فرصت‌طلبی جریان غربگرا

تحلیل رفتار‌های سیاسی جریان غربگرا دو گزاره تحلیلی از اقدامات آن‌ها پس از اغتشاشات به ما می‌دهد، در چشم‌انداز اول جریان غربگرا امیدوار است حاکمیت با اغتشاشات اخیر به این نتیجه رسیده‌باشد که برای جلوگیری از موارد مشابه و مدیریت مطالبات جامعه، گروه‌های واسط و میانی تقویت شود. در این فضا آن‌ها تصور می‌کنند عرصه برای حضور چهره‌های معتدل جریان‌شان فراهم و حتی یک فضای سیاسی فراخ‌تری در آینده برای‌شان به وجود می‌آید. مثلا ماجرای تحریم انتخابات ۱۴۰۰ توسط اصلاح‌طلبان که از تز سعید حجاریان برای مشارکت مشروط آغاز شد، حالا بعد از شش ماه و با بروز اغتشاشات اخیر رنگ دیگری گرفته و او ۱۷ مهرماه از ضرورت «وفادار ماندن به زمین سیاست» گفت.

در چشم انداز دوم هم جریان غربگرا به دنبال احیای پایگاه اجتماعی خود است، به طوری که ظاهرا اغتشاشات اخیر آن‌ها را به این نتیجه رسانده که می‌توانند با تکیه بر فشار اجتماعی، حاکمیت را با تهدید به تکرار این فشار، مجبور به عقب‌نشینی کنند؛ بنابراین شاید یکی از دلایلی که موجب شده بسیاری از فعالان این جریان از اعلام برائت نسبت به اغتشاشات اخیر خودداری کنند، این است که می‌خواهند این موضوع را تبدیل به یکی از مطالبات جریان غربگرا کنند. صدر تا ذیل این موضوع را در گفتگو با عباس سلیمی‌نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران بررسی کرده‌ایم:

عباس سلیمی‌نمین درباره رفتارشناسی برخی جریان‌های سیاسی رادیکال و غربگرا در جریان اغتشاشات اخیر گفت: فرصت‌طلبی و سهل‌طلبی دو آفتی است که جریان‌های سیاسی ما را تهدید می‌کند و نشانه بارز آن در آشوب‌های هفته‌های اخیر جلوه کرده است.

وی ادامه داد: برخی جریان‌های سیاسی به‌ویژه رادیکال‌ها و غربگرایان در حالی تلاش می‌کنند از فرصت آشوب‌ها به نفع خود استفاده کنند که در جریان اغتشاشات اخیر به هیچ‌وجه نام و نشانی از آن‌ها نه در میان اغتشاشگران و نه در میان نیرو‌های معترض یافت نمی‌شود.

این کارشناس مسائل سیاسی با بیان این‌که غربگرایان می‌خواهند از آشوب‌های اخیر به نفع خود و تقویت پایگاه اجتماعی و سیاسی خود سوءاستفاده کنند، تصریح کرد: این رفتار‌ها به هیچ وجه پسندیده نیست. چون اگر نیرو‌های سیاسی قرار باشد در چنین شرایطی برای اثبات خود تلاش کنند، منطقی‌ترین روش این است که معترضان و اغتشاشگران را به عقلانیت دعوت کنند. زیرا جامعه زمانی آرامش و امنیت خواهدیافت که عقلانیت حاکم شود و آن موقع است که جامعه مدیون آن جریانی خواهدبود که دعوت به عقلانیت می‌کند.

سلیمی نمین توضیح داد: وقتی جامعه روی آرامش به خود گرفت، آن وقت است که امکان طرح خواسته‌ها و مطالبات و حتی بیان اعتراضات فراهم می‌شود و بخش زیادی از افراد با آن همراه خواهندشد و این مطالبه تبدیل به صدایی رسا می‌شود که حتما از سوی حاکمیت هم شنیده خواهد شد.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با بیان این‌که در آشوب‌های اخیر ما با خواسته‌هایی مواجه شدیم که بسیار کم‌مایه بود، خاطرنشان کرد: بسیاری از اغتشاشگران موضوعات را مطرح می‌کردند که بهره‌ای از منطق نداشت و مطالبی عنوان می‌شد که از سطوح نازل فراتر نمی‌رفت و طبعا از منطقی هم برخوردار نبود. طبیعی است در چنین شرایطی، بیان این خواسته‌های سطح پایین نمی‌تواند در راس یک حرکت اجتماعی قرار گیرد و مشمول فراگیری شود و بدیهی است جامعه هم با این بحث همراه نخواهدبود. با این وصف، برخی جریان‌های رادیکال و غربگرا برای این‌که خود را همسو با اغتشاشگران نشان دهند، تلاش کردند در بیانیه‌های خود با آن‌ها پیوند برقرار کنند.

وی با اشاره به محتوای برخی بیانیه‌های غربگرایان، تصریح کرد: دقت در محتوای این بیانیه‌ها نشان می‌دهد آقایان حتی حاضر شدند خودزنی کنند تا مقبولیتی در کف خیابان به دست بیاورند. به همین دلیل مواضعی اتخاذ کردند که گویی همه عملکرد خودشان را زیر سؤال بردند تا بگویند جمهوری اسلامی هیچ دستاوردی نداشته است! این در حالی است که حتی در دوره مدیریت برخی جریان‌های رادیکال در کشور در مقاطع مختلف ما دستاورد‌های مثبتی هم در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی داشتیم، اما وقتی به بیانیه‌های آن‌ها توجه می‌کنیم، انگار در طول دهه‌های گذشته هیچ نقطه مثبتی وجود ندارد.

سلیمی نمین همچنین تصریح کرد: این سیاه‌نمایی برای فرصت‌طلبی در جهت پیوند خوردن با کسانی که در کف خیابان شعار‌های ساختارشکنانه می‌دهند، هیچ آورده‌ای برای غربگرایان ندارد.

به گفته وی، نه اغتشاشگران در داخل و خارج از کشور در رفتار آشوبگرانه خود موضعی اتخاذ کردند که شاهدی برای تمایل آن‌ها به ارتباط و تعامل با جریان‌های رادیکال و غربگرای داخل کشور باشد و نه حاکمیت به‌واسطه آشوب‌های اخیر، میدان را برای نقش‌آفرینی آن‌ها فراهم می‌کند.

روزنامه جام جم