تاخیر پرهزینه برای خرید تضمینی

همچنین اعلام‌شده ایران از نظر گندم، خودکفا شده که این موضوع فشار ارزی را کاهش می‌دهد. با شروع سال زراعی جدید، انتظار می‌رفت قیمت گندم اعلام شود اما حدود نرخ هنوز از سوی وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ نشده است. موضوعی که در گزارش پیش رو به آن پرداخته‌ایم و دلایل آن را بررسی کرده‌ایم.
 
​​​​​​​گندم به عنوان یک کالای اساسی، بیشترین سهم را در سبد مصرف مواد غذایی ایرانیان ایفا می‌کند به همین دلیل مسئولان امر همواره توجه شایانی به خودکفایی در تولید قوت غالب مردم داشته‌اند و درسال‌هایی که این امر با کمبود مواجه می‌شود، بیشترین بودجه برای واردات آن اختصاص پیدا می‌کند تا مشکلی در تامین امنیت غذایی ایجاد نشود.امسال نیز با توجه به راهبردهای تعیین‌شده ازجمله افزایش نرخ خرید تضمینی گندم، طرح جهش تولید در دیمزارها، افزایش یارانه کود و سم و همچنین کشت قراردادی گندم، شاهد متبلور شدن آهنگ خودکفایی در کشور و افزایش دو میلیون تنی گندم بوده‌ایم.خوزستان، فارس، کرمانشاه و کردستان بیشترین سطح زیرکشت این محصول اساسی کشاورزی را به خود اختصاص داده‌اند و بیشترین خرید تضمینی نیز در این استان‌ها صورت گرفته است.در وضعیت فعلی، گندم مورد نیاز کشور در شش میلیون هکتار از اراضی کشاورزی تولید می‌شود که چهار میلیون هکتار آن اراضی آبی و دو میلیون هکتار دیگر مربوط به اراضی دیم است.

جزئیات واردات گندم در نیمه نخست سال جاری

براساس آمار گمرک در نیمه نخست سال جاری، یک میلیون و ۴۱۲هزار و ۸۶۹تن گندم به ارزش ۶۰۴ میلیون و ۵۸۳ هزار دلار یا ۱۷هزار و ۲۳۰میلیارد و ۶۲۷میلیون تومان از مبدأ کشورهای هنگ‌کنگ، هلند، انگلستان، سنگاپور، سوئیس، روسیه، قزاقستان و امارات به عنوان واسطه وارد کشورمان شده است. این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته، دو میلیون و ۷۶۵هزار و ۸۷۲تن گندم به ارزش یک میلیارد و ۱۹۰میلیون و ۷۸۸هزار دلار وارد کشور شده بود.این آمار نشان‌دهنده آن است که واردات گندم نسبت به نیمه نخست سال گذشته با کاهش حدودا ۵۰درصدی روبه‌رو بوده است، به لحاظ ارزش دلاری نیز واردات این کالای اساسی با کاهش ۵۰درصدی روبه‌رو بوده است. نرخ منطقی خرید تضمینی گندم، دلیل این کاهش بیش از یک میلیون و ۳۰۰هزار تنی این محصول در نیمه نخست سال جاری بوده است به طوری که دولت سیزدهم در سال دوم زراعی خود قیمت ۱۵ هزار تومان را برای هر کیلوگرم گندم اعلام کرد که مورد رضایت کشاورزان بود به طوری که گزارشات حاکی از تولید بیش از ۱۳میلیون تن گندم بوده است.همین امر سبب شد که شرکت بازرگانی دولتی در سال جاری بتواند ۱۰میلیون و ۳۵۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کند، این در حالی است که در سال گذشته حدود هفت میلیون و ۵۰۰هزار تن گندم خریداری شده بود؛ بنابراین رشد سه میلیون تنی را در خرید این محصول توسط دولت شاهد بوده‌ایم.

افزایش ۷ برابری بودجه گندم

دولت سیزدهم در سال ابتدایی خود حدود هفت میلیون و ۵۰۰هزار تن گندم از کشاورزان با قیمت ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان خریداری کرد که برای این امر حدود ۸۶هزار میلیارد تومان به کشاورزان پرداخت با این حال بودجه سال جاری برای این امر چیزی حدودا دو برابر سال گذشته بود و به ۱۵۵ هزار میلیارد تومان (خرید ۱۰میلیون و ۳۵۰هزار تن گندم با قیمت ۱۵هزار تومان) رسید.همچنین دولت دوازدهم در سال آخر خود با خرید چهار میلیون و ۷۰۰هزار تن گندم از کشاورزان با قیمت ۵۰۰۰ تومان، تنها حدود ۲۳ میلیارد تومان به این امر اختصاص داده بود؛ بنابراین اختلاف فعلی پرداخت مطالبات گندمکاران در سال دوم دولت سیزدهم با سال آخر دولت دوازدهم چیزی حدود ۱۳۲هزار میلیارد تومان است.قیمت خرید تضمینی دولت در دو سال اخیر نسبت به سال آخر دولت قبل، رشدی ۲۰۰ درصدی داشته و از ۵۰۰۰ تومان به ۱۵هزار تومان رسیده است، از طرف دیگر قرار است که بزودی نرخ خرید تضمینی گندم بعد از چند هفته تاخیر، توسط وزارت جهاد کشاورزی اعلام شود.در همین خصوص محمدعلی نیکبخت، وزیر جهاد کشاورزی در واکنش به عدم اعلام نرخ خرید تضمینی گندم توسط دولت گفت: نرخ این محصول حداکثر تا اوایل هفته آینده برای سال زراعی جدید اعلام می‌شود. نرخ خرید تضمینی گندم و سایر محصولات زراعی باید حداکثر تا پایان شهریور اعلام شود تا کشاورزان بتوانند برای تولید در سال جدید تصمیم بگیرند و عدم اعلام به‌موقع باعث سرگردانی آنها و حتی تاخیر در کشت و در نهایت باعث کاهش تولید می‌شود.براساس اعلام اعضای شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جدید ۱۹۵۰۰تومان اعلام شده است اما این نرخ باید توسط وزیر جهاد کشاورزی قبل از شروع سال زراعی ابلاغ می‌شد که محقق نشد.

قیمت‌گذاری توسط شورای ۶ نفره

ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تعاون گفت: شورای شش نفره تعیین قیمت گندم شامل بنیاد گندمکاران، اتحادیه تعاونی‌های روستایی، اتاق اصناف کشاورزی و سه نفر خبره به انتخاب وزیر جهاد کشاورزی هستند که سه نفر اول به نحوی به دولت و سه نفر انتخابی هم کلا به دولت وابسته هستند، بنابراین رد پایی از بخش خصوصی در این شورا دیده نمی‌شود.وی در مورد نرخ تضمینی خرید گندم که با گذشت ۱۸روز از سال زراعی جدید اعلام نشده‌است، افزود: قرار است شورای تعیین نرخ تضمینی محصولات کشاورزی تشکیل شود، ولی سازمان برنامه و بودجه که نگاه بودجه‌ای دارد، با آن مخالف است. البته وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده‌است تا  پایان هفته جاری نرخ جدید تضمینی گندم اعلام می‌شود که امیدواریم هرچه سریع‌تر اعلام شود و کشاورز تکلیف خود را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بداند.