تحقق تحول دیجیتال در بستر ۵G

بعد از اینکه در سال‌های گذشته با ورود نسل سوم و چهارم تلفن همراه در دنیا مواجه بودیم، چند سالی است که صحبت از ۵G یا همان نسل پنجم تلفن همراه مطرح می‌شود. با توجه به کارکردها و کاربردهای شبکه ۵G در ابعاد مختلف زندگی و بر اساس اعلام کارشناسان این حوزه، قرار است ۵G مشکلاتی مانند سرعت کم، تأخیر که در شبکه‌های نسل‌های قبل وجود داشت را به حداقل ممکن خود برساند و تأثیر بسزایی در رشد اقتصاد دیجیتال و اینترنت اشیا داشته باشد.

به همین منظور پیاده‌سازی اینترنت اشیا، هوشمندسازی و ارائه سرویس‌های پهن باند و به‌طورکلی بخش عمده‌ای از تحول دیجیتال بر بستر ۵G صورت می‌گیرد و همین موضوع اهمیت پرداختن به آن در ابعاد مختلف فنی، مقررات‌گذاری و تجاری را نشان می‌دهد.

پایش جنگل‌های گلستان برای جلوگیری از بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی از پروژه‌هایی است که در حوزه اینترنت اشیا انجام‌شده و پروژه‌های مختلفی نیز در حوزه هوشمندسازی، واقعیت مجازی، آموزش از راه دور و سرویس‌های دیگر در حال انجام است که نیاز به پیاده‌سازی فناوری ۵G را در کشور الزام‌آور کرده است.

بر اساس اعلام کارشناسان این حوزه، اپراتورهای مطرح و نام‌آشنای دنیا در حال طراحی و تست ۵G هستند و تا کمتر دو سال آینده به‌صورت تجاری ارائه می‌شود و به دلیل اهمیت حرکت بر لبه تکنولوژی و سرعت تحولات در این حوزه، ایران نیز باید به‌سرعت در همین مسیر حرکت کند. بر اساس مطالعات انجام‌شده، اپراتورها می‌توانند با استفاده از فناوری در صنایع، در سال ۲۰۲۶ به درآمدی در حدود ۶۱۹ میلیارد دلار برسند و در دوره زمانی ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵ سهم از کل GDP جهان حدود هفت درصد پیش‌بینی می‌شود.

محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- سال گذشته درباره اینترنت نسل پنج‌ گفته بود مقدمات پیاده‌سازی ۵G در ایران انجام شده است و از اجرایی کردن اولین نسخه ۵G و ارائه خدمات اینترنت نسل ۵ به‌عنوان یک مطالبه جدی و نیازمندی کسب‌وکارها در کشور خبر داده بود. او همچنین ۱۶ خرداد ماه سال جاری، اظهار کرد که مطابق برنامه تا شهریورماه، پنج منطقه تاریخی تهران زیر پوشش نسل پنجم تلفن همراه قرار می‌گیرد.

اپراتورها در حال آماده‌سازی برای ۵G هستند

در این راستا به نقل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نادر مکاری -استادیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تربیت مدرس- درباره فعالیت‌هایی که در حوزه ۵G در حال انجام است، گفت: در کشور اپراتورها در حال آماده‌سازی خود هستند و حرکت در ایران به‌صورت تدریجی در حال انجام است. اپراتورها می‌توانند نسخه آزمایشگاهی ۵G را انجام دهند. این کار تاکنون انجام‌نشده اما در حال بررسی سناریوهای مهاجرت و برگزاری کلاس‌های آموزشی برای کارکنان خود در این حوزه هستند.

مکاری که در این حوزه در حال تحقیق و پژوهش است، درباره اقداماتی که در دنیا در حوزه ۵G انجام‌شده، با اشاره به اینکه تمام اپراتورهای مطرح و صاحب‌نام در دنیا بسترسازی لازم را برای ۵G انجام داده‌اند، گفت: کشورهایی مانند آمریکا و حتی کشورهای همسایه نیز فرکانس‌های خود را برای ۵G مشخص کرده‌اند و در این حوزه از ایران جلوتر هستند.

فعالیت‌ها بر مبنای ۵G هنوز تجاری‌سازی نشده است

وی با بیان اینکه در کشورهای مختلف پروژه‌هایی به‌صورت پایلوت در حال انجام است، افزود: کشور چین جراحی از راه دور را تست کرده و آلمان نیز در حال تست ۵G روی خودروهای تولیدی خود است البته این برنامه‌ها هنوز تجاری‌سازی نشده است.

این استادیار دانشگاه به ویژگی‌های سرویس‌هایی که بر بستر ۵G ارائه می‌شوند اشاره کرد و گفت: سرویس‌هایی مانند واقعیت افزوده و مجازی، موبایل برودبند( باند پهن)، سرویس‌هایی که کانکشن آن‌ها بسیار بالاست و در حوزه اینترنت اشیا و هوشمندسازی به کار می‌رود و سومین دسته سرویس‌هایی هستند که به تأخیر حساسیت دارند و در آن قابلیت‌های بالایی مانند جراحی از راه دور، در بستر ۵G ارائه می‌شوند.

وی درباره سرویس‌های حساس به تأخیر به نکته‌ای اشاره کرد که در آن فناوری باعث می‌شود که تأخیر در ۵G تا یک میلی‌ثانیه کم شود.

مکاری به اقدامات موردنیاز برای توسعه ۵G در ایران اشاره کرد و گفت: در ایران رگولاتوری در حال مشخص کردن طیف ۵G است که احتمالاً ۳.۵ گیگاهرتز است و به دلیل اینکه در این تکنولوژی پهنای باند بیشتری نیاز است فرکانس‌های بالاتری نیز می‌خواهیم. مهم‌ترین گام در حوزه ۵G در کشور، مشخص شدن طیف فرکانس در این حوزه است که باید به‌سرعت انجام شود.

تأثیر تحریم‌ها بر ۵G

این استادیار دانشگاه تصریح کرد: باوجود مشکلات تحریم اپراتورها به دنبال واردکردن تجهیزات ۵G هستند و با تائید تجهیزات توسط رگولاتوری می‌توانند این تجهیزات را وارد کنند. فناوری ۵G در تمام ابعاد صنعت، حمل‌ونقل، سلامت، کشاورزی، سرگرمی و آموزش به کار می‌رود. ایجاد نیاز برای استفاده از ۵G نیز باید به‌صورت موازی با آماده‌سازی شبکه انجام شود تا زنجیره اقتصادی نیز در این حوزه شکل بگیرد.

همچنین لیلا محمدی - رئیس پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات - درباره فعالیت‌های انجام‌شده در حوزه ۵G در ایران، با بیان اینکه در ایران ورود خوبی به این موضوع شده است، گفت: کشور در مرحله ورود به مطلب و آشنایی با ۵G و تربیت نیروی انسانی و شناسایی این حوزه و کارایی آن قرار دارد و تاکنون نیز خوب پیشرفته است.

وی به عملکرد پژوهشگاه ارتباطات در موضوع ۵G پرداخت و افزود: پژوهشگاه ارتباطات سال ۹۴ به موضوع ۵G وارد شده و فروم تشکیل داده است و با بخش‌های مختلف صنعت، دانشگاه و اپراتورها نشست‌های مشترکی برای تبیین موضوع برگزار کرده است.

محمدی درباره پروژه‌هایی مطالعاتی که در این زمینه انجام‌شده نیز گفت: پژوهشگاه ارتباطات پروژه‌ای در حوزه مباحث فنی، حقوقی و اقتصادی با بررسی‌های جامعی برای رگولاتوری انجام داده و ارائه کرده است. فناوری‌ ۵G موضوعات مختلفی را در برمی‌گیرد. حوزه ۵G مباحث مربوط به طیف و مسائل حقوقی و ورود صنایع دیگر را دارد.

وی به موضوع الگوی استفاده از طیف در ۵G اشاره کرد و افزود: الگوی استفاده از طیف در این حوزه با الگوی موجود متفاوت است چراکه در ۵G هم باید قیمت پایین باشد و هم توانایی ارائه پهنای باند بالا وجود داشته باشد که با این الگوی موجود، طیف نمی‌رسد و تغییر این الگوها اهمیت بسیاری دارد. بخشی از فرکانس‌های موردنیاز در این حوزه در جای دیگری استفاده می‌شود و باید آزاد شود که این کار اقدام یک‌روزه‌ای نیست و زمان می‌برد.

کشوری به‌تنهایی امکان پیاده‌سازی ۵G ندارد

وی درباره اقدامات اپراتورها برای پیاده‌سازی ۵G افزود: اپراتورها نیز مطالعات خود را با تشکیل گروه‌هایی آغاز کردند و تست‌های خیلی محدودی نیز انجام داده‌اند ولی اینکه بگوییم ۵G پیاده‌سازی شده است، وجود ندارد اما ورود خوبی داشته‌اند.

محمدی با اشاره به ابعاد مختلف فناوری ۵G تأکید کرد: حوزه ۵G به شکلی نیست که کشوری به‌تنهایی بتواند ۵G را به‌پیش ببرد. ما هم ورود خوبی به این حوزه داشته‌ایم اما از فرصت‌ها به‌موقع استفاده نکردیم و با توجه به‌سرعت تحولات دست کشور در حوزه این فناوری خالی می‌ماند و فقط می‌توانیم از ۵G استفاده جانبی داشته باشیم.

ازنظر کارشناسان این حوزه آنچه دارای اهمیت است این است که چه ما آماده‌باشیم و چه نباشیم فناوری وارد می‌شود و تأثیرات خود را نیز به‌جای می‌گذارد. در موضوع ۵G و کاربردهای آن کشور ما ورود خوبی به این موضوع داشته است اما برای اینکه در این حوزه از کشورهای صاحب فناوری و لبه تکنولوژی عقب نمانیم باید بسترهای لازم فنی، حقوقی و مقررات‌گذاری را هر چه سریع‌تر انجام دهیم، چراکه ما باید در این فناوری که به‌عنوان یکی از بخش‌های تحول دیجیتال و اقتصاد دیجیتال در آینده مطرح‌شده سهمی مهم داشته باشیم./ایسنا