هم‌صدایی جامعه مشکل دارند، ایرادهای بی‌مبنا به برنامه‌های این‌چنینی می‌گیرند اما کارنامه رسانه‌ملی دراین‌روزها چیزدیگری است. برنامه‌های رادیووتلویزیون درشب‌یلدا پرشور و پرمخاطب بود. این برنامه‌های ویژه راازچند منظر می‌توان مورد ارزیابی قرار داد که درگزارش پیش‌رو بیشتر از آن گفته‌ایم.

به گزارش جام‌جم، یکی از مهم‌ترین محورهایی که در این حوزه باید به آن اشاره کرد، صحبت از ترندها و بحث روز است که حالا جای خود را در میان صحبت‌های تلویزیون باز کرده‌است. چه آن زمانی که پسری که با گفتن جملات همیشگی «واگعیه یا کیکه؟» به‌عنوان مهمان و با لباس سنتی آذری مقابل دوربین قرار گرفت و چه زمانی که همه مهمانان شبکه سه با هم بخشی از موسیقی صادق‌بوقی معروف را بازخوانی کردند. مخاطب در هر زمانی نیاز دارد کلام و تحولات روزمره را از رسانه خود بشنود؛ چیزی که در برنامه شب یلدا به‌وضوح دیده می‌شد. این را باید از مخاطب‌شناسی و موقعیت‌سنجی رسانه‌ملی دانست که توانسته با کلام مخاطب با او صحبت کند.
   
مهمانی بزرگ چهره‌ها 
محور دیگری که می‌توان عملکرد رسانه‌ملی در شب یلدا را ارزیابی کرد، مسأله حضور متنوع چهره‌هایی است که مردم با آنها خاطره دارند. از بازیگران معروف که چند سالی روی آنتن نبودند تا ورزشکارانی که لحظات به‌یادماندنی برای مردم ایران خلق کرده‌اند. برخی از این چهره‌ها، بازیگران خاطره‌ساز بودند که مخاطب با آنها لحظات شادی را در خاطر دارد. نکته مهم حضور بازیگرانی بود که پیش از این برخی گمانه‌زنی‌ها درباره قهر آنها و اختلاف با تلویزیون مطرح شده بود. بااین‌حال، حضور آنها همه این گمانه‌ها را کنار زد و نشان داد که طبق صحبت مدیران رسانه‌ملی،آغوش تلویزیون‌همیشه برای ورودچهره‌ها باز است. 
   
تنوعی به رنگ یلدا 
اما اتفاق دیگری که درویژه‌برنامه یلدا شاهد بودیم، تنوع برنامه‌ها بود. به‌طوری‌که مخاطبان از هر سلیقه و ایده‌ای که بودند، امکان تماشای برنامه موردنظر خود را داشتند. هم برنامه گفت‌وگومحور بود وهم مثل برخی ویژه‌برنامه‌ها، امکان حضور کمدین و پخش آیتم‌های متنوع فراهم شده بود. برای آنهایی که دل در گروی ادبیات دارند، شبکه چهار فرصت خوبی بود و برای آنهایی که در جمع خانواده یادی از بزرگان و خاطره‌های قدیم دارند، شبکه سه ، دو، یک و...مهمانان متنوعی داشت. شاید پیش از این شبکه سه را با عنوان شبکه جوان می‌شناختیم اما حالا بابرنامه‌های متنوع یلدا و توجه به بزرگان باحضور مهمانانی‌که سن‌وسالی از آنها گذشته بود، باید گفت با یک شبکه خانوادگی تمام‌عیار روبه‌رو هستیم که توانسته خانواده را پای برنامه‌های خود بکشاند. 
   
نمونه یک رسانه هوشمند
پوریا ملک‌آبادی، تهیه‌کننده ویژه برنامه یلدای شبکه سه که پیش از این تولید برنامه‌های مربوط به جام جهانی را در کارنامه خود دارد در خصوص جزئیات تولید سه شب برنامه زنده برای مخاطبان به جام‌جم می‌گوید: امسال در واقع اولین سالی بود که سه شب ویژه برنامه یلدا را روی آنتن داشتیم. به این مسأله فکر کرده بودیم که شاید همه، شب‌نشینی نداشته باشند اما شب‌نشینی بلند پاییز همیشه باب میل مخاطب است و تماشایش را هم دوست دارد. به همین خاطر، ما برای این سه شب طراحی‌های خاصی کردیم و برای لحظه به لحظه برنامه، فکرکرده جلو رفتیم. در واقع شب یلدا به دورهمی معروف است و همین، کار ما را سخت می‌کرد. به همین خاطر برنامه‌ریزی کردیم که صرفا یک برنامه گفت و گو محور نباشد که تنها دو نفر‌ایستاده باشند و با هم صحبت کنند. بلکه همه پلان‌ها دسته‌جمعی باشد و گاهی ۳۰ نفر به صورت همزمان روی آنتن بودند. برای دعوت از مهمان هم، به خیلی از هنرمندان و چهره‌ها پیام دادیم و خیلی‌هایشان آمدند، برخی هم نیامدند. جالب اینجاست که تلفن من بار‌ها زنگ می‌خورد و بازیگران مختلف می‌گفتند که دوست داشتند در برنامه باشند.
وی ادامه می‌دهد: نکته دیگر این بود که می‌خواستیم همه اقوام روی آنتن شبکه سه دیده شوند. مثل گروه مارگیر کردزبان و مهمانان دیگر اقوام را در برنامه داشتیم. این مهمانان، مردمی بودن برنامه را نشان می‌دادند. در کنارش، بازیگران مختلف هم روی آنتن آمدند. در این میان، چاشنی طنز برایمان اولویت داشت. نکته دیگر اینکه، باور داریم رسانه در این روز‌ها باید به فضای مجازی و اتفاقاتی که در روزمره مردم روی می‌دهد، توجه کند. ما معتقدیم که رسانه باید ریز به ریز به اتفاقات اطراف خود مسلط باشد. باید بداند چه چیزی بین مردم دست به دست می‌شود. از میان این محتوا‌ها، آن مواردی که مفید است را الگوسازی کند و سم و مخرب‌ها را کنار بگذارد. مثلا پسر نوجوانی که با خلاقیت خود معروف شده‌است و خانواده بسیار سلامت و محترمی دارد را روی آنتن نشان دادیم. این پسر جوان نخبه‌ای است که نشان دادنش می‌تواند الگو باشد. جالب این است که با وجود چیز‌هایی که درباره‌اش می‌گویند، یک ریال هم از کارش پول نمی‌گیرد. ما معتقد بودیم که باید به شکل الگو و در قالب خانواده او را نشان دهیم. مسأله صادق بوقی هم نمونه دیگری است که به بهترین شکل و کاملا هوشمندانه به آن پرداخته شد. به طور کلی، بالغ بر ۴۰ چهره تلویزیونی در سه شب ویژه برنامه شب یلدا روی آنتن برنامه ما آمدند. ملک‌آبادی در پاسخ به این پرسش که مخاطب پسند بودن برنامه و توجه به موضوعات روز، از تجربیات او می‌آید یا توجهش به فضای مجازی؟ این‌طور بیان می‌کند: من به شدت روی فضای مجازی مسلط هستم و اتفاقات آن را رصد می‌کنم. روی کار هنری و فرمی کار و مطالعه می‌کنم. البته این را از باب تعریف نمی‌گویم اما این اتفاق سه روز به لحاظ سر و شکل خیلی روی برنامه کار کردیم. در عین حال، ساعت‌ها با طراح برنامه صحبت کردیم که هم ایرانی باشد و هم برای مخاطب جذاب باشد. باکس موسیقی هم برای‌مان اهمیت داشت. ما از چند طریق به خواننده‌های مختلف دعوت نامه دادیم تا افرادی در‌ شأن رسانه را روی آنتن داشته باشیم. ۱۳نفر از خوانندگان مطرح کشور در این باکس‌ها آمدند و خواندند. دغدغه من این بود که مردم اقوام که دسترسی به خوانندگان ندارند، روی آنتن هنر آنها را بشنوند. چون هیچ پلتفرمی حالاحالا‌ها جای تلویزیون را نمی‌گیرد؛ به خصوص شبکه سه که مخاطبانش چندین برابر است. وی تأکید می‌کند: مردمی بودن برنامه برای‌مان مهم بود. می‌دانستیم که مردم گعده و دورهمی و مسأله خانواده را دوست دارند. چه چیزی  می‌تواند بهتر از این باشد که ‌بعد از ۵۰-۶۰ سال، سالگرد ازدواج یک پیرمرد و پیرزن را نشان دهیم؟  تیم ما به همه اینها دقت داشت که‌ شأن مخاطب تلویزیون در همه این بخش‌ها رعایت شود. 
این تهیه‌کننده می‌گوید: طراحی لحظه به لحظه برنامه مهم بود. مراقب بودیم که اگر آنتن تکراری می‌شود، یک کار جدید انجام دهیم. این کار ما را سخت می‌کرد. تقریبا ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر پشت صحنه همزمان کار می‌کردند. با تیم این برنامه پروژه جام‌جهانی سال قبل، ماه خدای شبکه یک و برخی برنامه‌های دیگر را داشتیم و در مجموع یک تیم حرفه‌ای پشت این کار بودند که هدف همگی‌شان، شاد کردن دل مردم بود. من این صحبت را از ته دل می‌گویم که مدیران شبکه سه به لحاظ پای کار بودن و یکدستی‌شان، نظیر ندارد. رئیس شبکه، قائم‌مقام شبکه، مدیر طرح و برنامه و دیگران، از لحظه صفر تا پایان سه شب برنامه و بعد از آن، پشت سر من روی صحنه بودند و مثل عضو تیم کمک می‌کردند. در عین حال مخاطب کاملا ملموس در این سه شب دید که سازمان از چهره‌ها استقبال می‌کند. البته آغوش هوشمندانه و روی حساب و کتاب. سازمان اجازه نمی‌دهد که مخاطب دلخور شود. به نظرم این برنامه نمونه یک رسانه هوشمند است که آغوش آن با تدبیر روی همه باز است.
   
احیای سنت‌های ایران فرهنگی در «ترنج و انار»
شبکه آی‌فیلم امسال ویژه برنامه یلدایی‌اش را به «ترنج و انار» اختصاص داد که شامل بخش‌های مختلف و جذابی بود. از آنجا که یلدا رسم و آیین مشترک فارس زبان‌های دنیا از جمله ایران و تاجیکستان است، امیر تاجیک، کارگردان برنامه در گفت‌وگو با جام‌جم گفت در این برنامه توجه خاصی به این موضوع داشته و حتی برنامه را به گونه‌ای طراحی کرده که فارسی‌زبانان سراسر جهان بیننده آن باشند. وی گفت: از ابتدا که پیشنهاد تولید این برنامه با من مطرح شد، در ذهنم سراغ کشورهایی رفتم که شب یلدا را جشن می‌گیرند که به هفت کشور رسیدم که آیین یلدا در آن کشورها برگزار می‌شود که مهم‌ترین آنها ایران، تاجیکستان و افغانستان است. لذا تصمیم گرفتم علاوه بر مجری ایرانی که در برنامه حضور داشت، از مجریان افغانستانی و تاجیکستانی هم دعوت به همکاری کنیم. برای برنامه‌ها هم حضور مهمانان و خواننده‌ها و هنرمندان هر سه کشور، مدنظرم بود.
وی می‌افزاید: تلاش کردم چهره‌هایی که به این برنامه می‌آیند وجه مشترکی داشته باشند؛ یعنی در هنر خودشان آدم قابلی باشند. فکر می‌کنم یکی از دلایلی که باعث توجه مخاطبان به این برنامه شد همین مسأله بود که انسان‌های هنرمند فارغ از این‌که چهره باشند یا نه در این برنامه حضور پیدا کردند. وی ادامه می‌دهد: آنچه  برنامه «ترنج و انار» را متمایز می‌کند، تمرکز بر ایران فرهنگی و گستره ایران فرهنگی است و شعر و ادبیات یکی از مبانی اصلی این برنامه بود. 
تاجیک درباره طراحی و صحنه آرایی برنامه هم توضیح می‌دهد: مکانی که برای این برنامه انتخاب کردیم، خانه قدیمی به نام سرای کاظمی در یکی از محله‌های قدیمی تهران بود و هدف‌مان این بود طراحی صحنه این برنامه ارتباط مستقیمی با محتوای ان که شعر و شاعری است، داشته باشد. وی درباره بازخورد مخاطبان این برنامه می‌گوید: بازخوردهایی که از مخاطبان این برنامه داشتیم، از متفاوت بودن برنامه حکایت داشت و این‌که این تفاوت مورد توجه مخاطبان قرار گرفته بود. 
   
خلاق به شیوه رادیو 
البته که نمی‌شود از رسانه‌ملی صحبت کرد و سراغی از رادیویی‌ها نگرفت. ویژه‌برنامه‌های شب یلدا برای همه آنهایی که رادیو انتخاب اول و آخرشان است یا به واسطه شغلی که دارند، آن را همدم همیشگی خود می‌دانند، متنوع و جذاب بود. شبکه‌های مختلف رادیویی ازجمله صبا، جوان، تهران، ایران، نمایش، سلامت، پیام، آوا، معارف، اقتصاد و ورزش، هرکدام به فراخور موضوعی که در فعالیت همیشگی خود دارند، ویژه‌برنامه متفاوتی را فراهم کردند تا سلیقه مخاطبان رادیو را تامین کنند. ازجمله جذابیت‌ برنامه‌های رادیو می‌توان به استفاده از هوش مصنوعی در یکی از ویژه‌برنامه‌ها اشاره کرد. ماجرا از این قرار بود که برای اولین بار هوش مصنوعی، مهمان ویژه شب یلدای رادیو معارف شده بود. 

بازگشت چهره‌ها 
بخشی از ویژه‌برنامه‌های یلدا هم حامل خبرهای تازه ونویدبخش برنامه‌های متنوع دیگر برای تلویزیون بود. درست مثل بازگشت جناب‌خان که درارتباط تلفنی با برنامه «نسیمی‌شو»به تلویزیون آمد وازبرنامه جدید خود با عنوان «جام آرزوها» خبر داد. خبری که برای بسیاری از طرفداران جناب خان جذاب و شنیدنی بود. واقعیت این است که طبق گفته رئیس رسانه‌ملی که بارها بر آن تاکید کرده بود، تلویزیون از هیچ‌کدام از برندهای خود صرف‌نظر نمی‌کند و می‌توان گفت که ویژه‌برنامه‌های تلویزیون فرصتی برای مهمانی از چهره‌هایی بود که پیش از این شایعه‌ها حاکی از قهر آنها با تلویزیون بود. یلدای امسال توانست محک خوبی برای آنهایی باشد که با تکفیر و تهدید، تلاش می‌کردند جلوی ورود چهره‌ها به تلویزیون و فعالیت آنها را به بهانه یک انقلاب پوشالی بگیرند. چیزی که فقط یک سال بعد و با کنار هم جمع شدن این چهر‌ه‌ها، به خلاف خود تبدیل شد.
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها