گفتگو با محمدتقی مختار ملکی ، گوینده و مجری رادیو و تلویزیون : شبی که صدای زنگ نیامد

محمدتقی مختارملکی از گویندگان و مجریان نسبتا قدیمی و آشنایی است که کارش را از رادیو ارتش جمهوری اسلامی آغاز کرد وی که هم اکنون بازنشسته نیروی هوایی ارتش است همزمان با فعالیت در رادیو ارتش برای گویندگی خبر در آزمون شبکه دوم سیما پذیرفته و مشغول به کار شد

کد خبر: ۱۲۹۳۵

گویندگی و اجرای مراسم سان و رژه ارتش در مناسبت های ویژه ، اجرای برنامه های ورزشی شبکه 3 ، گویندگی خبر در شبکه خبر سیما و نیز اجرای برنامه های مختلف در اغلب شبکه های رادیویی چون شبکه سراسری ، شبکه پیام ، جوان ، فرهنگ از دیگر فعالیت های مختارملکی در این عرصه است.مختارملکی در ارزشیابی هنری که اخیرا توسط وزارت ارشاد اسلامی و وزارت علوم و فناوری از هنرمندان صورت گرفت ، موفق به اخذ درجه دوم هنری معادل کارشناسی ارشد شده است آنچه در پی می آید، گفتگوی کوتاهی است با وی پیرامون ویژگی های کار رادیویی ، خصوصیات یک گوینده ، تفاوت کار رادیویی با تلویزیونی بخوانیم: آقای ملکی ، نظرتان را درباره مقوله گویندگی بگویید: گویندگی نه یک شغل ، نه یک منبع درآمد ونه تجارت ، بلکه یک هنر و عشق است به نظر من کسی که دوست دارد وارد این حرفه شود ، اگر نگاهش بجز این باشد، حتی اگر صدای خوبی هم داشته باشد، نمی تواند یک گوینده خوب باشد.یک گوینده خوب در وهله نخست یک انسان خوب و متواضع است که به حرفه اش عشق می ورزد ویژگی ایی که یک گوینده طراز اول باید داشته باشد، چه مواردی است؛ از جمله شرایطی که یک گوینده خوب در درجه اول باید داشته باشد اطلاعات و آگاهی است یک گوینده باید از اغلب مسائل و اخبار روز جهان و مملکت خودش اطلاع کافی داشته باشد تا بتواند از پس اجرای هر نوع برنامه با ساختارهای مختلف برآید؛ اگر گوینده ای در اجرای یک برنامه جا بزند به نظر من آن نقطه مرگ حرفه ای آن گوینده است همچنین داشتن فن بیان صحیح ، ادبیات قوی و نیز داشتن روابط عمومی خوب و وسیع از دیگر مشخصه ها و امتیازات یک گوینده خوب و طراز اول است.شما به شکل توامان فعالیت های مختلفی در اجراهای رادیویی و تلویزیونی دارید ، فرق اجرای رادیویی و اجرای تلویزیونی را در چه می بینید و خودتان بیشتر کدام رسانه را برای اجرا ترجیح می دهید؛ گویندگی در رادیو اصالت خاص خودش را دارد آن زمانی که هنوز تلویزیون به مملکت ما نیامده بود، مردم ما با رادیو مانوس بوده اند. تنها پل ارتباطی گوینده رادیو هم با شنوندگان و مخاطبانش صدای اوست ؛ از همین رو حس و حال گوینده تنها از طریق صدایشبه شنونده می رسد؛ اما تلویزیون این طور نیست ؛ در تلویزیون چهره و حرکات مجری پیداست نور، دکور، رنگ و عوامل دیگری وجود دارد که به کمک مجری می آید؛ البته از طرفی هم همین عوامل می تواند محدودکننده مجری هم باشد؛ چون گوینده باید خیلی مواظب حرکات دست و صورت و یانوع نشستن و حتی نگاه کردن باشد.برای من رادیو حکم یک دوست قدیمی را دارد و یک دوست قدیمی را هم مسلما نمی توان به راحتی از دست داد؛ چون رادیو را خاستگاه اولیه خود می دانم.یک گوینده در اجرای برنامه اش باید به چه نکاتی توجه داشته باشد؛ در وهله اول صدای یک گوینده یا جذب می کند یا دفع ، نوع به کارگیری کلمات و جملاتی که ادا می شود به همراه صدای گوینده بسیار موثر است تا حد امکان گوینده باید از به کارگیری جملات و لغات سنگین پرهیز کند؛ مثالی برایتان می زنم تا این مساله بیشتر روشن شود؛ مثلا گوینده این جمله را مابین برنامه ای ادا می کند که )شنونده عزیز، از این که وقتتان را به برنامه خودت اختصاص دادی و شنونده صحبت های ما بودی ، بسیار سپاسگزارم و امیدوارم که برنامه تا به اینجا رضایت نسبی شما را فراهم کرده باشد ( شنونده احساس می کند که این گوینده به او احترام گذاشته است و ترغیب می شود که ادامه برنامه را هم پیگیری کند؛ چون احساس می کند وقتش را با شنیدن برنامه تلف نکرده است . به هر حال ، نحوه صحیح به کارگیری و همین طور لحن آن باید طوری باشد که خدای نخواسته برخورنده و توهین آمیز نباشد این مساله تا چه حد به متنی که گوینده اجرا می کند بستگی دارد؛ مسلما بستگی زیادی دارد یک متن رادیویی یا غیررادیویی می تواند به گونه ای تنظیم شود که امکان زیادی را در برقراری بهتر ارتباط بین گوینده و مخاطب فراهم کند و از طرفی ممکن است متن رادیویی این گونه نباشد. صدای گوینده مثل لفافی است که روی محتوای متن کشیده می شود؛ همان طور که یک متن بد می تواند اجرای خوب یک گوینده را خراب کند، اجرای بد یک گوینده نیز می تواند یک متن خوب را خراب و ضایع کند.آیا در مدت کارتان مساله خاصی پیش آمده است که برایتان به شکل خاطره درآمده باشد؛ البته ، خاطره که زیاد است یادم می آید یک شب که گوینده خبر ساعت 30/10 شبکه دوم بودم ، منتظر به صدا درآمدن زنگ خبر بودم و در عین حال سرم پایین بود و داشتم خبرهایم را مرور می کردم در همان حال هم زیر لب داشتم شعری را زمزمه می کردم ؛ غافل از این که صدای زنگ خبر داخل استودیو نیامده و من متوجه شروع برنامه نشده بودم در همین هنگام مسوول دوربین آن طرف داشت علامت می داد اما من سرم پایین بود روی آنتن بودیم که ناگهان متوجه علامت مسوول دوربین شدم . بدون این که دست و پایم را گم کنم ، پوزشی خواستم و شروع به خواندن خبر کردم پس از پخش اخبار، مدیر پخش آمد و معلوم هم بود که خیلی عصبانی است ، من برایش توضیح دادم که صدای زنگ خبر داخل استودیو نیامد ایشان هم قانع شد؛ اما این مساله برایم تجربه ای شد که از چند دقیقه پیش از شروع کاملا آماده باشم.