در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
این فیلمبردار پیشکسوت سینما که فیلمبرداری های فیلم های ماندگاری چون «وصل نیکان»، «مردی از جنس بلور»، «به کبودی یاس»، «شور شیرین» و «آسمان هشتم» را در کارنامه خود دارد، «توفان شن» را بخش مهمی از تاریخ انقلاب اسلامی میداند: این فیلم شکست تمام عیار ابرقدرتی به نام آمریکا را به تصویر می کشد. اوایل انقلاب در پی ناکامی دولت آمریکا در اعمال فشار سیاسی و اقتصادی برای آزادی گروگانهای آمریکایی در تهران که در ماجرای تصرف سفارت آمریکا بازداشت شده بودند، جیمی کارتر رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا دستور انجام عملیات آزادسازی را صادر کرد. در ۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ بود که هواپیماها و بالگردهای آمریکایی برای آزادی ۵۳ گروگان در تهران وارد فضای پروازی ایران شدند که در نهایت گرفتار توفان شن شدند و شکست خوردند. «عملیات طبس» اتفاق بسیار خاص و مهمی در تاریخ معاصر ایران است که بیشتر به معجزه می ماند.
او در ادامه به جامجم میگوید: ۱۵ سال پس از شکست ارتش آمریکا در صحرای طبس جواد شمقدری عزمش را جزم کرد تا فیلم و سریالی بر مبنای این اتفاق تاریخی بسازد. «توفان شن» البته فیلم و سریال است که برای سریال آن اصغر رفیعی جم، فیلمبرداری اش را بر عهده داشت و وقتی نوبت به فیلم سینمایی رسید آقای رفیعی جم مشکل داشتند و از من برای فیلمبرداری این فیلم دعوت کردند. این موضوع و این اتفاق در آن زمان موضوع بکر و فراموش شده ای بود و اطلاعات و امکانات فنی ما هم نسبت به امروز خیلی کمتر بود، اما شمقدری می خواست که با این فیلم حرفش را بزند. ماجرای طبس یک اتفاق واقعی بود که شکل افسانهای به خود گرفت و برای خیلیها قابل باور نبود که آمریکایی ها با آن برنامه ریزی دقیق شان در صحرای طبس شکست بخورند، اما خواست خداوند اینطور رقم خورده بود.
کمبود امکانات فنی و فقدان اطلاعات کافی در دهه 70 هم از موضوعاتی است که از نگاه پاکسیما پنهان نمیماند: در مجموع فیلمبرداری و ساخت فیلم های ملی-تاریخی مشکل است و تداعی یک دوره از تاریخ برای مخاطب مشکل است. خاصه در مورد فیلم «توفان شن»، خودتان فکر کنید که در سال 1375 سینمای ایران برای ساخت یک فیلم پرهزینه چقدر امکانات داشت! ما در این فیلم با چند هواپیمای غول پیکر سر و کار داشتیم که جا به جایی آنها و فیلمبرداری از عملکردشان با لنز و نوع دوربین های آن زمان واقعا مشکل بود.
در آن زمان حتی اطلاعات وسیعی هم از خود عملیات طبس موجود نبود. این در حالی است که امروز خود آمریکایی ها عکسهای این عملیات را در مناطق مختلف جهان مانند غنا و تونس منتشر کردهاند و طبیعتا با دیدن این تصاویر ایده های ملموس تری برای ساخت در اختیار سازندگان قرار میگیرد.
او در پاسخ به این سوال که صحنه های این فیلم تا چه اندازه به توفان شن واقعی طبس نزدیک است، گفت: مسلما کلیت داستان نزدیک به اصل ماجراست، اما طراحی هایی که ما با توجه به بضاعت مان در آن زمان انجام دادیم شاید بازگوکننده 50 درصد از اصل ماجرا باشد. چون این اتفاق به قدری وسیع و بزرگ است که قطعا نمیشد و نمی توانستیم تمام و کمال آن را به تصویر بکشیم. البته آقای شمقدری نگاهی مستند و واقعی به این اتفاق داشتند و همین مسئله نقشی راهبردی در انجام کار داشت، اما خب کلیت این ماجرا خیلی بزرگ است.
او از خاطرات فیلمبرداری این فیلم به نیکی یاد کرد و ادامه داد: خاطرم هست که کابلی در حال آتش گرفتن بود که خیلی به سرعت می رفت که به هواپیماها برسد. هواپیماها هم بیشتر هواپیماهای تعمیراتی بودند که به ما داده بودند و پرواز نمی کردند و پر از بنزین و روغن بودند. من خیلی احساس خطر کردم و گفتم که دیگر تمام است و هواپیماها آتش گرفتند، اما خوشبختانه دوستان سریع سیم را قطع کردند و خوشبختانه کابل آتش گرفته به هواپیماها نرسید.
پاکسیما در پایان یادآور شد: من سالهاست در تهران نیستم و مشهد زندگی می کنم و طبعا چند سالی است که کار هم نمی کنم. ضمن اینکه الان بیشتر فیلمبرداری ها را با دوربین دیجیتال انجام می دهند.
در حالیکه من شخصا کار با نگاتیو را ترجیح می دهم. چون تمام برنامه ریزی ها نگاتیو در ذهن فیلمبردار انجام می شود، اما در سیستم دیجیتال این کار ذهنی انجام نمیشود.
ساناز قنبری
سینما
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»:
گفتوگوی «جامجم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر