4 کشته در سرقت 420 هزار تومانی!

حالا دلیل اصلی حادثه ریلی قطار زاهدان-تهران مشخص شده است. غضنفر فولادی، رئیس کمیسیون عالی سوانح شرکت راه‌آهن هم به‌روشنی به جام‌جم می‌گوید این‌که باز شدن پیچ و پابندهای ریل یک حرکت خرابکارانه بوده یا به بهانه دزدی صورت گرفته در حد و صلاحیت کمیسیون عالی سوانح شرکت راه‌آهن نیست که اعلام شود، اما یکی از گمانه‌های دلیل این کار توسط افراد ناشناس باز کردن و فروش این ادوات است. فولادی به جام‌جم می‌گوید این کار ابزار آنچنان پیشرفته‌ای طلب نمی‌کند. خود کارکنان راه آهن با ابزار خودشان هر پیچ را در چهار ثانیه باز می‌کنند، اما یک فرد عادی هم که دسترسی به این ابزار ندارد می‌تواند در زمان حدود 15 ثانیه هر پیچ را باز کند.
اگر بخواهیم رد این گمانه را دنبال کنیم باید بدانیم که جنس این پیچ و پابندها از آهن است و وزن مجموع پیچ و پابند و فنر آن شاید به حدود یک کیلوگرم برسد. از آنجا که در فاصله 60 متری این خط ریلی هم حدود 168 پیچ و پابند باز شده است می‌توان متوجه شد که همه دلیل این حادثه به خاطر 168 کیلوگرم آهن بوده است و بس! با تماس با چند خریدار ضایعات آهن هم متوجه شدیم که در بهترین حالت می‌توان آهن ضایعاتی را به قیمت هر‌کیلو 2500 تومان به فروش رساند. با تاکید بر این نکته که دزدی پیچ و پابندهای خط ریلی زاهدان-تهران تنها یک گمانه است می‌توان متوجه شد که از دست رفتن جان چهار انسان بیگناه در این حادثه و مصدومیت بیش از صد نفر و خسارت‌های کلان به شرکت راه‌آهن برای کسب تنها 420 هزار تومان بوده است.
برای رصد ریلی چه کنیم؟
از آنجا که باز کرن پیچ و پابندها در یک خط ریلی آن هم در فاصله تنها 60 متر فرآیند خیلی زمانبری نیست این مورد از چشم راهبان‌ها هم دور مانده است.
غضنفر فولادی در این رابطه هم به جام‌جم می‌گوید: در هر ایستگاه راه‌آهن راهبان‌هایی داریم که هر روز به سمت یکدیگر حرکت کرده و نهایتا در وسط یک خط کارنامه‌هایشان را با یکدیگر به منظور تایید چک نهایی خط تعویض کرده و از همان مسیر بر‌می‌گردند. اما ممکن است در یک ایستگاه رفت و برگشت مسیر حدود هشت ساعت و حتی بیشتر طول بکشد و طی این مدت افراد ناشناس اقدام به بازکردن پیچ و مهره‌ها کرده باشند. به گفته او راه دیگری برای بازدید و رصد مسیر وجود ندارد، گرچه پس از بروز این سانحه تصمیم بر آن شد تا کنترل و رصدهای بیشتری صورت گیرد، اما در همه کشورهای دنیا نیز روال همین‌گونه است و نمی‌توان طول ۱۲ هزار کیلومتر شبکه ریلی را به صورت متر به متر از روش‌های آنلاین، تصویری و.... رصد کرد. آن‌طور که رئیس کمیسیون عالی سوانح شرکت راه‌آهن می‌گوید ممکن است همین الان نیز چنین اتفاقی در یکی از محورها و مناطق بیفتد و برای متر به متر آن نمی‌توان نگهبان استخدام کرد و مدیریت این مسأله تنها به رفاه، امنیت و دیگر پارامترهای فرهنگی و اجتماعی جامعه برمی‌گردد.

دست در جیب مردم
هر چند اگر اثبات شود که بازشدن پیچ و پابندهای خط ریلی قطار تهران-زاهدان به واسطه سرقت و فروش بوده است، اتفاق نادر و تلخ و البته تازه‌ای است، اما پیش از این خبر سرقت تابلوهای راهنمایی و رانندگی و کابل برق و درپوش فاضلاب هم مکررا شنیده می‌شد. سرقت سیم و کابل‌های برق در کشور چنان افزایش پیدا کرده بود که به معضل بزرگی برای وزارت نیرو تبدیل شد. حجم و میزان سرقت‌های صورت گرفته آن‌قدر بود که حتی قوه قضاییه چند سال پیش در پی ایجاد شعب ویژه رسیدگی به این جرایم برآمد. سال گذشته که ماجرای سهمیه بندی برق و انتشار جدول خاموشی‌ها پیش آمد خیلی زود وزارت نیرو تصمیم گرفت جلوی این کار را بگیرد، چرا که انتشار جدول خاموشی برای هر منطقه فرصت مغتنم و امنی را برای سارقان کابل‌های برق ایجاد می‌کرد. گرانی برخی از فلزها موجب شد تا سارقان به فکر سرقت کابل‌های تلفن هم بیفتند. اگر در گذشته سرقت کابل برق مشکلاتی را به همراه داشت، اما حالا مخابرات هم از سرقت تجهیزات و کابل‌های مخابراتی گلایه دارد. سرقت کابل‌های تلفن البته که موجب نارضایتی عمومی بسیاری هم شده است و بد نیست بدانیم در طول یک سال گذشته افزایش چشمگیری هم داشته است، چرا که توجیه سارقان برای انتخاب سرقت کابل‌های مخابراتی بی خطر بودن این کار نسبت به کابل‌های برق است!

سارقانی که قاتل می‌شوند
درباره سرقت تابلوهای راهنمایی و رانندگی هم قصه اگر بدتر از سرقت کابل‌های برق و تلفن نباشد بهتر نیست. در یک فقره از آمار موجود فقط در استان فارس و فقط در یک ماه حدود 3000 تابلو و علائم راهنمایی و رانندگی از جاده‌های این استان به سرقت رفته است. حالا باید علائم راهنمایی و رانندگی را در فهرست اقلام مورد توجه سارقان قرار دهیم! سرقت‌هایی که می‌تواند خطرات جانی را برای شهروندان در پی داشته باشد. البته که گسترش فقر و بیکاری نیز در گسترش این سوء رفتارها کم تاثیر نیست. بسیاری از این سرقت‌ها در جاده‌های کم تردد و روستایی صورت می‌گیرد. البته دلیل این کار هم مشخص است، چرا که گشت‌های شبانه‌روزی اداره کل راهداری و پلیس راه بیشتر شامل شریان‌های اصلی جاده‌ای است. علائم راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها همانند پلیس، نقش بازدارندگی از تخلفات را دارند، اعمال قانون و جریمه‌های متناسب با تخلفات موجب می‌شود که رانندگان به خود اجازه قانون‌شکنی آن‌هم به‌صورت عمدی را نداده و تخلفات سهوی و غیرعمد نیز به همراه آموزش و فرهنگ‌سازی به حداقل خواهد رسید. اما از آنجا که بنا بر آمارها، بیشترین میزان سرقت علائم هشداردهنده در مسیرهای نزدیک به محدوده‌های مسکونی اتفاق می‌افتد، نشان می‌دهد در صورت فرهنگ‌سازی می‌توان جلوی بخشی از این خسارت‌ها را گرفت.

پرواز درپوش‌های آهنی
قابلیت بالای بازیافت درپوش‌های فاضلاب هم آنها را تبدیل به طعمه آماده سارقان کرده است به طوری که تنها در شهر اهواز و فقط در شش ماه 2500 درپوش آهنی فاضلاب به سرقت رفته است. بر کسی هم پوشیده نیست که فارغ از زیان بالایی که این کار به شرکت مربوط می‌زند باعث خطرات بسیاری هم برای شهروندان می‌شود. هزینه خرید هر درپوش و رینگ حدود شش میلیون ریال است که با استفاده از مصالح و نیز هزینه نصب به هشت میلیون ریال می‌رسد. ماجرای سرقت درپوش‌های فاضلاب آن‌قدر تکرار شد که درپوش فاضلاب از جنس کامپوزیت و غیرقابل بازیافت به‌همنظور کاهش آمار سرقت این درپوش‌ها تهیه و در برخی از شهرها نصب شد

میثم اسماعیلی

جامعه